314 - uit het radionieuws van 27-7-1962: regentesk

Om 8 uur ‘s-ochtends over de strijd in ZO-Azie: Prins Soevannah Poema van Laos bezoekt president Kennedy en meldt: “..dat Laos met de steun van bevriende landen in staat moet zijn een neutraal land te blijven.” Ja, zo lust ik er ook wel een.
Later twee berichten waaruit een wat regenteske toon spreekt, een toon die vandaag de dag er niet meer in zou gaan. In Noord Brabant is een ontwerp streekplan opgesteld waarin 64.000 hectare bos en woeste grond en 100.000 hectare landschappelijk schoon als te beschermen wordt aangewezen. Het plan ligt op alle gemeentehuizen en “de Commissaris van de Koningin, mr. Kortmann, noemde het plan gisteren een dwingend richtingbord voor de gemeentebesturen.” Mooie term. Wellicht nuttig in de huidige stikstofdiscussie. Dames, heren agrariërs, voor u ligt een dwingend richtingbord, bent u zich daarvan aub goed bewust.
En dan om 18.00 uur horen we dat de Federatie van Omroepverenigingen heeft gerapporteerd, onder meer over de introductie van commerciële televisie. Onderzoek zou moeten uitwijzen of er inderdaad verschil van inzicht is tussen het volk en het parlement. Het ANP vervolgt: “In dit verband betoogt de Federatie van Omroepverenigingen dat het individuele lid van de maatschappij veelal geneigd is het algemeen belang uit het oog te verliezen.”  Die hangt bij Federatie aan de muur, op een tegeltje.

Foto:   1965, vlnr  de CvK  mr dr CNM Kortmann, JA Odekerk, burgemeester van Etten-Leur,en de NS-Districtschef mr JPA van Ballegoyen de Jong bij de opening van station Etten-Leur   (wikimediacommons) 

313 - uit het radionieuws van 26-7-1962: papen op de vuist

Noodweer trekt over Nederland, deze donderdag in juli 62. Man uit Katwijk gedood door bliksem, net als 4 paarden. Boerderijen in de brand en veel wateroverlast. Maar dit staat een adequate nieuwsvoorziening van het ANP niet in de weg.
Zoals om 13.00 uur over een mislukte vliegtuigkaping. Kapingen waren nog zeldzaam in die dagen, in de jaren 70 kwamen ze pas in de mode. Dat merk je, de rechtbank moet nog wennen aan dit fenomeen. “De rechtbank in Haarlem heeft een 32-jarige Portugees die vroeger bij de KLM werkte veroordeeld tot 2 jaar en 8 maanden gevangenisstraf. De man had op 16 april de bemanning van een KLM-toestel met bestemming Lissabon willen dwingen naar oost Berlijn te vliegen. Hij dreigde daarbij met een alarmpistool, dat precies een echt pistool leek. De maximum-straf wegens bedreiging tegen het leven is twee jaar. De straf is met 8 maanden verhoogd, omdat de Portugees volgens de rechtbank zijn daad twee keer heeft gepleegd.” Daar heb ik niet direct beeld bij. Heeft hij twee maal geroepen, en nu naar Oost Berlijn of ik schiet ? Zoiets.
Minister Cals is naar Paramaribo vertrokken, met de boot. Opvallend, ik schat dat je toch een week of twee, drie onderweg bent. Heeft vast wat goede boeken meegenomen, of zijn vrouw.
Om 18.00 uur nieuws uit Antwerpen, alwaar “de bisschop, monseigneur Daems, heeft besloten dat in de Heilige Geestkerk aldaar niet meer in het Frans zal worden gepreekt.” Dat werd hoog tijd. Het ANP: “Kerkbezoekers probeerden de diensten te verstoren door hoesten en kuchen. Vóór de Heilige Geestkerk is het herhaaldelijk tot vechtpartijen gekomen.”
Soyez le bienvenue, mes chers frères, mes chers combattants

foto  H. Geestkerk Antwerpen (collectie Parochie H. Geest) 

