75 - uit het radionieuws van 28-11-1961: de stop van Ternaaien
Nederlanders toonden zich spaarzaam, 60 jaar geleden. Het CBS rapporteert dat 1960 een “gunstig spaarjaar” is geweest. Op spaarrekeningen is bijna 1,25 miljard meer gestort dan uitbetaald. Met dank aan ondergetekende die van zijn zondagsgeld en andere inkomsten (auto wassen, sneeuw ruimen) soms zomaar 3 gulden op zijn boekje liet bijschrijven.
Verder is vandaag het nieuwe sluizencomplex geopend tussen Maastricht en Luik. Hiermee komt een einde aan de zogenaamde ‘stop van Ternaaien’. Nu kunnen ook de grotere binnenvaartschepen worden geschut, let wel, over een hoogte van 15 meter. Ik heb dat een paar jaar later zelf mogen beleven toen ik met de padvinderij op kamp ging op een onbewoond eiland in de Maas bij het Belgische Huy. Met een motorboot, een sloep en 4 vletjes ging het over de Maas naar het zuiden en dus ook door de sluis van Ternaaien. Wat een sensatie. Je moet dan geen last hebben van claustrofobie of andere kwaaltjes. Je dobbert onderin de kolk en boven, heel hoog, zie je een hele kleine rechthoek van blauwe lucht en wolken. Om je heen hoge betonnen wanden, groen en glibberig van de algen, waarlangsheen water naar beneden klettert. Je kunt geen kant uit en je moet erop vertrouwen dat het goed afloopt.
Dat deed het. Het werd een geweldige reis, vol avontuur.
74 uit het radionieuws van 27-11-1961: vitamine B1
Vandaag is een Venezolaans vliegtuig gekaapt. Wij denken dan aan losgeld of gevangenen die vrij moeten, maar dit waren linkse studenten die pamfletten boven Caracas wilden uitstrooien. Een week geleden gebeurde hetzelfde boven Lissabon. Een vliegtuig kapen om wat folders rond te strooien. Gemotiveerde lieden daro.
Verder Nederlands nieuws. Een onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Meelfabrikanten toont dat de broodconsumptie in ons land behoorlijk terugloopt. Dit kan tot een tekort aan vitamine B1 leiden.
Even kijken waar B1 goed voor is. Nu, daar word je vrolijk van.
Het kruidenvrouwtje.nl hierover: “Vitamine B1 wordt het ‘moreel’ vitamine genoemd, vanwege zijn invloed op de geestesgesteldheid.
B1 zorgt voor zelfvertrouwen, het gevoel: ik mag er zijn. Het zorgt voor geestelijke veerkracht en flexibiliteit.
Deze vitamine is vluchtig en makkelijk afbreekbaar. Het gebruik van alcohol, drugs, koffie, nicotine en suiker vraagt om extra B1. Diezelfde producten zorgen ook voor vervlakking, inzakken, en het gevoel "wat doet het er allemaal nog toe". Om nog iets van zelfvertrouwen, iets van het moreel overeind te houden vraagt het lichaam om extra vitamine B1. Maar, dan moet het er wel zijn. Een tekort aan B1 veroorzaakt sociale onaangepastheid en remt niet alleen de lichamelijke maar ook de geestelijke groei.”
Dus denk erom: alle bammetje opeten
73 uit het radionieuws van 26-11-1961: Mist
Richard Branson, Elon Musk en anderen, let op. Goed nieuws voor ruimtevaarders, vandaag. Het ANP-nieuws meldt dat “De Russische ruimtehond Strelka heeft voor de tweede maal na haar ruimtereis van vorig jaar augustus het leven geschonken aan een nest jongen. De jonge dieren verkeren in een uitstekende gezondheidstoestand. Volgens de Russische geleerden heeft Strelka hiermee bewezen dat haar levensfuncties niet zijn geschaad door haar verblijf in de ruimte. Strelka heeft vorig jaar 18 maal om de aarde gedraaid.”
Verder was het vooral mistig vandaag. Alles zat potdicht. Het verkeer zat hopeloos vast. De scheepvaart op de Rijn viel stil. En in grote delen van Europa kon geen vliegtuigen landen of vertrekken.
Achttien Oost-Duitsers hadden er voordeel van, toen zij onder dekking van de mist succesvol naar het westen vluchtten.
Je hoort het die Duitse grenswachten zeggen: “Mist!!”
foto: Belka en Strelka
72 uit het radionieuws van 25-11-1961: Henk Angenent
Een ontroerend bericht vandaag, 60 jaar terug. “In Suriname is gisteren een 38-jarige missionaris, pater P. van der Pluym, bij het baden in de Surinamerivier verdronken. Hij was sinds 1953 in Suriname werkzaam onder de bosnegers.”
Dit klinkt zo treurig. Het binnenland van Suriname staat stijf van gevaar. Malaria, bilharzia, giftige slangen, spinnen, piranha’s, Braziliaanse bijen (the killer bee), bloedzuigers. Dat heeft de goede pater van der Pluym allemaal doorstaan en dan gaat hij eind van de dag even ‘baden’ (= pootje baden, de piel wassen, zwemmen?) en het loopt helemaal fout af. En waar was de goede Heer, onze herder, op dat moment? Nou? Hè?
Ander bericht: “De 70-jarige bariton Henk Angenent heeft in de Amsterdamse stadsschouwburg zijn operacarrière afgesloten.”
Henk Angenent? Die heeft toch de elfstedentocht gewonnen. Hoe zit dat? Nou let op, we hebben:
Henk Angenent (1881-1987) debuteerde als zanger in 1910; zong na de oorlog veel bij De Nederlandse Opera; en genoot grote bekendheid als zangpedagoog.
Henk Angenent (1930-1977) speelde bij Fortuna 54, en kwam één keer uit voor het Nederlands elftal, dat toen (1957) met 5-1 verloor van Spanje.
Henk Angenent (1967- ) Spruitjeskweker te Woubrugge, won in 1997 de 15e Elfstedentocht. Zo. Iedereen is weer op de hoogte.
71 uit het radionieuws van 24-11-1961: nonnevotten
Vandaag sterft op 80 jarige leeftijd Axel Wenner Gren, de onvoorstelbaar rijke Zweed, die zijn fortuin maakte met stofzuigers. Waarvan acte.
De commandant van de 7e vloot van de Amerikaanse marine biedt aan te helpen bij de zoektocht naar Michael Rockefeller, die aan de kust van Nieuw Guinea is verdwenen. Patrouilleboten, een vliegkampschip met helikopters, als je Rockefeller heet mag het wat kosten.
In een aflevering van Andere Tijden van een jaar of wat geleden werd duidelijk dat hij nooit meer is gevonden. Andere Tijden had wel een oude missiepater opo camera die ons wees op een zak botten, gevonden bij het keukenafval van een familie koppensnellers. Daarmee suggererend dat Michael was opgepeuzeld. TV maken is en blijft sensatie zoeken.
Nee dan de wijze woorden van ZKH de Prins. Die werd vandaag benoemd tot president-curator van de KMA te Breda. Bij die gelegenheid “vroeg Prins Bernhard in het bijzonder aandacht voor de karakterontplooiing van de kadetten. Militaire discipline en tucht worden in het eerst jaar streng toegepast. Maar zei de Prins, het zou onjuist zijn de kadetten in de volgende studiejaren op dezelfde manier op te voeden. Dat zou tot gevolg hebben dat zij nooit zelfstandig leren optreden.”
Ik vind het woord kadetten zo lekker klinken. Vers gebakken kadetjes, waarvan de zachte variant in mijn geboorteplaats ook wel nonnevotten werden genoemd. Dacht ik, met een zachte blanke bips voor ogen. Maar ik leer nu op internet dat de echte nonnevot een gefrituurde deegstrik is, vernoemd naar de strik op de vot (=kont) van de non. Nou ja, weer wat geleerd.
70 uit het radionieuws van 23-11-1961: Kremlinologie
Enkele weken geleden heeft president Chroestsjov zich -ten koste van het Stalinisme- weer geheel tot Lenin bekeerd. Het lijk van Stalin werd direct verwijderd uit het Mausoleum op het Rode Plein, en toegewijde Stalinisten zoals Molotov werden verbannen. Nu blijkt uit de ANP-bulletins, dat zo’n koerswijziging in de rest van de Warschau-pakt landen natuurlijk niet ongemerkt kan passeren. Van Praag tot Wladiwostok, in alle Warschau-pact landen en Sovjetrepublieken wordt de partijtop gezuiverd van ongewenste elementen. Eigenlijk niks nieuws, maar deze ommezwaai heeft fysieke consequenties. Zowel president Gomoelka (Polen) als president Novotny (Tsjecho-Slowakije) zien zich genoodzaakt de vele Stalinmonumenten te herbestemmen, zo meldt het ANP. Ook moet de naam van Stalin verdwijnen uit straatnamen en ondernemingen. Dat zal met geklungel gepaard zijn gegaan, stel ik me voor, maar wel met een stok achter de deur. Je moest destijds niet spotten met de partijlijn.
Het lijkt een ver van mijn bed show, maar ook Nederland zijn de fysieke consequenties van de partijlijn zichtbaar in het politiek correcte monumenten- en straatnamenbeleid. Al vroeg was het Van Heutz monument aan de beurt maar vandaag wordt ieder beeldje en straatnaam onder de loep gelegd (behalve alle Prins Bernhard straten, lanen en pleinen).
Dat zulk monumentenbeleid nauw luistert bewijst hier ter stede het zogenoemde Johnny Jordaanplein, op de kop van de Elandsgracht. Daar hebben de echte Kremlinologen nog een hele kluif aan gehad.
69 uit het radionieuws van 22-11-1961: knettergek
Minister Toxopeus is voornemens een rekenmachine aan te schaffen ter waarde van 1,4 miljoen gulden. Die moet het salaris van 70.000 ambtenaren gaan berekenen. In Amsterdam krijgt de politie het steeds drukker met het weghalen van autowrakken en afgedankte fietsen van de openbare straat. “In de eerste negen maanden van dit jaar moesten 342 auto’s worden weggesleept en waren 2700 oude fietsen door hun eigenaars in de steek gelaten.”
Weinig nieuws vandaag. Veel is als nu, al is 60 jaar later alles wat grootschaliger. De automatiseringsblunders van de overheid lopen in de 100-den miljoenen en met fietswrakken kun je een Eiffeltoren bouwen.
Eén nieuwsitem treft me. Koning Boudewijn sprak de Vlaamse Academie toe en “vindt dat Vlamingen en Walen de twee Belgische landstalen dikwijls slordig en onjuist gebruiken. Koning Boudewijn merkte op dat de geschreven en de gesproken omgangstaal voornaam en correct moet zijn, omdat daaraan het ontwikkelingspeil van een volk wordt getoetst.”
Laatst typeerde een kamerlid zijn Minister President als knettergek. Die had de oproep van de Belgische vorst destijds blijkbaar gemist.
68 uit het radionieuws van 21-11-1961: de feministische meetlat
In Utrecht beginnen vandaag 60 jaar geleden de ‘efficiencydagen’. De voorlopers van de Efficiencybeurs, jaarlijks in de RAI ?
Die bezocht ik een paar keer in de jaren 80. Daar leerde je alles over de nieuwste tekstverwerker, een typemachine die de laatste 150 tekens voor je onthield. En een kopieerapparaat dat dubbelzijdig kon afdrukken. En met vertegenwoordigers die totaal door het stof gingen om je zo’n ding te verkopen. En er werd getapt. Bij de Ahrend stand, of bij de IBM konden ze je aardig tipsy voeren.
Een ander teken des tijds geeft de minister van justitie af. In het half elf bulletin: “Minister Beerman heeft in de 2e kamer een beroep gedaan op psychiaters en psychologen om delinquenten niet al te emotioneel te benaderen." De psychiater moest zich naar het oordeel van minister Beerman met name de verantwoordelijkheid bewust zijn voor de gevolgen van een mislukte therapie. "De grootste voorzichtigheid is geboden in gevallen waar het mensen betreft die zijn veroordeeld wegens agressiviteit jegens de andere sexe, aldus minister Beerman.”
Opvallend bericht. Wat is er gebeurd? En dan die formulering. Hij zegt mensen, niet mannen. Als hij mannen had gezegd, had er voor de andere sexe gewoon vrouwen kunnen staan. Why? Wat ingewikkeld.
Ministers werden in die tijd nog niet in de Opzij langs de feministische meetlat gelegd. Wij nu wel, gelukkig. De vraag is alleen, wat maakt een man blij als Ciska hem de maat heeft genomen? Wil hij een goed punt of is een dikke onvoldoende iets om trots op te zijn?
67 uit het radionieuws van 20-11-1961: Brabantia Nostra
15 jaar en TBS. Daartoe werd vandaag een 23-jarige kantoorbediende uit Oegstgeest veroordeeld wegens moord op zijn ouders.
"De jongeman bracht in mei van dit jaar in zijn ouderlijke woning eerst zijn moeder en daarna zijn vader om het leven.”
Deze laatste zin intrigeert me.
De Radionieuwsdienst ANP heeft beperkte tijd. De redactie moet alle berichtgeving op relevantie wegen. Kill your darlings, heet het.
Mooi nieuws, in welluidende zinnen gebracht, moet wijken wegens tijdgebrek. Te lang, jongens. Te veel. Schrappen!
Maar dan is er plaats om te melden dat deze jongeman éérst zijn moeder, en pas daarná zijn vader om het leven bracht. Daar zit iets. Een neus voor drama, wellicht, bij de redacteur, tussen de oren. The reverse Oedipus disorder? We gaan het uitzoeken.
Net als het bericht om 18.00 uur dat in Tilburg op 87 jarige leeftijd monseigneur doctor P.C. de Brouwer is overleden. De Brouwer was de stuwkracht van ‘Brabantia Nostra’, de beweging die tot doel had Noord-Brabant op een hoger cultureel peil te brengen.
Hij was classicus en . . . “geheim kamerheer van de Paus.”
Jak! Wat is dat nou weer? Ik hoef het niet te weten ook niet.
66 uit het radionieuws van 19-11-1961: sport
Voor sportuitslagen werd 60 jaar geleden in het radionieuws veel ruimte vrijgehouden. Naast voetbal was er volop korfbal, dames- en herenschaak, schermen, hockey, turnen, zwemmen en veel biljarten. De aankondiging opent steeds met de tak van sport zelf. Bijvoorbeeld ‘KORFBAL’ en dan volgen de uitslagen van clubs als ‘Ons Eibernest’ en ‘Altijd Weerbaar’.
Gisteren werd aangekondigd ‘AUTOMOBILISME’. Dit betrof de uitslag van een autoralley.
Vandaag is er "SNELWANDELEN: De Italiaan Pamich heeft een nieuw wereldrecord gevestigd op de 50 kilometer. Hij liep de afstand in 4 uur, 14 minuten en 4 seconden.” Dat leert ons dat die Italiaan 11,8 km per uur wandelde. Chapeau. Toen ik nog lange afstand rende haalde ik net de 10 km/u.
In het nachtbulletin van 23.55 uur volgt slecht nieuws. “Een zoon van de goeverneur van de Amerikaanse staat New York, Rockefeller, wordt in Nederlands Nieuw Guinea vermist. Hij nam deel aan een archeologische expeditie. De Nederlandse ambassade heeft de goeverneur op de hoogte gesteld. Hij is van plan naar Nieuw Guinea te vliegen om te helpen bij het speurwerk.”
Een verontrustend bericht, zeker in de context van een eerder bericht vandaag dat een vermiste Nederlands bestuursambtenaar en twee politieagenten vermoord zijn aangetroffen in een dorp. Alle bewoners waren spoorloos verdwenen. Op de slaapkamer die ik als klein kind met mijn oudere broer deel hangt een kaart van Nieuw Guinea aan de muur. Groene vlakten en een enorme bergketen, met hoge toppen. Hoger dan de Mont Blanc. En nederzettingen met namen als Fak-Fak en Merauke. Spannend, maar nu ook een beetje eng.
65 uit het radionieuws van 18-11-1961: spekbek
Den Bosch is vandaag in feeststemming omdat de Oeteldonkse carnavalsclub 80 jaar bestaat. Heel carnavalesk Nederland is aanwezig, vanuit Oldenzaal, Bergen op Zoom, Maastricht en zelfs uit West-Duitsland zijn groepen gekomen. De ANP-nieuwstekst eindigt met de zin “Alle gasten van het jubilerende Oeteldonk zijn vergast op een Brabantse snert-maaltijd.” De nieuwslezer vindt dit blijkbaar niet helemaal kies. Hij haalt een streep door ‘vergast’ en schrijft daarboven 'onthaald'.
Deze subtiliteit is ver te zoeken bij het bezoek dat de West-Duitse minister van Defensie, Frans Joseph Strauss, brengt aan Noorwegen. Het is al dagen hommeles in Oslo. Studenten demonstreren en er zijn opstootjes.
De naam Strauss doet bij mij een enorme bel rinkelen. De jaren 60, en vooral de tweede helft, was de tijd dat de wereld aangenaam eenvoudig was verdeeld in twee kampen, het establishment en de geëngageerden. En ieder had zijn iconen. Het geluid van de gevestigde orde werd verwoord door onder anderen G.B.J. Hilterman en de altijd sigaren rokende Harm van Riel. Ook de KVP, met Luns en Schmelzer, was gevestigd en dus fout. Maar Frans Joseph Strauss was hors concours, zo fout. Die stond symbool voor alles wat corrupt en verderfelijk was. Bah, met zijn altijd rood aangelopen spekbek.
64 uit het radionieuws van 17-11-1961: luchthuilers
Nederland is al maanden in heftig debat met Indonesië over de toekomst van Nieuw Guinea. Vrijwel dagelijks staat dit onderwerp op de agenda van de Verenigde Naties. Vandaag deelt Indonesië een gevoelige klap uit. Het ANP nieuws meldt dat dit land de academische titels ‘ingenieur’ en ‘doctorandus’ zal afschaffen. Dat zal ze leren, die blanda.
In Den Haag worden ook straffe maatregelen aangekondigd. Tot 3 januari is allerlei vuurwerk verboden, waaronder de zogenaamde ‘luchthuilers’. Die term kende ik niet, maar één blik op You Tube en men weet alles van luchthuilers.
In Utrecht zijn twee deskundigen op het gebied van de tandheelkunde hoog onderscheiden vanwege hun proefnemingen met de fluoridering van het drinkwater. Toen al? En ja, het lijkt erop dat in Nederland de fluoridering in de vroege jaren 60 op gang kwam en in de jaren 70 weer stopte. Dat was wel mijn tijd ongeveer, maar fluoride heeft mijn gebit niet gered. Ik bracht in de jaren 60 meer tijd door bij de tandarts dan in het zwembad, bij wijze van spreken. Links en rechts, boven en onder, mijn kaken veranderden geleidelijk in vier zwartloden goten. En wat ik me vooral herinner is de wachtkamer. Je ging er, zonder afspraak, op goed geluk heen en wachtte dan zomaar twee, drie uur op je beurt. En maar rekenen wie vóór jou en wie ná jou was aangeschoven. De brutale binnenkomer “wie is de laatste” was in mijn geboorteplaats nog niet uitgevonden.
63 uit het radionieuws van 16-11-1961: TBS
Gemêleerd nieuws vandaag van de radionieuwsdienst ANP.
Amstelveen heeft sinds vanmorgen een winkelcentrum dat op 30.000 vierkante meter zestig winkelpanden herbergt, met onder andere een groot warenhuis, een modemagazijn en een kinderbewaarplaats. “Alles wordt gedaan om luchtreizigers die Schiphol op doorreis passeren naar het centrum te trekken.”
Verder binnenlands nieuws: Van 69 terbeschikkinggestelden die dit jaar zijn ontsnapt konden er 66 weer worden opgepakt.
“Zes van de 69 kwamen tot een nieuw delict. In alle gevallen was dit een vermogensdelict.”
Hé ? Wonderlijk woordgebruik. Vermogensdelict associeer ik met witteboordencriminaliteit. Gedoe met vermogen, en een vermogen heeft de gemiddelde TBS-er niet lijkt me. Maar ik zit er naast. Gewone diestal of oplichting is ook een vermogensdeleict, lees ik nu.
Witteboordencriminaliteit, dat woord heeft in het licht van grijpgrage kapelaans en pastoors een tweede betekenis gekregen.
En dan is er vandaag Hare Majesteit die prijzen toekent aan vijf jonge schilders: Willem Kloppers, Peter Jansen, Jacques Slegers, Jan Smeets en mejuffrouw Han Mes. Benieuwd naar hun verdere carrière meldt google dat Kloppers, Jansen en Mes nog volop aan de weg timmeren en Slegers in 2000 is overleden. Kunstenaar Jan Smeets is onvindbaar vanwege teveel pinkpopgeweld.
62 uit het radionieuws van 15-11-1961: operatie zebra
“Ter gelegenheid van de komst van Sint Nicolaas in Zwolle hebben dertien parachutisten een sprong gemaakt boven de stadswijk Holtenbroek. Alle springers kwamen terecht bij de rijksweg Zwolle-Meppel, ver van de plaats waar de Sint zich bevond. Ook het snoepgoed voor de intocht werd aan parachutes uit het vliegtuig geworpen.” Waar dat is geland, heeft het ASNP niet bekend gemaakt.
Niets meer aan te doen. Dit geldt niet het gedrag van voetgangers. In Amsterdam is ‘operatie zebra’ begonnen.
“35 politiemannen zijn speciaal belast met het toezicht bij oversteekplaatsen met verkeerslichten. Wie zich niet aan de nieuwe regeling voor zebrapaden houdt wordt dadelijk bekeurd. Op het Muntplein en voor het Centraal Station worden de meeste verbalen opgemaakt. Het zijn nog steeds de voetgangers die zich weinig van de nieuwe bepalingen aantrekken. De overtredingen van het rijdend verkeer vallen mee.”
Wat was er toch aan de hand? Wat kan een voetganger fout doen op een zebrapad? Vaag herinner ik me een regel dat je een weg niet mag oversteken als er zich binnen 40 meter (?) een zebrapad bevindt. Zouden die mensen zijn geverbaliseerd omdat ze naast het zebrapad liepen? Waarschijnlijk betrof het gewoon lui die door rood liepen. Niks veranderd dus, hier ter stede.
61 uit het radionieuws van 14-11-1961: ponskaarten
Feest in Deventer vandaag. Het één miljoenste TV-toestel is ingeschreven. De moderne tijd neemt bezit van Nederland. Dat voelt ook de Postcheque- en Girodienst waar “de volledige automatisering vertraging ondervindt van het gebrek aan leidinggevend personeel en aan specialisten. Toepassing van volledige automatisering zal nog vijf tot tien jaar op zich laten wachten.” meldt het ANP.
Ik heb geen goed beeld bij wat toen werd bedoeld met ‘volledige automatisering’. Later in het bericht wordt gesproken over een codeercentrum. Mij staat wel bij dat je geld moest vermaken met een ponskaart met gaatjes en een schuin afgeknipt hoekje.
Minder modern, maar pijnlijk én verheugend, is het bericht om 8 uur s-avonds dat “het Amerikaanse opperste gerechtshof het vonnis tegen de neger Hamilton heeft vernietigd.”
Hamilton was in 1957 in Alabama ter dood veroordeeld omdat hij de woning van een blanke vrouw zou zijn binnengedrongen. Het gerechtshof concludeert nu dat hem destijds juridische bijstand is onthouden.
Een wonderlijk bericht. Hoe het hem nadien is vergaan, staat er natuurlijk niet bij.
60 uit het radionieuws van 13-11-1961: Dombo
In 2021 volgen we het klimaat op de voet. En als veranderingen aantoonbaar blijken weten we wie hieraan schuldig is.
Vijftig jaar geleden was het weer nog van god gegeven. Maar goed ook, want met de herfst van 1961 hadden we iedere avond Al Gore op het nieuws gehad. Begin november ligt in Frankrijk, Italië en heel midden Europa al een dik pak sneeuw, en in het westen beukt de ene storm na de andere op Europa’s kusten, vergaan tientallen schepen en slaan dijken en pieren weg. Zo ook het afgelopen weekend:
“In de Engelse plaats Deal werd een motorboot door het water boven de kademuur getild en tegen de deur van een bioscoop gesmakt.”
Verder weinig enerverend nieuws vandaag . Het ANP meldt: “De verkiezingen in Portugal zijn gisteren rustig verlopen. Er was één lijst, die van de regeringspartij van premier Salazar. De oppositie had haar kandidaten teruggetrokken. Er waren sterke eenheden van politie op de been, maar er deden zich geen incidenten voor.”
En koningin Elisabeth van Engeland brengt een bezoek aan Ghana. Ze was in de stad Tamale en “daar werd de leider van de oppositie, de heer Dombo, aan haar voorgesteld.”
Fijne naam voor een politicus. Wat jij, Dombo?
59 uit het radionieuws van 11-11-1961: 11-11
Vandaag is het een bijzondere dag, menen sommigen, omdat het 11-11-11 is. Daar houden mensen van, van cijfermagie.
Zo startte vandaag 50 jaar geleden in aanwezigheid van HKH prinses Beatrix in Utrecht “de 10 maal 10 actie, die de Nederlandse jeugd voert ten bate van de anti-honger campagne.” Tien weken schenkt de jeugd 10% van het zakgeld aan een moestuinproject in Dahomey, het latere Benin.
Of er ooit prei, piepers of peultjes uit die moestuinen zijn geoogst is mij niet bekend, maar grote welstand heeft het Dahomey niet gebracht. Evenmin als het zilverpapier en de capsules van melkflessen die we anno 1961 verzamelden ten behoeve van de arme kindertjes in Afrika.
Voor wie in getallenmagie gelooft: 1961 was in zijn geheel een magisch jaar. In dat jaar werd ik erop gewezen hoe uitzonderlijk het is dat je het jaartal in zijn geheel ondersteboven kan lezen. 6 wordt 9 en 9 wordt 6, maakt niet uit, het blijft 1961. 1001 was zo’n jaar, 1111, 1691 en 1961. En nu moeten we weer even wachten. Het volgende jaar waarin we alles vrijelijk op zijn kop kunnen zetten is 6009.
58 uit het radionieuws van 10-11-1961: over het communisme
Steeds meer naar Stalin vernoemde steden krijgen hun oude naam terug, meldt het ANP-nieuws van 13.00 uur. Het ijzercentrum Stalinsk in zuid-Siberie heet weer Novokoeznetsk en de mijnstad Stalino in de Oekraïne is herdoopt in Donetsk. De hoofdstad van Tadzjikistan heet niet langer Stalinabad maar Doesjambe. “Ook de gemeenteraad van Stalingrad heeft tot naamsverandering besloten.”
Dichterbij huis, in oost-Duitsland worden de ware kwaliteiten van het communisme op veel praktischer wijze gemeten. Het blad Neues Deutschland meldt dat de slechte aardappeloogst niet alleen aan het weer is te wijten: “Heel wat Oostduitse boeren hebben van hun particuliere akkers drie maal zoveel aardappelen geoogst als van de collectieve grond. Dat verschil moet zijn veroorzaakt doordat ze aan eigen akkers meer zorg hebben besteed dan aan de gemeenschappelijke.”
De redacteur van dienst vanmiddag, had er zin in. Hij voorzag het failliet van het communisme, 28 jaar voor de val.
57 uit het radionieuws van 9-11-1961: echt waar ?
“De hoge-flux-reactor van het onderzoekcentrum in Petten is vanavond voor de eerste keer critisch geworden, wat betekent dat de reactor in werking is getreden. De installatie is bestemd voor het vervaardigen van radio-actieve isotopen.”
Nee, de radionieuwsdienst ANP schuwde een kleine les in algemene ontwikkeling niet. Maar het moet wel geloofwaardig blijven. Zo is er om half elf het bericht dat het experimentele raket-vliegtuig in Californie met een snelheid 6550 km per uur een nieuw snelheidsrecord heeft gevestigd. “Het was de eerste keer dat de X-15 op volle kracht vloog. De piloot, de 37-jarige Bob White, kon een behouden landing maken, ondanks een gebroken voorruit. Deze was door de grote snelheid verbrijzeld.”
Maak dat je moeder wijs. Je vliegt op 30 km hoogte 3x de geluidssnelheid en je voorruit breekt eruit. Dan zet Bob zijn kraag op, trekt zijn pet over z'n oren en zet de kist netjes aan de grond.
En gij geleuf dah.
Gelukkig is er ook zelfreinigend vermogen in de nieuwsvoorziening. In samenwerking met de Amsterdamse politie wordt een cursus zelfverdediging aangeboden aan taxichauffeurs. Deze zijn namelijk nogal eens slachtoffer van een overval, meldt het ANP om 18.00 uur. "Hier heeft de verkeerspolitie geen enkele bemoeienis mee” wordt ons om half elf gemeld.
Met of zonder politiecursus, de Amsterdamse taxichauffeurs staan inmiddels hun mannetje.
56 uit het radionieuws van 8-11-1961: Liever geen opschudding
Deze woensdag bericht het ANP de hele dag over de Baarnse moordzaak. De oudste van de drie verdachten van de moord op een 14 jarige Theo Mastwijk is maandagnacht op een onbewaakt ogenblik uit het politiebureau weggelopen. De politie van Utrecht is om assistentie gevraagd “omdat men in Baarn geen opschudding wilde veroorzaken.” Zijn vader vond hem thuis op de vliering en stelde zijn raadsman en de officier van justitie hiervan direct op de hoogte, zo wordt gemeld.
De ANP nieuwsdienst: “Samen gingen zij naar de villa in Baarn, waar ze de jongen in deplorabele toestand aantroffen. Hij maakte een ziekelijke indruk en is er geestelijk naar aan toe.” Dit soort details gaf later aanleiding de autoriteiten van klassenjustitie te betichten.
Dat is inmiddels helemaal rechtgetrokken. Nu worden wij tijdens zittingsdagen dagelijks geïnformeerd of Holleder goed heeft geslapen, omdat hij van de week nog wat grieperig was.
In Egypte gaat het anders: “De autoriteiten hebben maatregelen genomen tegen de zogenaamde bezittende klasse. Van bijna 600 personen is een groot deel van hun vermogen verbeurd verklaard. Zij mogen geen privé-safes in banken hebben en zijn uitgesloten van vooraanstaande functies.”
Daar zijn ze niet bang voor wat opschudding.
Foto: Na de uitspraak verlaat Boudewijn H. de rechtzaal
