873 - uit het radionieuws van 4 april 1964: de Pietà naar de VS

Het radionieuws moet voor veel luisteraars saai zijn geweest of weinigzeggend. Neem vandaag, het ANP om 13.00 uur: “De Indonesische minister van buitenlandse zaken, doktor Soubandrio, heeft vanochtend een onderhoud gehad met president De Gaulle van Frankrijk.” Even later: “De premier van Laos, prins Soevanna Phoema is vanochtend in Peking aangekomen voor besprekingen met de regering van Communistisch China.” Om half elf: “De afgezette premier van Brazilië is vanavond in Urugay aangekomen.” En “President de Gaulle heeft in een brief aan het Cambodjaanse staatshoofd prins Norodom Sihanoek opnieuw onvoorwaardelijke steun toegezegd.” En zo schuiven we de hele wereld over.
Gelukkig brengt de Amerikaanse president wat leven in de brouwerij: “President Johnson is van oordeel dat 1964 een goed jaar zal worden. De economische vooruitzichten noemde hij zeer goed, en hij zei te geloven dat de geallieerden het over de voornaamste wereldproblemen wel eens zijn.”   Kijk, dat geeft de burger moed. Johnson is een boer, hij stelt vast dat de gewassen er goed bij staan.
 Tot slot: “De marmeren beeldengroep Pietà van Michel Angelo is op een speciale vrachtauto vertrokken voor het eerste deel van de reis naar Amerika. De Pietà wordt een van de grootste trekpleisters op de wereldtentoonstelling in New York.” Dat wist ik dan weer niet, dat dit meesterwerk naar de VS op en neer is geweest. Wel een klusje.

 Foto: De Pietà (1499).   Michelangelo (1475-1564) was 24 toen hij het voltooide. (Stanislav Traykov)

872 - uit het radionieuws van 3 april 1964: onze man bij de NAVO

Grappig nieuws om 13.00 uur: “Na 15 april moeten buitenlandse artiesten die in de Verenigde Staten willen optreden voldoen aan minimum kwaliteitseisen om een vergunning te krijgen. Contactpersonen van buitenlandse artiesten in Amerika moeten kunnen aantonen dat wat de gastartiesten presteren beter is dan wat de Amerikanen zelf kunnen. De regering in Washington meent dat buitenlandse kunstenaars met een bezoek aan Amerika veel plaatselijk talent werkeloos maken.”
Wat een grap. Je zal in zo’n commissie zitten en aanvragen binnen krijgen van Heintje Davids, Jules de Korte, Snip en Snap en Bassie en Adriaan. Mijn advies, doe ze maar allemaal.
Verder binnenlands nieuws: “Het Centraal Militair Hospitaal ‘Oog in Al’ heet voortaan ‘Militair Hospitaal Doctor A. Mathijsen’. Doctor Mathijsen was een militair arts die in 1851 die voor het eerst gips gebruikte als blijvend verband voor beenbreuken.” Een heuse Trivial Pursuit vraag: gipsverband werd uitgevonden in 1751, 1851 of 1951? Ik schat in dat Mathijsen zijn vader stukadoor was.
Tot slot actueel nieuws. Mr Dirk Stikker heeft bekend gemaakt dat hij deze zomer zijn functie van secretaris-generaal van de NAVO na 4 jaar zal neerleggen. “VS-president Johnson betreurt zijn vertrek en dankt hem voor de doeltreffendheid en de verbeeldingskracht waarmee hij zijn werk heeft gedaan.” Hij was dus de eerste van een heel tritsje vaderlandse carnavalsprinsen op die plek, zoals Joseph Luns, Jap de Hoep Skepper en binnenkort wellicht Mark Rutte.

Foto: mr Dirk Stikker (links), mw Marijnen en premier Marijnen, mei 1964 (Eric Koch, Anefo)

871 - uit het radionieuws van 2 april 1964: en één, twee, drie..