312 - uit het radionieuws van 25-7-1962: royalty

Zeer uiteenlopend nieuws vandaag. De Duitse economie is tussen 1950 en 1960 harder gegroeid dan van welk ander land ook. De lonen stegen het snelst, met 90%, de prijzen met 25%, het langzaamst. Hier zien we het wirtschaftswunder in beeld. Verrekte moffen, zei mijn vader dan als hij zoiets hoorde.
President Kennedy heeft met onmiddellijke ingang opdracht gegeven aan alle regeringsbureaus in de VS mannen en vrouwen gelijke kansen te bieden op een loopbaan. Zo’n charmeur, Jack Kennedy, maar ik vrees dat het nog heel lang (misschien wel nog steeds) wishful thinking is.
Ook charmant is het gebaar van Koningin Elisabeth van England. Om 18.00 uur horen we dat ze “haar kunstverzameling in Buckingham Palace voor het publiek ter bezichtiging heeft gesteld. Deze bevat onder andere werk van Rembrandt, Vermeer, Da Vinci en Michelangelo. Er zijn ook antieke meubelen en juwelen te zien. Om diefstal te voorkomen is elk voorwerp met draden verbonden met een alarminstallatie.”   De kleintjes Charles, Ann en Andrew, destijds 13, 11 en 2 jaar oud, zullen wel naar Balmoral zijn gestuurd om ongelukken te voorkomen. Maar ja, wat kun je doen, ten paleize. 20 Jaar later wilde Elisabeth gaan slapen, zat er een wildvreemde vent op haar bed. Niks alarm, gewoon door het raam geklommen. 

Foto:  Elisabeth 2 en onze Bea in mei 1962    (Harry Pot, Anefo, coll NA) 

311 - uit het radionieuws van 24-7-1962: tough lady

Soms heb je compleet zouteloze nieuwsberichten. Nieuws, maar het gaat van niks naar nergens.
Zoals op dinsdag 24 juli 1962 om 13.00 uur:   “Jonge protestanten uit Duitsland, Zweden, Zwitserland en Nederland hebben in Bonn het ‘Gesprekscentrum voor Europese protestante jongeren opgericht. Het gesprekscentrum heeft tot doel een regelmatige uitwisseling van ideeën te bevorderen op allerlei gebied.”  Het zal destijds wel zijn ingeslagen als een bom. De protestante jeugd pikt het allemaal niet langer en richt een gesprekscentrum op. Nou, nou, nou, het moet niet gekker worden.

Gelukkig is dinsdag ook de dag dat te Den Haag in Eerste en Tweede Kamer wordt vergaderd. Vandaag aan de orde in de senaat het voorstel om de schadeloosstelling van 2e Kamerleden tot 15.000 gulden te verhogen. 59 waren vóór, één tegen. Dat was mw. Van Ommeren-Averink, voor de CPN lid van zowel de 1e als de 2e Kamer.  Het ANP:  “Zij meent dat de 2e Kamerleden niet meer behoeven te verdienen dan de metaalarbeiders.”   Tough lady. Als je haar googelt beland je in de hardcore CPN, het verzet, Hanny Schaft, alles. Beslist niet zouteloos.

Foto:  mw. Annie van Ommeren-Averink  (Parlementair archief) 

310 - uit het radionieuws van 23-7-1962: declamatiewedstrijd

Gevarieerd nieuws op de radio, vandaag 60 jaar geleden. Met vooral veel cijfermateriaal. Dit heeft vooral betrekking op het afgelopen eerste, drukke vakantieweekend. Madurodam trok 10.000 bezoekers, normaal voor een zondag. Het Stedelijk Museum maar 900. De nieuwslezer van dienst had het woord ‘maar’ doorgestreept. Ik lever feiten, geen waardeoordelen als over veel of weinig, zal hij hebben gedacht.
26.000 mensen gingen ‘pierewaaien’ ofwel bezochten de pier in Scheveningen. Dat vind ik dan weer best veel. En morgen gaat de vierdaagse van Nijmegen van start waarvoor zich 13.000 wandelaars hebben ingeschreven. Dat aantal is dus verdrievoudigd in de loop der jaren.
De moderne zomer in de 21e eeuw staat, corona even buiten beschouwing latend, stijf van de festivals. Dat begon al vroeg toen elke zichzelf respecterende gemeente een ‘zomerfestival’ organiseerde. Die trend is ooit ergens ingezet. Misschien wel met de Groot Kempische Cultuurdagen die afgelopen weekend -60 jaar geleden- werden gehouden in Hilvarenbeek. Een hoogtepunt vormde dit jaar de ‘declamatiewedstrijd’ die werd gewonnen door mejuffrouw Rijkers uit Nistelrode en de heer Driessen uit Herenthals, België. Hiervan is Nederland, via de radionieuwsdienst ANP te 20.00 uur, helder en duidelijk op de hoogte gesteld.

309 - uit het radionieuws van 22-7-1962: het tochtraampje

Zelden of nooit werd 60 jaar geleden over misdaad bericht in de uitzendingen van de radionieuwsdienst. Je zou de indruk kunnen krijgen dat we in een volkomen braaf en veilig land leven. Tot vandaag, de eerste zondag van de grote vakantie, om half elf s-avonds.
“In Amsterdam zijn het afgelopen weekeinde bagage en andere artikelen gestolen uit een groot aantal geparkeerde auto’s. Uit een Engelse bus die op het Museumplein stond verdween alles wat de toeristen hadden laten liggen. In de Honthorststraat en op het Singel werden personenauto’s leeggeroofd. De Amsterdamse politie heeft er nog eens de aandacht op gevestigd dat het gevaarlijk is goederen die enige waarde hebben in geparkeerde auto’s te laten liggen. De dieven slaan in de meeste gevallen hun slag door een tochtraampje stuk te maken.”
Mooi gezegd: het raampje stuk maken. Mag niet hoor, het raampje stuk maken. Denk erom.

Foto:  tochtraampje tbv een Volkswagen Kever uit 1968

308 - uit het radionieuws van 21-7-1962: de grote vakantie

‘Vacantie voor velen’ staat boven het 13.00 uur bulletin van 21 juli 1962. Er was geen of nauwelijks vakantiespreiding en vandaag was de grote dag. “Naar schatting 3 miljoen Nederlanders zijn vanmorgen op pad gegaan om hun vacantie buiten hun woonplaats door te brengen. Van de stations in de grote steden vertrokken de treinen stampvol. Ook in de speciale treinen van de reisbureaux, met bestemming het buitenland, was geen plaats onbezet. Bij de doorlaatpost Elten op Rijksweg 12 stonden Nederlandse auto’s vanmorgen vijf rijen dik.”

Terugrekenend concludeer dat het in de zomer van 62 was dat mijn familie voor de eerste keer ging kamperen. Twee nachten. Met een Peugeot 203, imperial op het dak, tent, dekens, luchtbedden, kleren, handdoeken, primus, potten, pannen, alles op en in de auto. Ouders voorin, 4 kinderen achterin en dan hup, naar de Ardennen. Het werd geen succes. Het regende onophoudelijk, niemand deed een oog dicht, en na één nacht was de helft al ziek. Toch zijn er onuitwisbare indrukken opgedaan. De eerste rotswanden langs de Maas. Echte haarspeldbochten. En voor mij voor het eerst en het laatst, stoomlocomotieven. In Belgie reden nog stoomtreinen, zomaar in het wild.

Foto: D.C.Gerdessen  creative commons

307 - uit het radionieuws van 20-7-1962: 'zonder noodzaak'

Als zo vaak wordt het nieuws gedomineerd door grote kwesties van wereldbelang, zoals de atoombomproeven van de VS en de Sovjets en de terugkerende ‘schermutselingen’ in de Congo, in Algerije en Vietnam waarbij dagelijks tientallen doden vallen. En de kwestie Nieuw Guinea, nog lang niet opgelost. Logisch dat mijn oog blijft hangen op kwesties dichter bij huis, die meer of minder de tijdgeest verraden. Zoals nieuws uit Brabant, vandaag op de radio. “De studiereis die de burgemeester van Eindhoven en drie wethouders naar de VS hadden zullen maken gaat niet door. Gedeputeerde Staten hebben geweigerd de post reis- en verblijfkosten voor leden van het gemeentebestuur met 40.000 gulden te verhogen. De voorgenomen uitgave is volgens de gedeputeerden in strijd met de soberheid die bij het beheer van openbare geldmiddelen moet worden betracht.” Kijk, soberheid, kom der nog eens om. Dat ruikt nog een beetje naar de jaren vijftig.
In hetzelfde bulletin horen we dat een 43-jarige instructeur van de Rijksluchtvaartschool is berispt. “De instructeur had tijdens een lesvlucht boven de Noordzee zonder noodzaak zo laag gevlogen dat één van de propellers het water raakte.” Dat is bravoure, dan zijn we weer terug in de ontluikende jaren zestig.

