294 - uit het radionieuws van 7-1-1962: zendtijd
De zomer is komkommertijd. Tijd dus voor de voorzitter van de AVRO, eens flink van leer te trekken. Het ANP-nieuws: “De voorzitter van de AVRO, jonkheer Th. Roëll, heeft de vrees uitgesproken dat de invoering van commerciële televisie een ernstige bedreiging zou kunnen vormen van de vrije meningsuiting in ons land.” Waarom vertelde Roëll er niet bij. De pijn blijkt vooral in de voorgestelde tijdverdeling te zitten. Van de publieke zender gaat 40% tijd naar de NTS en voor elk van de andere omroepen is er 15%. En daarnaast zou dan een commerciële zender komen, die dus 100% zendtijd krijgt. “Volstrekt irreëel” aldus jonkheer Roëll.
Om 8.00 uur het nieuws dat een Franse jongen de prijs heeft gewonnen die de KLM heeft uitgeloofd “voor de leerling met de beste cijfers voor aardrijkskunde en geschiedenis. De jongen mag een reis maken van Amsterdam naar Suriname en de Nederlandse Antillen.” Opvallend bericht, nadat eerder in het zelfde bulletin is gemeld dat de ministers Korthals en Zijlstra financiële steun aan de nationale luchtvaartmaatschappij noodzakelijk vinden “omdat het voortbestaan van de KLM niet in de waagschaal mag worden gesteld.”
De veel besproken KLM/Schiphol lobby kan, zo te zien, bogen op een lange traditie.
Foto: NTS testbeeld 1961 (Hugo van Gelderen, Anefo coll. NA)
293 - uit het radionieuws van 6-7-1962: Mantoux
Vandaag overleed William Faulkner, zo vernemen we via het radionieuws. Het ANP voert een -achteraf- lastig te duiden beleid inzake de overlijdensberichten. Enkele weken geleden werd stilgestaan bij het overlijden van de tweede hoboïst van het Radio-Philharmonisch Orkest. Wat de mans claim to fame was werd niet duidelijk.
Maar vandaag wordt over William Faulkner bericht, die op 64 jarige leeftijd overleed in Oxford, Mississippi. Een behoorlijk uitgebreid item, onder meer over de Nobelprijs en de Pullitzerprijs die hij won en over zijn meest bekende in het Nederlands vertaalde titels: Geboorte in Augustus, Grijze Zomer, De Ongenode Gast en De Familie Sartoris.
Om 6 uur het bericht dat vorig jaar 318 mensen zijn overleden aan tuberculose. In 1953 waren dat er nog een kleine duizend. Die trent heeft zich kennelijk voortgezet want over TB-sterftecijfers in Nederland zijn anno 2022 geen gegevens te vinden. Dat ligt even anders wereldwijd, waar jaarlijks nog 1,7 miljoen mensen sterven aan de tering. Levensgevaarlijk gevaarlijk dus. Op school werd daar destijds ook naar gehandeld. Eerder kreeg je spuitjes, net onderhuids, die 5 dagen later werden gecheckt op een reactie. Later werden dat krasjes met een raar schrapertje dat de dokter, na ieder gebruik, steeds kort boven een vlammetje ontsmette.
En dan een week later, opnieuw reuring in de klas. Een zuster die je pols omvatte en met haar vingers zacht je onderarm bevoelde. Er waren dagen met minder opwinding.
Foto: Mantoux test in 1954 (Wiki-commons)
292 - uit het radionieuws van 5-7-1962: post
De moderniteit doet zich gelden. Het radionieuws van 1 uur brengt opgelucht het nieuws dat: “In Amerika is een electronisch slot uitgevonden dat -naar men hoopt- het risico van het gebruik van kernwapens door onbevoegden, of bij vergissing, verder zal verkleinen. Het slot op de lanceerplaats van het kernwapen kan vanuit het hoofdkwartier worden geopend door een radiosein.”
Een radiosein, hoe veilig wil je het hebben. Dat doet me denken aan de crash waarmee het hele computersysteem van het Iraanse atoomprogramma wat jaren geleden in één klap ten onder ging. Men suggereerde dat de VS of Israël hierachter zat. Ik denk als land X land Y een kunstje kan flikken, dan kan Y ook X een keer te grazen nemen. Digitaal dan. Whizzkids zitten overal.
Pre-digitaal is het nieuws van 6 uur: “Minister Visser heeft in de 2e kamer uitdrukkelijk ontkend dat het uitblijven van post uit Nieuw Guinea zou kunnen betekenen dat betrokken militairen iets zou zijn overkomen.” Later rept de minister van laksheid of onverschilligheid, maar hij kan de soldaten niet verplichten naar huis te schrijven.
In Emmeloord is het feest. Daar is vandaag de eerste burgemeester van de gemeente Noordoostpolder geïnstalleerd, de heer Van Panthaleon baron van Eck. Grappig, nieuw land onder regie van een man wiens naam ruikt naar oude landgoederen met oprijlanen en slotgrachten. En enorme beuken met veel beukennootjes.
291 - uit het radionieuws van 4-7-1962: Tirol
Nieuw Guinea, 60 jaar geleden. Daar landden bijna iedere dag een handvol Indonesische parachutisten in de bush met geen ander doel dan de Nederlanders op stang te jagen. En dat lukt hun goed. Het thuisfront weet raad.
Het ANP om 6 uur: “Van Schiphol is een eerste groep artiesten vertrokken naar Nieuw Guinea, om daar ontspanning te brengen aan de Nederlandse militairen. Het groepje bestaat uit het accordeon-duo de Wico’s, de Marichica’s -twee meisjes met een gitaar- en de conferencier Frans du Mée die de leiding heeft. Ze zullen een maand lang kris kras door Nieuw Guinea reizen. Voordat meer artiesten worden gezonden wacht men eerst de rapporten af die Frans du Mée over deze eerste toernee zal uitbrengen.”
Frans du Mée? De Google-oogst is mager. Hij heeft een Wikipedia pagina waarop we lezen dat hij is getrouwd met zijn nicht, de atlete Bep du Mée. De rapporten heb ik niet gevonden. Zijn belangrijkste nalatenschap lijkt het lied ‘Vakantie in Tirol’. Met een beslist interessante subtekst:
O, ik ben, wat een feest, naar Tirol toegeweest
'k Heb de edelweis daar zien bloeien
'k Heb de geitjes gezien, met hun belletjes om
'k Heb de koetjes Tirools horen loeien
'k Heb een Tiroler schat op m'n knieen gehad
En ze knuffelde voor twee
Maar wat doe je d'r aan
Ik kon haar niet verstaan
En toen riep ik maar: "Holadijee" (2x)
Ik heb toen m'n schatje naar huis toegebracht
Dat zal me geen tweemaal gebeuren
'k Heb drie uur geklommen
't ging boven m'n kracht
Ze moest me de Alpen op sleuren
Toen'k eindelijk boven was sprak ze:
"O jee Verontschuldig me duizenden malen
M'n huissleutel ligt nog benee in 't cafe
Ga jij die 's effetjes halen"
Foto: Frans du Mée in 1939 (wikicommons)
290 - uit het radionieuws van 3-7-1962: dekolonisatie
De prinsessen Irene en Margriet bezoeken ‘de West’ en zijn vandaag, na een korte stop op Curaçao, geland in Suriname, “waar ze werden verwelkomd door de waarnemend gouverneur de heer Currie en duizenden geestdriftige Surinamers.” Alles pais en vree, daro.
Anders dan in Algerije. Daar heeft afgelopen zondag de bevolking massaal voor onafhankelijkheid gestemd en heeft het land die onafkankelijkheid gisteren ook daadwerkelijk gekregen. Tal van landen, waaronder de VS en Nederland, hebben vandaag het land erkend. Het ANP nieuws van 13.00 uur gaf een 5 pagina’s tellende ‘korte historie van Algerië’. Kun je nu niet voorstellen dat het radionieuws een kwartier lang de geschiedenis van Algerije uitdiept. 180.000 Algerijnse en 20.000 Europese slachtoffers noemt het ANP als het aantal dat de vrijheidsstrijd vanaf 1954 tot nu heeft gekost. Tussen 1992 tot 1998 gaat het daar weer helemaal mis en kost de burgeroorlog opnieuw 100 tot 150.000 doden.
In de meer recente zgn. Arabische lente, lijkt het wat in de luwte te zijn gebleven, in elk geval uit de westerse publiciteit. Alles, al decennia lang, onder de strakke hand van de man met de prachtige naam Abdelaziz Bouteflika. Zit die er nog? Zoeken we op. (Nee. In 2019 kregen we kort Abdelkader Bensalah en nu is Abdelmadjid Tebboune president van Algerije.)
Foto: Geselliges Beisammensein in 1978, vlnr Sadam Hussein (Iraq), Asad (Syrië), Bouteflika (Algerije) en half afgedekt, Khaddam (Syrië).
Geschiedenis van uur tot uur: radionieuwsbulletins 1937-1984
Tot diep in de 20e eeuw was radio hét medium dat het actuele nieuws bracht, ieder uur van 's-ochtends zeven tot middernacht. Het ANP had het monopolie en vervulde deze verantwoordelijke taak met grote zorgvuldigheid, waarmee de Radionieuwsdienst groot gezag opbouwde. Een instituut.
Voor elk bulletin werd het relevante nieuws in spreektekst uitgetikt, en na een laatste check van de dienstdoende nieuwslezer (wat eerst, waar accenten) voorgelezen met een stem die geen tegenspraak duldde: Zes uur, Radionieuwsdienst verzorgd door het ANP.
Eind 1993 raakte ik betrokken bij het 'redden' van 1,6 miljoen foliovellen uit een kelder in Hilversum, zijnde de nieuwsbulletins van 1937 tot 1984. We vonden de Koninklijke Bibliotheek bereid ze een droog onderdak te bieden. Sinds 2006 is de collectie digitaal toegankelijk via www.delpher.nl/nl/radiobulletins
Voor mij nu een ideale bron om mee terug te gaan in de tijd en te bezien wat het 'nieuws' was dat het ANP 60 jaar geleden met zoveel autoriteit over ons land uitstrooide en waar ik als 8, 9 jarig jongetje -en velen met mij- met ontzag naar luisterden.
Reis mee naar exact 60 jaar geleden
289 - uit het radionieuws van 2-7-1962: rebels met zonder reden
Maandag wasdag, ook 60 jaar geleden op het radionieuws. Bert Haanstra wint een speciale prijs met de film ‘Zoo’ en Jan Vrijman wint met zijn documentaire ‘De werkelijkheid van Karel Appel’ een Gouden Beer in Berlijn.
Ah, Jan Vrijman. Die filmde door een gat in het doek hoe Appel aan het werk is. Klats, flats, twee stappen terug, aanloopje en opnieuw flats, klats. Goede vondst. Vrijman zie ik wel als een echte jaren 60 man, die werkelijk een bijdrage leverde aan het verplaatsen der bakens. We hadden hem een keer bij ons thuis, 30 jaar geleden, en binnen 2 minuten zat hij al achter de vrouw des huizes aan. Het is niets geworden. Hij praatte erg ‘met consumptie’, wat niet in zijn voordeel werkte.
En dan, om 13.00 uur, onrust in Nijmegen. Voortekenen van jaren 60 rebellie of ordinaire studenten jool? Het ANP: “Politie en brandweer van Nijmegen zijn vannacht in de weer geweest tegen een aantal studenten. Na de wedstrijden van roeivereniging Phocas klommen jongelui op de daken van huizen naast hun sociëteit en probeerden asfaltpapier in brand te steken. Toen ze op de grote markt begonnen houten balken aan te steken werd de brandweer gealarmeerd. De politie werd met stenen en flessen bekogeld. Met de wapenstok en brandslangen slaagde men er tegen de ochtend in de opstandige studenten te verspreiden.”
Balorigheid dus. Wisten hun moeders hier van? Jongen, ben toch voorzichtig!
foto: Jan Vrijman in 1987 (Rob Bogaerts, ANEFO)
288 - uit het radionieuws van 1-7-1962: minimumsnelheden
60 jaar geleden meldt het radionieuws dat het Rijksmuseum in Amsterdam een opknap- en uitbreidingsbeurt heeft gehad. “Staatssecretaris Scholten heeft vanmorgen een complex van 30 nieuwe zalen geopend, waaronder een nieuwe aula, de David Roëll zaal.”
“Verder buitenlands nieuws: Om middernacht zijn de vroegere Belgische beheersgebieden in Afrika, Roeanda en Oeroendi onafhankelijk geworden. Oeroendi heeft zijn naam veranderd en heet voortaan Boeroendi. De uittocht van de Europeanen is tot nu toe kalm verlopen. De verhouding tussen de blanken en de inboorlingen is goed.” So far so good, zullen we maar zeggen (afgezien van de woordkeuze, die het ANP nu niet meer zal bezigen).
Nee, dan de zorgen in eigen land. Uit het bulletin van 9 uur: “De ANWB onderzoekt de vraag of verkeersongelukken het gevolg kunnen zijn van een te lage snelheid. Er is een vermoeden dat te langzaam verkeer, zoals dat van toeristen, een bron van gevaar is. De ANWB meent dat als er verband bestaat tussen ongelukken en langzaam rijden ook minimumsnelheden moeten worden ingevoerd.”
Wij inboorlingen (mag ik wel zeggen) zullen die toeristen eens een lesje lezen. Du dahr, aufschiessen !
287 - uit het radionieuws van 30-6-1962: de Tour
Een willekeurige dag in de Ronde van Frankrijk, 60 jaar geleden. Het ANP om 18.00 uur:
“Wielrennen - de Ronde van Frankrijk. De 7e etappe van Quimper naar Saint Nazaire is gewonnen door onze landgenoot Huub Zilverberg. Hij reed de 200 km in 4 uur, 30 minuten en 55 seconden. Tweede werd de Nederlander Bas Maliepaard en derde de Italiaan Baffi, beiden in dezelfde tijd als de winnaar. De vierde plaats was voor de Belg Claes en vijfde werd onze landgenoot Piet van Est. De Nederlander Ab Geldermans behoudt de gele leiderstrui. In het algemeen klassement heeft hij een voorsprong van 23 seconden op de Belg Hoevenaars. Derde staat de Fransman Darrigade, met 2 minuten en 22 seconden achterstand op Geldermans. Piet van Est neemt in het algemeen klassement de zevende plaats in en Stolker de elfde.”
Dat is nondeju niet niks, zo’n uitslag. Etappewinst voor Nederland en een landgenoot in de gele trui. Dat maakt nieuwsgierig naar de afloop, dus ik heb stiekem gekeken in de bulletins van zondag 15 juli 1962. En daar klinkt het om 18.00 uur: “De Fransman Anquetil is voor de derde maal winnaar geworden van de Ronde van Frankrijk. Onze landgenoot Ab Geldermans is in de einduitslag als vijfde geklasseerd.”
Foto: Ab Geldermans, Jacques Anquetil en Mies Stolker 1962 (Harry Pot, creative commons)
286 - uit het radionieuws van 29-6-1962: Churchill op vorkheftruck
Gisteren, 60 jaar geleden, brak Sir Winston Churchill in Monaco zijn been. Vandaag bericht het ANP ons over zijn thuiskeer: “Sir Winston Churchill werd op het vliegveld van Londen, met brancard en al, door een vorkheftruck naar een ziekenauto gereden. Langs de route naar het ziekenhuis werd Churchill door duizenden mensen toegejuicht. Hij beantwoordde de groet met het bekende V-teken uit de tweede wereldoorlog.”
Dat is wat de mensen op het radionieuws willen horen. En geen lulverhaal als in het bulletin van 13.00 uur. “De Senaat van het Groningse studentencorps ‘Vindicat atque Polit’ is, bij gelegenheid van het 66ste lustrum van de Amsterdamse gemeente-universiteit, ontvangen door de Amsterdamse gemeentesecrataris meester Van den Berg. Ze maakten de reis als onze voorouders 100 jaar geleden, met de postkoets naar Zwartsluis en vandaar per boot. De gasten uit het Noorden vertelden dat ze onderweg waren overvallen, waarbij ze hun lustrumdames zijn kwijtgeraakt. De gemeentesecretaris gaf hun de verzekering dat ze die later wel zouden terugvinden in het Maagdenhuis. Daar werd het gezelschap later ontvangen door de rector-magnificus, professor Kok.”
Ik stel me mijn omes en tantes voor in 1962, bij wie ik vaak ging logeren. Boerenmensen die iedere dag, na de berichten voor land- en tuinbouw, ook naar het 1 uur nieuws luisterden. En dan komt dit gezever over corpsstudenten langs. Wat een armoe.
Original press photo of Sir Winston S. Churchill being carried out of Middlesex Hospital on 21 August, 1962, cigar in hand
285 - uit het radionieuws van 28-6-1962: u bent gewaarschuwd
Vandaag wordt nagenoeg de hele dag op de radio gemeld dat Sir Winston Churchill (87) in Monaco is gevallen en zijn dijbeen heeft gebroken. Het Britse regeringstoestel is naar Nice gezonden om hem op te halen. In wel zes bulletins wordt dit nieuws herhaald, waar ik uit afleid dat hij, 17 jaar na de oorlog, ook voor Nederland nog erg belangrijk is.
Confronterender is het nieuws uit Nieuw Guinea. Daar wordt een Dakota van de luchtmacht, die op weg was van Merauke naar Biak, sinds vanmiddag 4 uur vermist. Het ANP: “Aan boord van de Dakota zijn 5 bemanningsleden en 2 passagiers. Het zijn 1e luitenant Bieger, sergeant 1e klas Brochard, adjudant Rudolf en sergeant-majoor Akkerman, allen uit Rijswijk, en soldaat De Klerk uit Zwijndrecht. Als passagier waren aan boord mevrouw Verburg en haar baby. De familieleden zijn gewaarschuwd.”
Zeg dat wel, gewaarschuwd. En alle anderen nu ook. Op de radio.
Om 13.00 uur horen we: “De KLM zal met ingang van 1 september 100 telegrafisten op non-actief stellen. De maatregel is genomen omdat de communicatie tussen de vliegtuigen en de grond sterk is vereenvoudigd.” Telegrafisten? Wat klinkt dat ouderwets. Zoiets als marconist. Lekker seinen naar de verkeerstoren. We komen eraan !
Foto: Dakota in Indonesië (coll. Nationaal Archief)
284 - uit het radionieuws van 27-6-1962: auntie Beep
De nieuwslezer meldt ons vanochtend, 60 jaar terug, dat in het ziekenhuis te Purmerend een hoeveelheid radio-actief radium is zoekgeraakt. Later op de dag blijkt dat het in een verbrandingsoven is terechtgekomen en dat een boer uit de omgeving de sintels inmiddels als verharder op zijn erf heeft verspreid. Die moeten dus weer terug.
Ontwikkelingen in het omroepbestel zijn altijd smakelijke kost, vooral voor pers en omroep zelf, en dus ook in het ANP-nieuws. Dat besteedt vandaag om 13.00 uur uitgebreid aandacht aan ons eeuwige voorbeeld Engeland, waar naast BBC en het commerciële ITV, een derde tv-net is te vergeven. “De commissie Pilkington heeft de regering geadviseerd het derde televisienet niet aan de commerciële televisie te geven, maar aan de BBC. Na twee jaar studie is de commissie tot de slotsom gekomen dat de uitzendingen van de Engelse commerciële televisie aanzienlijk te tekort schieten. De programma’s hebben geen inhoud.”
Een commissie met een dergelijk heldere stellingname kan ik me in Nederland niet herinneren.
283 - uit het radionieuws van 26-6-1962: weeldebelasting
Vanavond om 7 uur meldt het ANP-nieuws dat de Tweede Kamer “met 72 tegen 45 stemmen de brugklasse aanvaardt. Dit betekent dat in het eerste leerjaar van de gymnasia, de athenea, de HAVO- en de MAVO-scholen dezelfde vakken moeten worden onderwezen. Alleen voor het gymnasium kan daaraan Latijn worden toegevoegd.” Ik ben van vóór de Mammoetwet. Maar ik begrijp hieruit dat vanaf toen iedereen hetzelfde brugklaspakket kreeg?
De Tweede Kamer heeft ook de omzetbelasting aangepast door een aantal artikelen uit het weeldebelasting tarief van 18% te halen. Het gaat dan bijvoorbeeld om koelkasten en autobanden. “Het begrip ‘luxe’ moet naar de mening van staatssecretaris van den Berge voorzichtig worden gehanteerd. Particuliere vliegtuigen bijvoorbeeld zijn uit het hoge tarief gelicht om het vliegen aan te moedigen, en ter wille van het spuitvliegen voor de landbouw.”
Ik geloof niet dat het begrip ‘weeldebelasting’ nog bestaat. Jammer. Iedere Prinsjesdag even de lijst luxegoederen bijstellen.
Goed voor de mythevorming is het bericht van 7 uur ‘s-ochtends: “50 militairen van het Franse Vreemdelingenlegioen zijn in het Suezkanaal gesprongen toen hun schip, op weg naar Madagascar, Port Saïd naderde. Enkelen zijn verdronken, 15 zijn gearresteerd. De deserterende legionairs waren voornamelijk Fransen, Duitsers en Oostenrijkers.”
Die hadden er kennelijk geen zin meer in.
282 - uit het radionieuws van 25-6-1962: vitesse limitée
Voor alle vakantiegangers komende zomer breng ik in herinnering het 22.30 uur bulletin van Radionieuwsdienst ANP van 25 juni 1962:
“In Frankrijk is voor alle soorten voertuigen de snelheidsbeperking opgeheven, behalve in de bebouwde kom. Vorig jaar gold in de zomermaanden een regeling waarbij op zaterdagen en zondagen niet harder mocht worden gereden dan 90 km per uur. Deze verordening is nu ingetrokken.” Kortom: gassen! Karren maar.
Ik ben er nu al lang niet meer geweest, maar ik herinner me op de autoroute du soleil van die mega ongelukken, liefst op de andere weghelft. Zo’n hoop uitgebrande wrakken boven op elkaar, gesmolten asfalt, een hoop politie en ziekenauto’s erom heen, en daar dan 8 km file achteraan. Jongens, nog maar 300 km op de péage en dan zijn we er.
Op de autoput door Joegoslavië had je ook van die taferelen. Alleen schoven ze daar de wrakken in de berm. Een evocatieve waarschuwing, maar die gold natuurlijk vooral de anderen.
foto Ingwik / creative commons
281 - uit het radionieuws van 24-6-1962: rassendiscriminatie
Hotel Rauch in Scheveningen is door een felle brand verwoest, meldt het nieuws van 60 jaar terug. Het is te flauw, maar hier komt toch een vlaagje ‘nomen est omen’ gevoel langs.
En dan om acht uur: “President Kennedy heeft een onderzoek bevolen naar discriminatie tegen leden van de Amerikaanse strijdkrachten en hun gezinnen op grond van ras en godsdienst. De onderminister voor Afrikaanse zaken, Mennen Williams, heeft verklaard dat rassendiscriminatie in de VS een ernstige hinderpaal is voor de politiek van de VS in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Hij zei dat de Russen hiervan gebruik maken in hun propaganda tegen Amerika. Het feit dat ze zelf discrimineren schijnt niemand op te vallen, aldus Mennen Williams.”
Dat is wel apart om zo iemand te horen zeggen dat we aan discriminatie een eind moeten maken omdat het politiek lastig ligt en de Russen er misbruik van maken. Kortom, ik schop mijn vrouw niet meer omdat de buurman het zo’n vervelend geluid vindt.
foto: Lwandle Migrant Labour Museum (creative commons)
280 - uit het radionieuws van 23-6-1962: Koekkoek
Radionieuwsdienst ANP, 23 juni 1962, 18.00 uur: “In Cardiff in Wales hebben enkele tienduizenden mijnwerkers en hun gezinsleden gedemonstreerd tegen de legering van Duitse troepen in Wales. Duitse pantsereenheden oefenen al enige tijd bij Castlemartin.”
Dat is nieuw voor mij. Ongeveer 50.000 Britse militairen maken deel uit van het Rijnleger, nog steeds de bezettingsmacht van de geallieerden in West-Duitsland. Maar dat ze Duitse soldaten tegelijkertijd laten oefenen in Wales, dat wist ik niet. Ik zie gelijk de TV-serie Dad’s Army voor me, waarin alles wat alleen maar Duits klinkt 100% wordt gewantrouwd en liefst direct moet worden neergeschoten.
Nee, dan onze minister van OKW, Jo Cals. Die pakt het vriendelijker aan als hij in Kleef, Duitsland, een tentoonstelling opent in het Koekkoekshaus. Koekkoekshaus? Dat was de woning van de schilder Koekkoek in zijn Kleefse periode. Na klar.
afbeelding: Barend Cornelis Koekkoek, Middelburg 1803 - Kleef 1862
279 - uit het radionieuws van 22-6-1962: de Telstar
“Volgende maand” zo meldt het ANP op de radio, “zal een proef worden genomen met een directe televisie-uitzending van Amerika naar Europa en omgekeerd. Daarbij zal gebruik worden gemaakt van een aardsatelliet, die de naam Telstar krijgt. Deze zal begin juli worden gelanceerd van de basis Cape Canaveral.”
Ik heb hem even opgezocht op YouTube. Er zijn prachtige archieffilmpjes over de lancering en het eerste gebruik. Het ding zelf is een soort grote discobal, omdat de buitenkant helemaal is bedekt met zonnecellen die hem de energie moeten leveren. En als hij eenmaal in de goede baan zit gaat de president van AT&T -die Telstar heeft gemaakt- via de satelliet telefoneren met Lynden Baines Johnson, mister vice president of the US. Ronkende woorden gaan over en weer. Our conquest of space, great satisfaction of all US citizens, fine commercial enterprise, etc. etc. Voor alles is een eerste keer.
Foto: telstar satellyte (creative commons)
278 - uit het radionieuws van 21-6-1962: ballonvaren
"Luns in Kiel" staat boven een bulletin van 13.00 uur. Een verlaat carnavalsfeestje? Nee, onze minister van Buitenlandse Zaken, zijne excellentie mr. Joseph Luns sprak bij gelegenheid van de zeilfestijn de Kieler Woche in het West-Duitse Kiel.
Verder Binnenlands Nieuws: De prinsessen Beatrix en Irene hebben gisteravond Macbeth bezocht, in het kader van het Holland Festival opgevoerd door de Engelse ‘Old Vic Company’.
Ballonvaarders, opgestegen in Musselkanaal (Gr) op weg naar de Adriatische zee, zijn overvallen door een draaiing van de wind en zullen nu ergens in Denemarken landen. Het ANP: “De ballonvaarders hebben een boodschap bij zich van burgemeester Knotnerus van Onstwedde voor zijn ambtgenoot in het Italiaanse dorp Vilafranca di Verona.” Daar zullen dus wel een paar francobolli moeten worden opgeplakt, wil die boodschap nog ter bestemde plaatse aankomen.
afb. Japanse prent uit 1860 van Miyagi Gengyo (creative commons)
277 - uit het radionieuws van 20-6-1962: handvaardigheid
Volop discussie vandaag, 60 jaar geleden, in de Kamer over de introductie van de Mammoetwet. Mw. Haya van Someren Downer (VVD) diende een voorstel in om het atheneum vijfjarig te maken, in lijn met de vijfjarige HBS van Thorbecke. Minister Cals ontraadde dit voorstel met klem “omdat de vijfjarige HBS, vooral de HBS-A, bepaald ontoereikend is gebleken als voorbereiding op de universitaire studie.”
Zo, daar kunnen de HBS-ers het weer mee doen.
“De Kamer is daarna de bespreking begonnen van het lesrooster van de gymnasia en de athenea. Er was aanvankelijk wel bezwaar tegen de invoering in dit rooster van de nieuwe vakken maatschappijleer en handvaardigheid. Maar amendementen op dit punt werden ingetrokken nadat minister Cals deze vakken van groot belang had genoemd voor de totale vorming van de toekomstige intellectuelen.” Correct! Ik heb dat reuze gemist op school. En waar leerde ik dan een fitting monteren, een deur afhangen, kwasten schoonhouden of glas snijden. Bij de padvinderij, meer speciaal bij Zeeverkennersgroep Sint Franciscus te Roermond (ja, ja). En let op, wie had in mijn geboortestad bij dezelfde groep gezeten: de minister van OK&W, Jo Cals (1914-1971).
Foto: mr. Jo Cals Minister van OKW 1952-1963, MP van 1965-1966
276 - uit het radionieuws van 19-6-1962: Koenen en Endepols
In de Tweede Kamer staan 100 amendementen op de rol, waarmee partijen de Mammoetwet willen aanpassen. Vandaag, 60 jaar geleden, zijn er drie behandeld, waarvan één afkomstig van de heer Tilanus (CHU) die voorstelt het woord ‘basisonderwijs’ te vervangen door weer gewoon lager onderwijs. Hij heeft het niet gered.
De politie vermoedt dat de brand gisteren in de RK Kerk te Maassluis is aangestoken. Daar gaat de beeldenstorm dus nog even door.
In Maastricht is overleden doctor Endepols, de helft van ‘M.J. Koenen en H.J.E. Endepols, Verklarend handwoordenboek der Nederlandsche taal’. Dat was bij ons destijds het enige en dus zeer beduimelde woordenboek in huis.
En dan is er vandaag het eerste lustrum van de RK Vereniging voor Bejaardentehuizen. "Voorzitter Duijnstee meende dat als er in dit tempo wordt doorgebouwd over tien jaar het punt van verzadiging zal zijn bereikt. Als de concurrentiestrijd tussen de bejaardenhuizen dan losbrandt zullen de slecht beheerde en slecht onderhouden huizen leeglopen, meent Duijnstee, evenals de huizen die star vasthouden aan het zalensysteem. Duijnstee brak een lans voor een algemene zakgeldregeling voor bejaarden. Volgens mij moet je zolang mogelijk proberen weg te blijven, van wat voor huis dan ook. Toen en nu.