De dag opent met het voorstel om de kinderbijslag met 16% te verhogen. Een serieuze verhoging. Dit deed me afvragen of de kinderbijslag nog bestaat (ja, natuurlijk) en hoeveel dat is. Dat is snel gevonden, het bedrag loopt op als de kinderen ouder worden. In 2024 van €280 tot €400 per kind per kwartaal, tot ze 18 worden.
In België is een artsenstaking uitgebroken. “Honderden Waalse artsen zijn naar Luxemburg gereisd. Door in het buitenland te verblijven willen ze zich onttrekken aan eventuele wettelijke maatregelen van de Belgische regering.”
Verder buitenlands nieuws: “In Seattle hebben vijf mannen een maand lang geleefd in een afgesloten cabine. Ze hebben dertig dagen dezelfde lucht ingeademd die langs chemische weg werd gereinigd. Dit om te onderzoeken of de mens in de ruimte kan leven.” Ik probeer me er iets bij voor te stellen, vijf mannen die een maand in een afgesloten cabine eten, wassen, slapen en de rest. Dat kost moeite, ik benijd ze niet.
Waar ik wel beeld bij heb is nieuws in het avondbulletin: “Op Schiphol is vandaag de vroegere Russische prima ballerina Jelena Tchikvadze gearriveerd. Ze komt vier maanden lesgeven bij het Nationaal Ballet.” Dan zie ik van die documentaires over meisjes van 13 die na een jaar tenenlopen, hupsen en dubbelvouwen alsnog worden afgewezen en huilend afdruipen. Van Jelena kon ik geen foto vinden, wel van haar voorgangster, Natalia Orlowskaja.

Foto: Afscheidsles bij het Nationaal Ballet van Natalia Orlowskaja, 17 januari 1964 (Jac de Nijs, Anefo)

870 - uit het radionieuws van 1 april 1964: Heitje voor en karweitje

Vandaag een rechtse militaire coup in Brazilië, waarover het ANP ons van uur tot uur bijpraat. Tegen middernacht is de boel rond, zittend president Goulart is afgetreden en heeft het land verlaten.
Tussendoor uiteenlopend nieuws, zoals: “Het rapport over de gevaren van het roken van sigaretten dat begin dit jaar in de VS is gepubliceerd, heeft direct geleid tot een daling van het verbruik van sigaretten van zes procent. In dezelfde periode steeg de vraag naar sigaren met een kwart en werden drie keer zoveel kleine sigaartjes verkocht als in 1962.” Als verstokte shag-roker, stapte ik ook wel eens over op sigaartjes. Soms merkte tot mijn schrik dat ik een sjekkie draaide terwijl ik al een sigaar rookte.
Om 13.00 uur horen we dat “de Russen twee keer hebben gepoogd een nuttige lading op de planeet Venus te brengen. De mislukte Venus-schoten zijn waargenomen door het elektronische brein dat Amerika gebruikt om de Russische ruimtevaartactiviteiten in het oog te houden.” Wat stelden mensen zich 60 jaar geleden voor bij een ‘elektronisch brein’?
Dichter bij huis: “De actie ‘Heitje voor een Karweitje’ is begonnen. Morgen en overmorgen trekken duizenden padvinders en verkenners, gidsen, welpen en kabouters er op uit om de gemeenschap voor een kwartje van dienst te zijn.”
Ik was toen welp en deed mee omdat het moest. Fiets poetsen, onkruid steken, stoep vegen, voor een of twee kwartjes. Bij ons in de straat is het nu het hele jaar ‘Heitje voor een karweitje’, iedere week wordt er aangebeld, vooral woensdagsmiddags.

Foto: Heitje voor en karweitje. (J.D. Noske, Anefo)

869 - uit het radionieuws van 31 maart 1964: Bob en Daphne

Ex-marinier Anton van de Water die enkele maanden op een onbewoond eiland wil overleven (zie 19 maart) is op het verkeerde eiland afgezet. “Hij kwam aan wal op een eilandje dat op gezette tijden door de zee wordt overspoeld. Hij wist met zijn seinspiegel de aandacht van een Venezolaanse visser te trekken die hem in veiligheid bracht. Van de Water vertrekt volgende week naar het goede eiland.”
China en de Sovjet Unie zijn in een ideologische strijd verwikkeld. De hoofdredacteur van het Russische regeringsblad Isvestia, tevens schoonzoon van Chroesjtsjov, heeft laten weten dat de Russen niet passief zullen blijven. “Hij vergeleek de Russische tactiek met die van een bokser die door zijn passieve houding de tegenstander tot zelfoverschatting brengt en dan plotseling een tegenaanval lanceert.” Wat een briljante tactiek, jammer dat hij hem nu heeft verklapt.
Verder binnenlands nieuws: “De schrijver Han Aalberse is vrijgesproken van de beschuldiging dat hij met zijn boek ‘Liesbeth en de wereld van Bob en Daphne’ zedenkwetsende literatuur zou hebben verspreid. De rechtbank overwoog dat de laatste tijd een meer gedetailleerde en vrije behandeling van seksuele zaken steeds meer ingang heeft gevonden bij het Nederlandse volk. Daarom mag niet te snel worden gezegd dat de grens van het toelaatbare is overschreden.” Zo, een betere reclamespot in ANP-zendtijd kan een uitgever niet wensen. Die titels met ‘Bob en Daphne’ doen mij een bel rinkelen, maar ik heb ze nooit in handen gehad. Nog nooit moet ik zeggen, de serie is nog volop beschikbaar.

Foto: Omslag Bob en Daphne (eerste druk 1955)

868A - de vrolijke jaren 60 gaan een weekje op vakantie

Hoera, op reis. Tot over een week.
(foto: Jac de Nijs, Anefo)

868 - uit het radionieuws van 21 mrt 1964: Cigliola Cinquetti: No ho l'eta

Het ANP om 13.00 uur: “De Amsterdamse politie heeft vannacht een razzia onder buitenlanders gehouden in cafés en hotels in de buurt van Singel, Leidsestraat en Rembrandtplein. Iedere vreemdeling die zich niet behoorlijk kon identificeren werd meegenomen voor verhoor op het politiebureau. De politie hoopt zo ongewenste buitenlanders die niets in Amsterdam te maken hebben te weren.”
Een veel gastvrijer geluid om 22.30 uur: “De Bond ter Behartiging van Toeristische Belangen van de Buitenlandse Automobilisten heeft in de loop van zijn 30 jarige bestaan vandaag zijn 250-duizendste toerist rondgeleid. De bond bestaat uit scholieren en studenten die in het vakantieseizoen als amateurgidsen optreden in samenwerking met plaatselijke VVV’s. De 250.000ste was een Britse ingenieur die vandaag in Delft werd rondgeleid.” De bond is dus ergens begin jaren 30 begonnen en zal in de oorlog kalm aan hebben gedaan. Dat waren er dus 10.000 per jaar die worden opgevangen.
Deze zaterdagavond was er Songfestival. Het ANP had om middernacht de uitslag voor de niet TV-kijkers (werd het ook op radio uitgezonden, geen idee?): “Het negende Eurovisie songfestival, vanavond in de Deense hoofdstad Kopenhagen, is gewonnen door een Italiaanse liedje ‘No ho l’eta – Ik ben nog niet oud genoeg’. Het werd gezongen door het 16-jarige zangeresje Cigliola Cinquetti. Anneke Grönloh met ‘Jij bent mijn leven’ kwam tot een gedeelde tiende plaats, uit 16.”   Mw Cinquetti zingt het nog steeds op haar 76ste, zag ik op YouTube, maar oei, wat gaat het vals.

Foto: Cigliola Cinquetti zingt het winnende No ho l’eta, Kopenhagen 21 maart 1964 (IMBD)

867 - uit het radionieuws van 20 maart 1964: Brendan Behan (1923-1964)

“Het dagblad ‘Het Parool’ heeft zendmachtiging aangevraagd voor radio- en televisie-uitzendingen die het stadsgebied Amsterdam moeten bestrijken.” Dat is er in 1964 niet van gekomen. Stadszender AT5 kwam pas in 1992 van de grond. Radio STAD-Amsterdam (Stichting Amsterdamse Draadloze Omroep) is ouder, die startte in 1974. Ik luisterde daar graag naar, vooral naar Paul Haenen, alias Margreet Dolman, die op het eind van de vrijdagmiddag haar beslommeringen van de afgelopen week doornam en dan herhaaldelijke dreigde geen andere uitweg te zien dan ‘aan het gas te gaan’. 
Tot twee maal toe vandaag aandacht voor het overlijden van de Ierse schrijver Brendan Behan. Hij is 41 geworden en stond bekend als ‘zware drinker’. Hij omschreef zichzelf als ‘een drinker met een schrijfprobleem’.
Het meest opvallende nieuws vandaag betreft onze toekomst. Het ANP: “De Utrechtse hoogleraar Jongbloed gelooft dat over een half miljoen jaar de mens hyperintelligent zal zijn, dankzij een grotere schedelinhoud. Onze benen worden langer, onze kleine teen zal verdwijnen, het gezicht wordt kleiner en de kaak wordt korter. Te verwachten is dat mannen én vrouwen over een half miljoen jaar volkomen kaal zijn. Professor Jongbloed zei er wel van uit te gaan dat de mensheid zich voor die tijd nog niet heeft vernietigd.”
Kijk, toen had je nog wat aan wetenschappers, die bereidden je voor op de toekomst.

Foto: Brendan Behan being asked to sing again at the Jaeger House Ballroom, NY, 1960 (Phil Stanziola, public domain)

866 - uit het radionieuws van 19 maart 1964: Robinson Crusoe

Vanmorgen is de 32ste Paasveetentoonstelling geopend met als hoogtepunt de verkiezing van een 3-jarige roodbonte koe tot Miss Rund 1964. Het ANP: “Zij ziet er heel anders uit dan haar voorgangsters. Jarenlang experimenteren heeft het mogelijk gemaakt tegemoet te komen aan de overtuiging van de medici dat de mens meer behoefte heeft aan vlees dan aan vet. De keurmeesters hebben met deze opvatting terdege rekening gehouden.”
Dit klinkt echt prehistorisch. Blij dat de keurslagers het licht hebben gezien.
Nog een waarheid als een koe om 13.00 uur. Een dure commissie gaat onderzoeken hoe het OV kan worden verbeterd. “Minister van Aartsen zei in zijn installatietoespraak dat mensen die een eigen vervoermiddel bezitten meer van het openbaar vervoer gebruik zullen maken als dat goed functioneert. Bovendien zullen anderen die overwegen een voertuig aan te schaffen, daar dan mogelijk van afzien.”   Mooi gesproken, hij heeft wel alle gras weggemaaid, de commissie kan naar huis.
’s-Avonds nieuws waar boven staat ‘Robinson Crusoe’. “Een ex-sergeant van het Korps Commandotroepen, Anton van de Water, is onderweg naar het onbewoonde eiland Aves de Sotavento waar hij gedurende 6 maanden een uithoudingsproef zal ondergaan. De enige levende wezens die hem op het eiland zullen vergezellen, zijn twee jachthonden en twintig kippen.”
Hier droom ik over vanaf mijn tiende, overleven op een onbewoond eiland. En ik stel me voor dat ik daar heel goed in ben. Dat heeft natuurlijk iedereen, maar ik ben daar dan toch beter in.

Foto: De 23e jarige Anton van de Water neemt, voor een verblijf van 6 maanden op een onbewoond eiland in de Caraibische Zee, afscheid van zijn verloofde Ineke van Kesteren uit Ommen, 19 maart 1964. (Jac de Nijs, Anefo)

865 - uit het radionieuws van 18 maart 1964: auto kopen, meneer?

“De hoofdredacteur van de Volkskrant, de heer J.M. Lücker, heeft ontslag genomen. Tussen de directie en de hoofdredactie zijn de laatste tijd moeilijkheden ontstaan.”
Deze Joop Lücker (1914-1980) was de eerste hoofdredacteur na de oorlog en heeft de oplage vervijfvoudigd. Zijn stijl van leidinggeven was autoritair en veeleisend, staat op de wiki. Misschien goed dat hij niet nu hoefde te functioneren.
“Minister Witteveen denkt een jaar nodig te hebben voor de afwikkeling van de uitkeringsaanvragen van nazislachtoffers. Er zijn 60.000 aanvragen ingediend, nadat Westduitsland 125 miljoen mark beschikbaar heeft gesteld voor dit doel.” Men klaagt dat het erg lang duurt allemaal, maar wat een klus ook. Van de 8700 die zijn behandeld zijn er 2000 afgewezen, meldt het ANP.
“De Amsterdamse gemeenteraad is akkoord gegaan met de opheffing van de wilde automarkt ‘s-maandags op het Stadionplein. B&W waren van oordeel dat ‘verkeersgevaarlijke en ondeugdelijke voertuigen’ werden verhandeld.” In Utrecht was ook een hele grote. Daar werden wij thuis bang voor gemaakt. Dat was louche volk en daar werd je per definitie belazerd, was de boodschap.
Consternatie in Wormerveer. Een nieuwe fabriek daar moet worden gesloten “vanwege onduldbare hinder”. Het gaat om stank en lozingen op de sloot. “De fabriek voor de destillatie van tallolie is pas gebouwd voor 6 miljoen gulden en draait sinds drie weken proef.” Huh, tallolie? Dat blijkt een grondstof voor de productie van linoleum. Ja dan weet je het wel. Dat stinkt.

Foto: automarkt op het Amsterdamse Stadionplein, oktober 1963 (Joop van Bilsen, Anefo)

864 - uit het radionieuws van 17 maart 1964: de Bilderbergconferentie

Minister Luns is naar de VS is afgereisd om de Bilderbergconferentie bij te wonen. Het ANP: “Voor zijn vertrek prees de minister Prins Bernhard, een van de initiatiefnemers van deze conferentie. Dankzij de besloten sfeer van deze bijeenkomsten, aldus meester Luns, kunnen de aanwezige politici, industriëlen en bankiers er volkomen vrij van gedachten wisselen, zonder daarbij het standpunt van hun regering te hoeven weergeven.” 
Bar en boos, dat gewoon openlijk en met trots wordt toegeven dat hier de tips and tricks van het grootkapitaal worden uitgewisseld. Het doet me denken aan hoe vroeger (nu nog?) op het katholieke platteland de ‘notabelen’ (pastoor, dokter, notaris en burgemeester) op hun kaartavondjes in al hun wijsheid besloten wat het beste was voor het dorp en zijn bewoners. Als je van hun een kruisje achter je naam kreeg, kon je het de rest van je leven wel schudden. Een soort fout algoritme, avant la lettre.
Op 22 februari schreef ik over de Gereformeerde Laakkerk in Den Haag, die geheel door brand was verwoest. Vandaag blijkt “dat een 17-jarige machinebankwerker deze brand met benzine heeft gesticht. Hij zei te hebben gehandeld uit wraak omdat de vader van zijn meisje hem de omgang met haar had verboden. Het meisje is gereformeerd, de jongen rooms-katholiek.” Een paap met passie, dat mag gezegd.

Foto: ‘De Bilderbergconferenties’ geschreven door Gerard Aalders, 2007

863 - uit het radionieuws van 16 maart 1964: de tering

De dag opent met een bericht waar ik van opkijk. Het ANP: “De helft van de wereldbevolking, dat is anderhalf miljard mensen, is besmet met tuberkelbacillen. Per jaar sterven 3 miljoen mensen aan deze ziekte. Nederland heeft het laagste sterftecijfers, maar nog altijd overlijden ieder jaar 250 mensen in ons land aan tbc.” Vooral dat eerste, dat de helft van iedereen die bacil bij zich draagt, verwondert me. Vandaar natuurlijk steeds opnieuw die kruisjes en Mantoux-testen destijds op school. 
Wat al weken speelt, met ups en downs, is de strijd over Noord-Borneo. Vandaag laait het weer op, zo te horen: “President Sukarno heeft de Indonesische jongere opgeroepen zich te melden als vrijwilligers voor de vernietiging van de federatie Maleisië, omdat premier Rachman van Maleisië niet bereid is te onderhandelen.” Fijne tekst, Soekarno.
Verder binnenlands nieuws: “Het ministerie van OK&W heeft besloten dat Nederland op het komend filmfestival in Cannes vertegenwoordigd zal zijn met ‘Alleman’ van Bert Haanstra.” Op de internationale podia heet deze film trouwens: ‘Everyone’, ‘The Human Dutch’ of ‘Zwölf Millionen’ lees ik op wiki.
“De Amsterdamse beeldhouwer Renze Hettema heeft vandaag opdracht gekregen een borstbeeld te maken van president Kennedy.” Het staat er nog, 60 jaar later, op de hoek van de Maasstraat en, jawel, de President Kennedylaan.

Foto: Treating Tuberculosis at Harefield Hospital, Hertfordshire, England, UK, 1943. An x-ray is being taken of the young man's chest to look for signs of TB. (public domain)

862 - uit het radionieuws van 15maart 1964: 'Geestelijk Reveil'

Over Nederland waait al sinds enkele dagen een straffe oostenwind, aan de kust aanwakkerend tot storm, met uitzonderlijke gevolgen: Zo wordt het water uit de Waddenzee geblazen. Er zijn zandstormen gemeld op het droge wad. Een paar bevoorradingsschepen voor de booreilanden zitten al dagen vast. “Door dezelfde storm bereikte het water op de Lek bij Schoonhoven een laagterecord van 1,40 meter beneden NAP. Diverse veerponten zijn vanwege het lage water uit de vaart genomen.”
Voor de rest is het een nieuwsarme zondag. Dan kun je het krijgen ook, dachten ze bij het ANP: “In Amsterdam is het 9e congres ‘Geestelijk Reveil’ gehouden. Verscheidene sprekers wezen erop dat welvaart nog geen welzijn is. De welvaart levert betere levensomstandigheden maar veroorzaakt ook bijvoorbeeld gejaagdheid en lusteloosheid. Welzijn is het resultaat van een proces van menswording. Om van welvaart tot welzijn te komen is geestelijke en sociale bewustwording nodig, zo werd gezegd.”
Amen, had hij erachter kunnen zeggen, maar dat deed hij niet. Opvallend dat het ANP zo citeert uit deze stichtelijke club, die kennelijk al sinds 1955 aan weg timmert. Misschien dat een van de redacteuren zich wat lusteloos voelde vandaag, en dacht hoe zou dat komen. Van de welvaart natuurlijk, gekkie.

Foto: Samenzang in nieuwe RAI-gebouw te Amsterdam, dec. 1964 (Joop van Bilzen, Anefo)

861 - uit het radionieuws van 14 maart 1964: de positie van de vrouw

Onrust in het West Afrikaanse Dahomey, het huidige Benin. Opstandelingen schieten op het regeringsleger. “De premier heeft de vroegere president beschuldigd van spilzucht.” Goed woord, spilzucht. Goede reden ook voor een opstand, lijkt me.
Vandaag veel aandacht voor de positie van de vrouw: “Hare Majesteit de Koningin woont in Utrecht een manifestatie bij die is georganiseerd door het Nederlands Vrouwen Comitee. Daarin zijn 34 vrouwenorganisatie opgenomen van verschillende levensbeschouwelijke aard.” Een krachtig front zou je denken, maar een van de spreeksters vindt dat er nog veel is te winnen.
Het ANP: “Tweede Kamerlid mejuffrouw Klompé meent dat de vrouw nog niet overal de plaats inneemt die haar toekomt. Nederland kent maar één vrouwelijke minister, één vrouwelijke burgemeester en één vrouwelijk lid van de Raad van State. In de sport, de kunst en het sociale leven is zij wel helemaal aanvaard. Volgens mejuffrouw Klompé ligt de schuld niet alleen bij de mannen. Bij vrouwen, aldus de oud-minister, verflauwt de belangstelling vaak snel als ze eenmaal het gestelde doel hebben bereikt.”
Oeff. Ik weet niet wat ze precies heeft gezegd (en wat ze bedoelt met 'het gestelde doel')  maar op basis van deze samenvatting zou ze vandaag de dag worden gevierendeeld, vrees ik. Maar goed, dat was toen. Wij hebben inmiddels Annemarie Jorritsma, Ankie Broekers-Knol, Ank Bijleveld en gelijkgestemden. Geheel voorzien, zou ik zeggen. Quota ruim gehaald, stoppen maar, dit voldoet.

Foto: Manifestatie Nederlands Vrouwen Comitee, Utrecht 14 maart 1964. Vlnr: prof Bot, de Majesteit en mw. Y.M. Stoffels. (Joop van Bilsen, Anefo)

860 - uit het radionieuws van 13 maart 1964: 1 jaar 3 maanden voor abortus

De dag opent met een mooi staaltje vaag KVP-gewauwel: “Minister de Jong van Defensie zal zich niet inlaten met het geschil rond het zogenoemde ‘atoompacifisme’. Wat betreft aanstelling, overplaatsing en ontslag van legerpredikanten stelt hij zich achter de zienswijze van hoofdpredikant dominee Bos. Minister de Jong bevestigt dat maatregelen zijn genomen tegen in dienst zijnde legerpredikanten en dat bepaalde reservepredikanten niet in werkelijke dienst zullen worden geroepen. Van enige censuur van de overheid op de dienaren van de kerk is hierbij, zo zegt de minister, geen sprake.”
Wat moet je hiervan maken, ’s-morgens om 7 uur? Hij zegt dus: ik bemoei me er niet mee maar ik gooi de pacifisten er wel uit.
Hierna een veel concreter item: “Spanje en Marokko gaan de mogelijkheden bestuderen van een verbinding van de twee landen over de Straat van Gibraltar. Het is niet bekend of voor de verbinding een tunnel of een brug wordt overwogen.”
Goed plan! Zou een hoop schelen als je daar zo Afrika op kan rijden. Ik heb even opgezocht hoe diep het daar is: 900 meter. Dat is erg diep. De kanaaltunnel tussen Frankrijk en Engeland ligt op zijn diepst 75 meter onder de zeespiegel.
Tot slot: “Een vrouwenarts uit Den Haag is op beschuldiging van het verstoren van een zwangerschap door het Haagse gerechtshof veroordeeld tot een jaar en drie maanden gevangenisstraf en 6 jaar ontzetting uit de medische bevoegdheid.” Je moet geloven dat het hier over abortus gaat.

Foto: Aktie baas in eigen buik, 1971 (fotopersbureau ’t Sticht)

859 - uit het radionieuws van 12 maart 1964: 'pendelaars uit de Betuwe'

Er is een enorm geheen en weer tussen de VS en Rusland, nadat een paar dagen geleden een Amerikaans bommenwerper boven de DDR is neergeschoten. De Russen nemen geen genoegen met de verklaring dat het toestel per ongeluk uit de koers is geraakt en zeggen: “Onderzoek heeft uitgewezen dat het toestel instrumenten aan boord had voor luchtfotografie en andere verkenningsapparatuur.” “De Amerikanen hebben de mogelijkheid geopperd dat het toestel in een Oost-Duitse electronische hinderlaag is gelokt en door misleidende radioseinen uit zijn koers is gebracht.” Ga er maar aanstaan als Nederlandse radioluisteraar. Wie gaan we geloven?
In Amsterdam gloort een grote lente schoonmaak. Om 13.00 uur: “De Amsterdamse politie overweegt drastische maatregelen tegen de straatrovers die de laatste tijd de binnenstad onveilig maken. Gisteravond al is een aantal Tunesiërs aangehouden die straatroverijen zouden hebben gepleegd.”
Om 18.00 uur meldt het ANP: De Amsterdamse stadsreiniging gaat binnenkort een actie houden om de grachten schoon te houden. Er zullen 50.000 folders worden verspreid met een foto van een vervuilde gracht. De eerdere actie ‘Opgeruimd staat netjes’ heeft weinig resultaat gehad, de stadsreiniging moet steeds meer vuil van de straten verwijderen. Directeur Otten zei dat de afgelopen twee jaar 250 man extra personeel is aangesteld, voornamelijk Italianen en pendelaars uit de Betuwe.”
Of zo’n foto van een vuile gracht helpt, ik twijfel. Maar die pendelaars uit de Betuwe, dat is voor mij een nieuw fenomeen. Propere lieden uit het land van de witte kersenbloesem. 

Foto: De Amsterdamse Oudezijds Achterburgwal in 1963 (Waternet)

858 - uit het radionieuws van 11 maart 1964: eerst mist dan zonneschijn

Onze minister van Sociale Zaken, doctor Veldkamp, is op bezoek in Australië. Hij gaat daar emigranten bezoeken en met de autoriteiten over emigratie praten. Want zo zei hij: “Nederland voelt er niets voor om, wat de bevolkingsdichtheid betreft, het Manhattan van Europa te worden.” Ze waren toen blijkbaar serieus bang dat de zaak uit de hand zou lopen.
Hier worden we, vooral in de ochtend, geplaagd door ongekend dichte mist. Bij Maarssen heeft zich op rijksweg 2 een grote kettingbotsing voorgedaan met meerdere dodelijke slachtoffers en tientallen gewonden. “De toestand wordt door de politie chaotisch genoemd. Langs het hele weggedeelte onder Maarssen liggen autowrakken.” Bij Renswoude werd een vrachtauto gegrepen door een trein. “De chauffeur was op slag dood, de bestuurder van de trein raakte bewusteloos, waardoor de trein nog kilometers doorreed, het wrak meesleurend. Zo ontstond brand in het voorste deel van de trein waar een dieseltank ontplofte. Onder de passagiers brak paniek uit.” Daar kijk ik niet van op. 
“Ook de luchtvaart en de scheepvaart ondervonden veel hinder. Schiphol en Zestienhoven zaten tot het middaguur helemaal dicht. Op de Nieuwe Waterweg bij Maassluis liep een Noors schip aan de grond. En bij Den Helder is in dichte mist de Noorse kustvaarder Joika in aanvaring gekomen met de Panamese Claire.”
En dan trekt de mist op en is alles weer normaal, zie ik op de foto.

Foto: ‘Voorjaar in het Vondelpark, 11 maart 1964’ (Hugo van Gelderen, Anefo)

857 - uit het radionieuws van 10 maart 1964: little Eddy

“De Amerikaanse senaat is gisteren begonnen met het debat over het omstreden wetsontwerp voor gelijke burgerrechten. De tegenstanders van rassengelijkheid hebben aangekondigd het wetsontwerp zo veel mogelijk te zullen tegenwerken.”
Dan volgt in de tekst het woord ‘filibusteren’ en de betekenis daarvan. Dat vond de nieuwslezer kennelijk te ver gaan; dat woord en de uitleg zijn resoluut doorgestreept. Met pen heeft hij erbij geschreven: “Ze willen door urenlange redevoeringen voorkomen dat beslissingen worden genomen.”
Hoe kinderachtig wil je het hebben? De boel saboteren door urenlang voort te wauwelen. Het record stamt uit 1957 toen een senator 24 uur en 18 minuten aan het woord bleef, lees ik op wiki. En ze doen het nog steeds daar, stelletje grote baby’s.
Om zes uur meldt het ANP: “In Engeland zijn vorig jaar meer sigaretten gerookt dan ooit, voor een kleine 13 miljard gulden. Dat is 7 procent van wat daar aan verbruiksgoederen werd besteed. In Nederland was dat percentage 4, in Frankrijk en België 2.”
Dat lijkt me sterk. Dat zou betekenen dat ze in het VK 3,5 keer zoveel roken als in Frankrijk. Misschien zijn daar de sigs gewoon duurder.
De Queen heeft hopelijk een maand of negen niet gerookt: “Koningin Elizabeth heeft vanavond het leven geschonken aan zoon. Moeder en kind maken het goed.” Dat moet de kleine Eddy zijn.

Foto: The Queen posed with her children in her bedroom after the birth of Prince Edward for a private photograph taken by the Duke of Edinburgh, which was leaked decades later. (The Royal Watcher)

856 - uit het radionieuws van 9 maart 1964: Bromsnor met sabel

Het ANP om 7 uur: “Een vooraanstaand Amerikaans luchtvaarttijdschrift schrijft dat het pas ontwikkelde supersonische verkenningsvliegtuig A11 ongemerkt proefvluchten heeft gemaakt boven communistisch grondgebied. Het toestel, dat een hoogte haalt van 30 km en een snelheid van meer dan 3-duizend kilometer per uur, kan volgens het blad ontkomen aan elk bestaand luchtverdedingingsstelsel.” Zeg dat nou niet te hard. Pas een jaar of drie geleden werd Gary Powers met zijn U2 spionagevliegtuig op 21 km hoogte boven de Sovjet Unie neergehaald. Die waande zich ook onaantastbaar.
Nog een space-bericht: “Amerika wil dat alle landen zich verplichten hulp te verlenen aan astronauten, die in de ruimte in nood komen te verkeren.” Dit klinkt vrij belachelijk op het Nederlandse radionieuws. We zullen eens bij de ANWB informeren of de wegenwacht hier iets kan betekenen, mits men lid is natuurlijk. 
Verder binnenlands nieuws: “De Haagse officier van justitie zal geen maatregelen nemen tegen een politie-agent die op oudejaarsnacht een Hagenaar met een sabel heeft geslagen. Vast staat dat de man niet deelnam aan de relletjes, maar er was ook geen enkele noodzaak voor hem om daar op Oudejaarsnacht te zijn.” Dit bericht heeft een hoog Bromsnor gehalte. Eerst die sabel. Deel je daar klappen mee uit? En dan de redenering. Wat deed u daar? Waarom was u niet thuis bij de oliebollen?

Foto: Lou Geels als Bromsnor  © ANP

855 - uit het radionieuws van 8 maart 1964: weer is het koud

In Cyprus duurt de heisa voort. Tijdens gevechten bij Paphos zijn 7 mensen omgekomen en 35 gewond. 200 Grieken worden vermist, zij zijn waarschijnlijk door de Turkse Cyprioten in gijzeling genomen. VN-secretaris Oe Thant probeert al weken een vredesmacht samen te stellen, tevergeefs. Geen enkele land wil troepen leveren en er is geen geld.
Om acht uur gaat het over nazi-processen: “In de Bondsrepubliek zullen de komende 5 tot 8 jaar nog zeker 5-honderd processen worden gevoerd tegen oorlogsmisdadigers.” Wat volgt is interessant: “De procureur generaal betoogde dat het ook in de tijd van Hitler mogelijk was het opvolgen van een bevel te weigeren. Uit de archieven blijkt dat niemand veroordeeld of terechtgesteld is omdat hij zich tegen misdaden in concentratiekampen heeft verzet of geweigerd heeft mee te doen.” Dat is waar veel beschuldigden zich achter verschuilen: ik moest wel anders was ik zelf de sjaak, of iets van die strekking.
In ons land is het weer koud: “Voor de vierde keer deze winter is zich op de vaarwegen van ons land ijs aan het vormen.” En dan volgt een opsomming van kanalen en vaarten waar de scheepvaart serieuze hinder gaat ondervinden. Ik zei het al eerder, een kleine ijstijd dient zich aan.

Foto: Sneeuwpret 1956 (JFM Trum, Fotopersbureau Gelderland)