Foto:  collectie Nationaal Archief

306 - uit het radionieuws van 19-7-1962: claim to fame

Een opvallend bericht in het 6 uur bulletin van de radionieuwsdienst, 60 jaar geleden: “In Amsterdam is vanmiddag een 33-jarige psychopaat uit Arnhem aangehouden, die gisteren in de stad Groningen had weten te ontsnappen uit een transportauto van de rijkspolitie. Tijdens zijn korte vrijheid heeft hij nog kans gezien in de hoofdstad enkele winkeldiefstallen te plegen.”
Ik stel me een rebels type voor, die nergens voor wil deugen, en vooruitlopend op de anti-autoritaire revolutie zich zo mal en dwars gedraagt dat bromsnor hem gemakshalve het etiket psychopaat opplakt. Ik zou niet weinig trots zijn, als ik zo het nieuws haalde.

foto: botsing met het gezag tijdens luilak 1963 (Hugo van Gelderen, Anefo coll NA) 

305 - uit het radionieuws van 18-7-1962: de publieke ruimte

“Op een kasteel ergens in België zijn politici uit de zes EEG landen en Engeland bijeengekomen voor een geheime conferentie over het vraagstuk van de politieke eenwording van Europa. Dit op initiatief van de Belgische minister Spaak die een compromis zoekt tussen het idee van ‘het Europa van de vaderlanden’ van president De Gaulle en de voorstanders van een veel nauwere samenwerking.”
Als ze toen wat meer hadden doorgezet, daar op dat kasteel, hadden we nu geen crisis gehad. Dat zeg ik je.

“Verder binnenlands nieuws.” Het ANP om 18.00 uur: “Op het Keizer Karelplein in Nijmegen is een bronzen stadbeeld van Karel de Grote onthuld. Het is gemaakt door de beeldhouwer Albert Termoten.”  Al in de 19e eeuw werd geijverd voor een standbeeld van de keizer in Nijmegen, maar het kwam er steeds niet van. Nu dus wel, proficiat Nijmegen.

Amsterdam-Noord krijgt vandaag geen felicitaties. In hetzelfde bulletin: “400 rozenstruiken zijn uit het Orionplantsoen in Amsterdam Noord verdwenen na het gerucht dat het plantsoen zou worden afgegraven. Gemeentefunctionarissen hebben bijna alle struiken teruggevonden in 18 tuintjes. Alle struiken moeten worden betaald. Er bestond geen plan tot afgraven.”
Dat is dus veranderd in 60 jaar. Vroeger verspreidde je eerst het gerucht dat de spoorlijn Amsterdam-Gouda wordt opgeheven, voordat je al het koper langs zo’n lijn wegknipt. Dan had je tenminste een verhaal, als je werd gepakt.

Foto: Standbeeld van Karel de Grote te Nijmegen (J.F.M. Trum, creative commons) 

304 - uit het radionieuws van 17-7-1962: singles

Vandaag, 60 jaar geleden, wordt om 18.00 uur op de radio een nieuwsbulletin voorgelezen waar boven staat ‘grammofoon-adviezen’.
Het ANP: “De commissie Vestigingsregelingen van de SER meent dat er een vestigingsbesluit moet komen voor de kleinhandel in grammofoonplaten. Onder dit besluit zouden moeten vallen langspeelplaten en zogenoemde EP’s. Voor de verkoop van platen die klassieke en moderne muziek van hoger gehalte bevatten vindt de commissie het nodig eisen te stellen op het gebied van vakbekwaamheid, handelskennis en kredietwaardigheid. Enkelvoudige platen, zogenoemde singles, met populaire muziek kunnen buiten deze eisen vallen.”
Wat is er gebeurd dat iemand met zo’n aanbeveling aan komt zetten. Platenboeren verdelen in verkopers van muziek ‘van hoger gehalte’ en de rest. Hier wordt iets anders uitgevochten.
Ineens voel ik de behoefte de top-tien van juli 1962 op te zoeken. Hier komen ze:
1 Zwei kleine Italiener. Conny Froboess
2 Ya ya Joey. Dee and the Starliters
3 Good luck charm. Elvis Presley
4 Caterina. Perry Como
5 Do you want to dance. Cliff Richard
6 I never knew your name / A steel guitar and a glass of wine. Paul Anka
7 Shout. Joey Dee and the Starliters
8 Love me warm and tender. Paul Anka
9 When my little girl is smiling. Jimmy Justice
10 Alo ahe. Freddy

303 - uit het radionieuws van 16-7-1962: geestelijke vorming

De Radionieuwsdienst ANP meldt ons op 16 juli 1962 te 08.00 uur dat “bij de stad Prins Albert in Canada een capsule is geland waarmee twee apen, vier hamsters en een aantal kevers gedurende bijna twee dagen een luchtreis hebben gemaakt. De capsule was opgelaten aan een ballon die een hoogte bereikte van ongeveer 40 kilometer. Het doel was de invloed na te gaan van kosmische straling op dieren. De capsule is losgemaakt van de ballon door middel van een electronisch signaal. Met een helikopter wordt nu in het beboste berggebied naar de capsule gezocht.”
Om 13.00 uur volgt meer nieuws over dit boeiende project: “De capsule is gevonden. Alle dieren waren dood. De capsule is naar Edmonton gebracht voor uitgebreid onderzoek.”

Nog meer van het wetenschappelijk front in het bulletin van 18.00 uur. “Het ministerie van Defensie gaat een onderzoek instellen naar de manier waarop de dienstplichtige militairen hun vrije tijd besteden. Het is de bedoeling de ambities en de persoonlijke en geestelijke vorming van de militair meer tot ontwikkeling te brengen.”
Mijn persoonlijke onderzoek (N=2) leidde tot de conclusie dat voor de soldaat in de besteding van zijn vrije tijd de keuze bestond uit het drinken van bier uit de fles of het drinken van bier uit het glas, dit alles afhankelijk van de persoonlijke ambities van de militair.

302 - uit het radionieuws van 15-7-1962: opgeruimd

Vandaag precies 60 jaar geleden werd in Parijs de beslissing genomen ‘de Hallen’ naar buiten de stad te verplaatsen, naar het dorpje Rungis. Alleen vlees en gevogelte voor dagelijks gebruik zullen nog de stad in worden gereden. In Amsterdam hebben we sinds 1934 de Centrale Markt aan de Jan van Galenstraat. Daar was vaak gedoe over, herinner ik me. Toen heeft de Dienst Marktwezen de regie genomen en nu heet het daar Food Center Amsterdam. Dus dat zit wel snor.
Terug naar Parijs waar Jacques Anquetil voor de 3e keer de Ronde van Frankrijk won, ondanks een val in de laatste etappe. “Hij liep enkele schaafwonden op maar hij zette de strijd voort op de fiets van een ploegmaat.” Nederland won het ploegenklassement.
Allemaal Frans nieuws vandaag, want om 20.00 uur meldt het ANP dat twee Franse marine officieren in een duikerklok tot een diepte van 9,5 kilometer zijn afgedaald in de zogenoemde Koerilen-trog ten noorden van Japan. Terug boven vertelden ze dat er duidelijk een stroming voelbaar was en "dat er een intensief leven van waterbewoners was." Zo stond het uitgetikt in het bulletin. Die nieuwslezer van dienst vond waterbewoners te mysterieus. Snap ik. Dat maakt de mensen nodeloos ongerust. Hij streepte het door berichtte ons "dat er veel waterdieren leven."  Dat vind ik dan weer ontroerend.  Waterdieren dus, geen hazen of konijnen.

En dan was er één nieuwtje van buiten Frankrijk: “Sir Winston Churchill heeft geen koorts meer en maakte vanmiddag een opgeruimde indruk.”   
Wie wil dat niet, een opgeruimde indruk maken. Rommel aan de kant en alles spic en span daar in de bovenkamer. Zoiets.

Foto: uit   The Ladies' home journal, 1948  (public domain) 

301 - uit het radionieuws van 14-7-1962: royalty

In Amsterdam, zo meldt het ANP-radionieuws vandaag 60 jaar geleden, is de Cornelis Lelylaan opengesteld, de eerste hoofdverkeersweg zonder kruisingen.   “Amsterdam heeft een heel stelsel ontworpen van vrije verkeerswegen zonder kruisingen door de nieuwe stadsuitbreidingen. De plannen moeten omstreeks 1980 zijn uitgevoerd.” Ik vrees dat de Lelylaan de eerste maar ook de laatste was.

In het bulletin van 20.00 uur een schets van de couleur locale in de West. “De prinsessen Irene en Margriet hebben vandaag een rondrit gemaakt door het Surinaamse district Coronie. In het plaatsje Friendship werden ze feestelijk ingehaald. Voor de stoet liep een muziekkorps, terwijl de hele bevolking dansend en springend de auto’s begeleidde. Schoolkinderen brachten de hoge gasten een zanghulde. Daarna waren de prinsessen getuige van het plukken van kokosnoten, dat door prinses Irene werd gefilmd.”
Zo is het beeld van onze kolonie weer aardig opgefrist. Dansen, springen, zingen en kokosnoten plukken.
De hoofdstad van Coronie is Totness. Daar staat het fantastische ‘Logeergebouw’ waarin ik ooit een nacht mocht slapen. In de hal lag het gastenboek, met o.a. een prijzend woord van niemand minder dan Joop den Uyl. Zo kom je met twee handshakes toch dicht bij de groten der aarde. