135 - uit het radionieuws van 29-1-1962: de ruimte
Het zit de Amerikaanse ruimtevaart even niet mee. Donderdag is een satelliet gelanceerd die, vlak voor het bereiken van de maan, honderden foto’s naar de aarde zou seinen, en die een seismograaf zou afwerpen, die ons nog meer interessants zou berichten. Die satelliet heeft de maan helaas gemist. Het scheelde maar 37.000 kilometer. Hij is nu op weg naar de zon, maar daar gaan we geen foto’s van ontvangen. Deze teleurstellende berichten komen binnen op de dag dat John Glenn zou vertrekken voor de eerste Amerikaanse bemande ruimtevlucht rond de aarde. Ik zou hem gaan knijpen, bij zulke berichten. En dan is er uitstel. Het weer is niet goed en de lancering van Glenn wordt tot begin februari uitgesteld.
134 - uit het radionieuws van 28-1-1962: een Stradivarius
Zondags' nieuws op de radio, deze zondag de 28e januari, 60 jaar geleden. Ons wordt om 9.00 uur bericht dat in Washington na 100 jaar de tram zijn laatste rit heeft gemaakt. En daar wordt nog wat cijfermateriaal bijgeleverd. In 1861 was de trammaatschappij 300.000 gulden kwijt aan paardevoer, in 1961 bedroeg de electriciteitsrekening 4 miljoen gulden. Ik wil wel ‘oh’ en ‘ah’ roepen, maar deze cijfers zeggen me helemaal niets.
Concreter zijn de cijfers in het nieuws van 13.00 uur. “In een verlaten huis in Pembroke, Wales, zijn 116 violen gevonden, waarvan vier waarschijnlijk gemaakt door Antonius Stradivarius. De overleden bewoner had de buren wel eens verteld dat hij een collectie violen bezat, maar zij beschouwden hem als een zonderling en schonken geen geloof aan zijn woorden.”
Dit doet mij denken aan een jaar of wat geleden toen ik met mijn viooltje (een kwartviool) in een oud vioolkoffertje naar het sjieke hotel The Dylan ben gefietst. Daar hield een Britse taxateur van een beroemd veilinghuis zitting, om -gratis- violen te taxeren. In mijn viool, in 1965 aangekocht op het Waterlooplein voor 12 gulden en vijftig cents, zit namelijk aan binnenzijde op het onderblad een etiket geplakt. En ja hoor, met de juiste belichting is net leesbaar: “Antonius Stradiuarius Cremonensis faciebat anno 17 ”. Dit geheim heb ik 50 jaar bij me gedragen, maar nu wilde ik het weten.
“Germany, early twentieth century. Nice little instrument for children. To practice. Value, no particular value.” Klare taal, in elk geval.
133 - uit het radionieuws van 27-1-1962: loonzakjes
Het radionieuws van 20.00 uur:
“Veel Amsterdammers hebben zich vanmiddag afgevraagd wat er boven de stad vloog. Sommigen meenden een toestel van een vreemde planeet te zien.” Het blijkt om een helicopter te gaan die plastic buizen vervoert van Enkhuizen naar Amsterdam. De buizen zijn 70 meter lang, hangen verticaal onder de helicopter en zijn bestemd voor de bouw van de IJ-tunnel.
Uit het Academisch Ziekenhuis in Leiden is 250.000 gulden gestolen. De buit was zo groot omdat vandaag de lonen zouden worden uitbetaald. Alle geld, verpakt in loonzakjes, is meegenomen.
Mijn eerste loonzakje kreeg op mijn 16e voor uitzonderlijk werk, het zogenaamde ‘insteken’. De lokale krant in mijn geboorteplaats had een pers met beperkte capaciteit. De bijlagen voor de vrijdag- en zaterdagkranten werden vooruit gedrukt, donderdags en vrijdags overdag. 's-Nachts, tussen 2 tot 7, moest een clubje van 8 jongens de 50.000 katernen in de vers gedrukte kranten schuiven, stapelen en naar de expeditie brengen. Geestdodend werk, maar de meligheid en het loonzakje met daarin 12 gulden 50 cent, maakten veel goed. Overdag op school werd het lastiger. Dan kon de slaap hard toeslaan.
132 - uit het radionieuws van 26-1-1962: naar de maan
De moderne tijd breekt aan. Het ANP meldt om 8 uur dat de Amerikaanse kustwacht “een lichtboei in gebruik heeft genomen die zijn energie krijgt van een kleine atoomgenerator. De boei kan 10 jaar achtereen blijven branden.”
Daar zou ik wel eens een schematische tekening van willen zien. Want in die boei moet dus een klein atoomcentraletje (?) zitten. Een mirakel. Dit is voor het eerst dat ik van zoiets hoor.
Ook modern, maar tegelijk aandoenlijk is het nieuws dat de Amerikanen vandaag (vrijdag) een satelliet hebben gelanceerd die op weg gaat naar de maan. “Als alles goed blijft gaan arriveert hij maandagmiddag half vier op de maan. Bij de landing zal de Ranger 3 een vaart hebben van 10.000 km per uur.” Vlak voor de landing worden 1800 foto’s gemaakt en teruggeseind, “en wordt een seismografisch instrument uitgeworpen dat met een vaart van 240 km moet landen en 30 dagen in werking moet blijven.”
Arriveren met een vaart van 10.000 km noem ik geen landing. Dat is meer een inslag. En ook 240 km lijkt me geen prettige landingssnelheid voor een seismograaf. Ik mag hopen dat ze dat ding in een skippybal hebben verpakt. (spin-off van ruimtevaartonderzoek: de skippybal)
131 - uit het radionieuws van 25-1-1962: bier
Het radionieuws opent de dag met een opvallende mededeling: “President Kennedy is van plan Robert Weaver, een neger, in zijn kabinet op te nemen, als het congres de instelling van een departement van stedebouw en huisvesting goedkeurt. Het zal dan de eerste keer zijn dat een neger deel gaat uitmaken van het Amerikaanse kabinet.”
Dat heb ik even nagezocht en jawel, het congres stak er een stokje voor. De Republikeinen aangevuld met Democraten uit zuidelijke staten stemden tegen. Vier jaar later lukte het Lyndon Johnson wel. Weaver was in zijn kabinet de eerste zwarte minister.
Verder binnenlands nieuws. “Het aantal deelnemers aan de jeugdspaarwet, het zogenaamde spaarplan ‘de Zilvervloot’, wordt geschat op 400.000. Het spaartegoed bedroeg ongeveer 160 miljoen gulden.” Dat is gemiddeld 400 gulden per jeugdige deelnemer. Dat is veel. Ik heb er zelf ook aan meegedaan. Als je een jaar of zo niet aan je spaargeld zat, kreeg je een paar procent rente extra. Maar 400 gulden, no way.
s-Avonds meldt het ANP dat het bierverbruik in ons land met ongeveer 8 procent is gestegen naar 26 liter per hoofd van de bevolking. Een half litertje per week, babys en oma’s incluis? Is dat zorgelijk? Het ANP: “Ons bierverbruik ligt ver achter bij andere landen. In België is het vijfmaal zo groot.” Ik vermoed dat we de laatste 60 jaar op de Belgen wel iets zijn ingelopen.
130 - uit het radionieuws van 24-1-1962: Henk Hofland
Algerije en Nieuw Guinea. Deze twee onderwerpen domineren het nieuws vandaag totaal. In de marge wat gemengde berichten. Berichten over de jaren 60 als opmaat voor de nieuwe tijd, of als afronding van wat voorbij is. Bij het overlijden van de weduwe Trotski wordt wat over vroeger verteld. Leon Trotski, die in 1940 als balling in Mexico werd vermoord. Icoon van een voorbije tijd, zo lijkt het. Maar over 10 jaar zal het linkse deel van west Europa zich opnieuw opdelen in Leninisten, Trotskisten, Maoïsten, gewone communisten of gewone PSP-ers. Met leiders als Marcus Bakker en de heren Lek en Spek.
De nieuwe tijd dringt zich op in het bericht dat er 120.000 kentekenbewijzen zijn afgegeven in 1961. 20% meer dan het jaar ervoor. Het land loopt langzaam vol met blik. Oudenrijn was nog een rotonde met stoplichten, maar dat zou snel veranderen.
Het team van Saab gaat de rally van Monte Carlo winnen. Precies 50 jaar later is Saab failliet.
De heer H.J.A.Hofland krijgt de Anne Frankprijs uitgereikt, een aanmoedigingsprijs voor ‘jonge’ schrijvers. Er staat niet bij dat Henk Hofland (1927) binnenkort 35 wordt. Hij overleed in 2016, bijna 89, en was productief tot op zijn sterfbed. Met zo'n lange carrière is 35 nog jong.
Foto: Jac. de Nijs / Anefo - Nationaal Archief
129 - uit het radionieuws van 23-1-1962: aardrijkskunde
De bewoners van het eilandje Tristan de Cunha is een nieuw eiland aangeboden, zo meldt het ANP. Ze moesten weken geleden vluchten omdat de vulkaan het verder leven daar onmogelijk maakte. Sindsdien verblijven de 264 eilanders in een oud legerkamp in het Engelse graafschap Surrey. Brrr. Een Brits gouverneur van de West-Indies heeft hen nu het eilandje Rum-Cay in de Caribische zee aangeboden. Ik zou zeggen, doen.
In Duitsland speelt het raadsel rond het vliegtuigje dat gisteren pamfletten uitstrooide boven het grensgebied van Oost- en West-Duitsland. Het bleek een speciale editie van het Albanese partijblad waarin Oost-Duitsers werden opgeroepen zich tegen de politiek van Sowjet-premier Chroestsjof te verzetten. Ook redes van de Albanese premier Hoxha waren afgedrukt. Opnieuw toont Albanië zich het buitenbeentje van het communistische blok.
Ik herinner me een collega-student geografie die het land begin jaren 70 bezocht. Hij bleek voorzitter van de Vereniging Nederland Albanië. Hoe word je dat, was mijn directe reactie, licht jaloers over zo’n uitzonderlijke reisbestemming. Hij was, zei hij, op zijn 10e begonnen met een aardrijkskundig boek over alle landen van de wereld, alfabetisch gerangschikt. Het eerste land dat moest worden beschreven was Albanie. Na 10 jaar was hij nog steeds met dat land bezig.
foto: Tristan de Cunha
128 - uit het radionieuws van 22-1-1962: kloostermoppen
Maandag 22. Blue Monday in 1962. Maar daar hoor je ANP niet over. Wel over dat in Paramaribo een grote demonstratie heeft plaatsgevonden tégen de stroming die onafhankelijkheid wenst. Georganiseerd door het ‘vrouwencomité anti-onafhankelijkheid nu’. Het comite wil de vlag van Suriname vervangen om de verbondenheid met Nederland zichtbaarder te maken.
Een ander bericht waar mijn oog op valt betreft het werk aan de Martinikerk in Groningen. Daar zijn 11e eeuwse muurrresten gevonden. Archeologisch veldwerk, terpenonderzoek meer speciaal, bracht me begin jaren 70 op het Groningse platteland. Sindsdien heb ik er een zwak voor. Het is kaal en vlak, maar juist in heel kleine hoogteverschillen tekent zich enorm veel geschiedenis af. Een dijkje, een terpje, een stroomrugje. Sommige van die terpen zijn 2000 jaar oud ! En dat alles bezaaid met kleine Romaanse kerkjes uit de 11e ,12e en 13e eeuw. Die dingen staan daar 800 tot bijna 1000 jaar in weer en wind. Die jongens in het noorden zijn het eerste begonnen met het bakken van bakstenen. Knalrode kloostermoppen, dat schoot lekker op. Respect voor Groningen en zijn Ede Staal die zong: “Dat is mien láánd, mien Hoogeláánd.”
127 - uit het radionieuws van 20-1-1962: sabreur
Weinig internationaal nieuws, deze zondag de 21e. Dat komt goed uit, want op de zondagen bericht de Radionieuwsdienst ANP ons altijd over sport en over de verkeersongevallen van het weekend. Alsof er door de week niet wordt gebotst. Ook dit weekeinde was het volop raak: 5 fietsers en één voetganger verspreid over het hele land die, gegrepen door auto’s, ter plekke of in het ziekenhuis overleden.
Vier auto-autobotsingen met dodelijke afloop. De botsing van een bus met een rangeerlocomotief leidde tot elf gewonden maar (nog) geen doden.
Een onbedoeld bruggetje naar de sport vormt het bericht in het blokje ‘AUTOMOBILISME’. De Rally van Monte Carlo is gestart en dat betekent dat vanuit 8 hoofdsteden samen 350 wagens onderweg zijn naar de Rivièra. Vandaag is de Griekse equipe uitgevallen:
“Bij het nemen van een bocht in de buurt van Zagreb reed de auto tegen een grote steen. Ze werd zwaar beschadigd.”
Mijn oog blijft hangen bij ze. Is auto vrouwelijk? Het doet zo ouderwets aan.
En wat te denken van dit sportnieuws. "SCHERMEN: De Haagse sabreur Kardolus heeft in de residentie voor de 4e maal de bevrijdingsbeker gewonnen. In de finale van het sabeltournooi bracht hij het tot 5 gewonnen partijen.”
Dadelijk eens kijken of Wordfeud dat slikt: sabreur.
126 - uit het radionieuws van 20-1-1962: Maidentrips
Het ANP bericht om 8 uur: “De KLM heeft de beschikking gekregen over een twaalfde DC-8 straalvliegtuig. Het toestel kreeg de naam ‘Albert Schweitzer’ en arriveerde gisteravond op Schiphol.” Klinkt bekend. Daar heb ik mee gevlogen, met de Albert Schweitzer. Of ben ik in de war met een rondvaartboot die Albert Schweitzer heet en die hier door de grachten vaart. Een kleine zoekactie leert dat de KLM er bijna 15 jaar mee heeft gevlogen en 'de kist' eind 1976 heeft verkocht aan African Safari Airways. Opvallende bestemming. Ter nagedachtenis aan Albert Schweitzer.
Ook in Frankrijk een maidentrip. “Het nieuwe vlaggeschip van de Franse koopvaardij, de 'France', is gisteren uit Le Havre vertrokken voor zijn eerste reis. Met 1800 passagiers aan boord waaronder de echtgenoten van president de Gaulle en premier Debré.”
Ik houd mijn hart vast als ik over dergelijke feestelijke proefvaarten hoor. Gedoemd om te mislukken, neer te storten, vast te lopen, lek te slaan. De 'France’ - wat een originele naam- is veilig gebleken . Deze ‘paquebot transatlantique’ heeft tot 2009 gevaren, na omgedoopt te zijn tot de ‘Norway’ in 1979 en tot ‘Blue Lady’ in 2006. Ik dacht altijd dat schepen herdopen tot ongeluk leidt. Net als het niet kapot slaan van de champagnefles bij de doop, zoals de Costa Concordia overkwam. Raar, want zelfs ik weet al mijn hele leven dat je zo’n fles met de glassnijder even moet voorkrassen. Dan doet ie het altijd.
125 - uit het radionieuws van 19-1-1962: spreeuwen tellen
De Fries Nationale Partij is ter ziele. Voorzitter Binnema heeft zijn functie neergelegd na onenigheid met de overige bestuursleden. Die hebben toen besloten de FNP op te heffen met de mededeling dat “de beginselen van de FNP bij de Friezen niet voldoende weerklank vinden.” Is toen het streven naar een vrij en onafhankelijk Fryslan voorgoed een zachte dood gestorven?
En dan een ongeloofwaardig bericht. De spreeuwenplaag bij Amsterdam CS is dit jaar groter dan ooit. De zwermen die in de bomen neerstrijken zijn zo groot “dat dikke takken onder hun gewicht bezwijken.” En gij gleuf dah? Een dikke tak breekt als je er 100 kilo aan hangt (en dan moet je nog stevig wrikken, maar alá). Eén spreeuw weegt 70 gram, dus er moeten meer dan 1400 spreeuwen op een tak rusten om hem met 100 kilo te belasten. Als iedere spreeuw 5 cm opeist dan moet op één tak 70 strekkende meter beschikbaar zijn voor de vogeltjes. En dat biedt één tak niet. 25 meter kan, maar dan houdt het op.
Kletskoek dus, Radionieuwsdienst ANP. Broodje aap van een Amsterdamse geinponem. Eerst zien, dan geloven.
124 - uit het radionieuws van 18-1-1962: Gerrit Achterberg
17 Bomaanslagen zijn er gisteren in Parijs gepleegd. En sinds de jaarwisseling zijn al meer dan 200 mensen omgekomen. De Algerijnse kwestie begint danig uit de hand te lopen.
En dan om 13.00 uur het volgende bericht: “In zijn woning in Oud Leusden is gisteravond overleden de dichter Gerrit Achterberg. Hij was 56 jaar. De heer Achterberg publiceerde zijn eerste bundel in 1931. Voor zijn werk ‘En Jezus schreef in het zand’ kreeg hij de PC Hooftprijs.”
Ik ken geen werk van Achterberg, dus enige onderzoek is gepast. Behept met ‘zielsziekte’ leidde hij een tragisch leven, lees ik. De moord op zijn hospita leidde tot een tbs veroordeling. Hier het eerste deel van het gedicht ‘Werkster’ van Gerrit Achterberg.
Zij kent de onderkant van kast en ledikant,
ruwhouten planken en vergeten kieren,
want zij behoort al kruipend tot de dieren,
die voortbewegen op hun voet en hand
Zij heeft zichzelve aan de vloer verpand
om deze voor de voeten te versieren,
van dichters, predikanten , kruidenieren
want er is onderscheid van rang en stand
123 - uit het radionieuws van 17-1-1962: om de Kaap
Alle nieuws op de radio staat al dagen lang in het teken van Nieuw Guinea. Luns heeft de papoea’s zelfbeschikkingsrecht beloofd. Soekarno vindt dat wij uit dat deel van Indonesië moeten ophoepelen en wel per direct. Het Nederlandse standpunt wordt buiten ons land niet omarmd, to put it mildly. Vandaag kondigt Egypte aan het Suez kanaal voor Nederlandse schepen te sluiten. Moeten we net als Jan van Riebeek weer om de Kaap om bij onze bezittingen te geraken.
In eigen land zorgen van meer alledaagse aard. Het VVD kamerlid Zegering Hadders wil een rijbewijs voor bromfietsers.
“Hij noemde het al te dwaas dat 2 miljoen mensen op bromfietsen rijden zonder dat de minste zekerheid bestaat dat ze enig besef hebben van de verkeersregels.” Dat verbaast me. Ik ga er van uit dat praktisch iedere Nederlander ergens rond zijn 12e het verkeersdiploma heeft moeten halen. Op het mijne staat dat ik in juli 65 ‘met lof’ ben geslaagd.
In Tiel zijn van drie, die gisteren uit het Utrechtse Huis van Bewaring ontsnapten, er twee, waaronder Gerrit de Stotteraar, weer in de kraag gegrepen. Ze hadden in Utrecht ieder een fiets ‘weggenomen’ en waren naar familie in Tiel gereden.
Wat aandoenlijk. Klim je over de muur, neem je een fiets weg en ga je 45 km fietsen. Zou wel willen weten of ze bij Vianen de Lek zijn overgegaan of met de pont bij Culemborg of Beusichem. Is korter, maar ook link natuurlijk. R-r-r-rustig weertje hè, p-p-p-pontbaas.
122 - uit het radionieuws van 16-1-1962: gastarbeiders
De voorzitter van Groningse kamer van Koophandel spreekt in zijn nieuwjaarsrede de hoop uit dat de aardgasvondsten aldaar leiden tot een bedrijvigheid die vergelijkbaar is met wat de steenkoolwinning Zuid Limburg heeft gebracht.
Dat is bij hoop gebleven, kunnen we nu vaststellen. Een stiller gebied dan noord Groningen is moeilijk te vinden in ons land.
Het parlement heeft vastgesteld dat nu ook gehuwde Italianen welkom zijn als ongeschoolde gastarbeider. Daarnaast gaan de grenzen open voor Griekse, Portugese en Ierse gastarbeiders. Het doet me denken aan mijn zondagmiddagen halverwege de jaren zestig als er van 2 tot 4 zendtijd voor gastarbeiders was op de radio. Iedere nationaliteit kreeg 20 minuten, waarin nieuws uit de regio werd afgewisseld met muziek. Soms werd er veel gepraat, jammer, soms was er veel muziek. Vooral de Joegoslaven stalen mijn hart. Op Balkanmuziek droomde ik de grens over. Onnavolgbare mooie klanken uit Montenegro of Macedonië.
Je moest het doen met die radio; er was bij ons nog geen grammofoon in huis voor 45 of 33 toeren. Alleen 78 rpm. Hangen voor de radio dus, en wachten op muziek.
's -Avonds laat heeft het ANP nog een fijn bericht voor het slapen gaan. Drie gevangenen zijn vanavond ontsnapt uit het Utrechts Huis van Bewaring. Eén van hen is een Amsterdammer die al verscheidene keren is uitgebroken. Hij heeft de bijnaam Gerrit de Stotteraar.
Weltetetetrusten.
121 - uit het radionieuws van 15-1-1962: een gewapend treffen
De hele dag nerveuze nieuwsberichten en extra nieuwsuitzendingen vanwege een gewapend treffen tussen Nederland en Indonesië.
Wat is er gebeurd? Enkele Indonesische ‘motortorpedoboten’ werden op de radar gespot toen ze met grote snelheid naar het vaste land van Nieuw Guinea voeren. Dit gebeurde in de Etna baai, tussen Fak Fak en Merauke. Nederlandse patrouilleschepen waren snel ter plaatse en onderschepten de indringers, waarop die het vuur op de Nederlanders openden. Onze patrouilleboten beantwoordden dit vuur en brachten een Indonesisch schip tot zinken en schoten een ander in brand. Uit het grote aantal opgepikte drenkelingen en rubberboten werd geconcludeerd dat een invasiepoging was verijdeld.
Na een dag van verwarrende berichten klinkt het om half elf s-avonds: “Dankzij de grote waakzaamheid en paraatheid van onze strijdkrachten is de invasiepoging volledig mislukt.”
De koppige strategie van Luns blijkbaar ook. Hup, Holland, hup. Maar Kennedy heeft al laten weten dat dit zo niet verder kan.
120 - uit het radionieuws van 14-1-1962: rocket science
Weinig nieuws op de radio, deze zondag de 14e , of het moeten de sportuitslagen zijn. Die zijn er plenty.
De meeste aandacht gaat uit naar de EEG landbouwpolitiek waarin vanmorgen een doorbraak is bereikt na 22 uur vergaderen. Vicevoorzitter Sicco Mansholt is erg content: “een weg terug is niet meer mogelijk”.
En dan het bulletin van half tien: “De Amerikanen hebben tevergeefs geprobeerd de 37e Ontdekker-kunstmaan in een baan om de aarde te brengen. De tweede trap van de raket werkte niet.” Mooi woord ‘kunstmaan’, voor wat we nu satelliet noemen.
Opvallend van de ruimtevaart is dat - ook nu nog - het vaak als symbool van het menselijk vernuft wordt ingezet. Zo van: ze kunnen wel een mens naar de maan sturen, maar netjes een garnaal pellen, ho maar. Mensen grijpen terug naar een technisch hoogstandje uit 1969. Waarom niet iets dichter bij huis gezocht. Bijvoorbeeld: ze zetten de hele KB op één USB stick, en ze naaien zo het hart van een varken in je lijf, maar snel en modern een fietsband plakken, ho maar.
119 - uit het radionieuws van 13-1-1962: 'rotmof'
Begin januari is de tijd van de nieuwjaarsredes. Opvallend is dat bijna dagelijks de ANP-Radionieuwsdienst citeert uit redes van voorzitters van Kamers van Koophandel. Uit alle delen van het land. Hen wordt blijkbaar een bruikbare kijk op maatschappelijke ontwikkelingen toegedicht. Vandaag wordt ‘doctorandus Peters’ geciteerd, de KvK-voorzitter van Noord Limburg. Hij hekelde de pendel vanuit Limburg naar Duitsland, waaraan zijn regio inmiddels 2500 arbeidsplaatsen is kwijtgeraakt.
“Peters wees verder op de abnormale ontwikkeling, die is ontstaan door de ontlading van de Duitse koopkracht in Venlo. Zelfbedieningszaken en supermarkten rijzen daar als paddestoelen uit de grond.”
Dat komt me bekend voor. Mijn geboortestad lag ook dicht bij de Duitse grens en vooral op zaterdag wemelde het van Duitsers, die de stad vol parkeerden om inkopen te doen. Vroege jaren 60. Het volk dat nog pas 15 jaar geleden alle kwaad van de wereld bij zich droeg, kwam met een dikke beurs ‘bij ons’ boodschappen doen. ‘Verrekte rotmof’ hoorde ik dan mijn vader mompelen als we achter zo’n dikke mercedes reden. Hem dit nazeggen bleek ook weer niet de bedoeling. Maar doctorandus Peters? Die kan toch weinig bezwaar hebben tegen zo’n bloeiende koophandel, lijkt me. Verwarrend, dat Wirtschaftswunder.
118 - uit het radionieuws van 12-1-1962: nylonkousen
Veel berichten vandaag over de gevolgen van de ijslawine in Peru. Licht verwarrend, voor wie ze na elkaar leest. Eerst wordt gemeld dat een arts, die uit het getroffen dal is teruggekeerd, verklaarde dat redders weinig meer kunnen doen dan het bergen van doden.
Er zijn geen gewonden. De lawine, heeft 2 dorpen en 14 nederzettingen volledig weggevaagd.
Later volgt het bericht dat het Nederlandse Rode Kruis 400 dekens zal zenden. En om 7 uur s-avonds bericht het ANP: “vanmiddag is een van de knapste Nederlandse speurhonden per vliegtuig naar Lima gezonden om in Peru te helpen zoeken naar slachtoffers. De hond is een grote duitse herder. Hij heet Roy-Roland.”
Een opwekkender bericht komt van de tricot- en kousenindustrie die het afgelopen jaar een omzet van een half miljard gulden draaide. “Het sterkst steeg het verbruik van dameskousen. Dit is in 2 jaar tijd verdubbeld: van 7 paar in 1959 naar 14 paar per vrouw in 1961.” Allemaal kousen. Mooie gladde kousen met achter een naad en opgehouden met dartele, kanten jarretellekes. Dat was de tijd van de grote gezinnen. In 1967 verdween de kous en kwam de panty. De gezinsgrootte daalde ook spectaculair zo rond die tijd. Gek hè!
117 - uit het radionieuws van 11-1-1962: leed
Hare Majesteit is, na het rouwbetoon rond de treinramp van Harmelen, weer teruggereisd naar Lech om haar vakantie voort te zetten. Zou ik dat ook doen, als 93 van je onderdanen zijn omgekomen en het hele land half stok ligt, of juist niet? Ik heb geen onderdanen, ik weet niet hoe dat voelt.
Grootschaliger is vandaag de ellende in Peru. Daar zijn aan de voet van de Huascaran vier dorpen onder een 13 meter dikke ijslawine bedolven. Men schat het dodental op 3 à 4000. Het ANP meldt daar fijntjes bij: “het grootste van de vier dorpen, Huaraz, is 20 jaar geleden ook onder een lawine bedolven. Het aantal doden en vermisten was toen 5000.”
Dat roept vragen op. Was dat letterlijk dezelfde plek? Dat is moeilijk voor te stellen. Je kunt niet in 20 jaar een dorp stichten met duizenden inwoners, op een plaats waar er een paar jaar eerder 5000 onder ijs en puin zijn bedolven. Familie zal het niet wezen, en van wie is die grond. Heeft het kadaster erin voorzien dat de zaak is opgehoogd ?
Dit soort rampen roepen vragen op. De dood is afschuwelijk. Erg, voor de dode zelf, die niet meer mee mag doen. Maar die heeft daar, na het verscheiden, geen weet van. Leed wordt geleden door nabestaanden. Maar wat, als nu praktisch alle nabestaanden ook zijn heengegaan? Buren, familie, vrienden, een heel dorp is foetsie, zoals hier in Peru, of bij de tsunami in Atjeh. Hoe minder nabestaanden, hoe minder leed er is te lijden. Nauwelijks iets om je op te verheugen. Geen kies onderwerp. Maar als rekenkundige gedachte?
Als God wil dat er 5000 tot hem komen, dan beter één heel dorp in één keer, dan alleen treinreizigers wier naam met een P begint. Qua leedvolume dus.
116 - uit het radionieuws van 10-1-1962: Burgemeester van Hall
Burgemeester van Hall herinner ik mij als een van de oude stempel. Een telg uit een belangrijk bankiersgeslacht die onder alle omstandigheden waardig en diplomatiek blijft. Des te meer was ik verrast toen de radionieuwsdienst berichtte over zijn nieuwjaarsrede “waarin hij scherpe kritiek heeft geoefend op de plannen van de minister met de Bijlmermeer.”
Die mag niet bij Amsterdam worden getrokken maar moet - met Ouderkerk en Diemen - een nieuwe gemeente Bijlmermeer worden.
En daar is Van Hall fel tegen. “De heer Van Hall zei de indruk te hebben dat de noden van de hoofdstad het departement in Den Haag niet alleen koud laten, maar dat men zelfs zorgvuldig heeft gezocht naar een oplossing die voor Amsterdam zo nadelig mogelijk is.”
Het zit hem hoog, dat is wel duidelijk.
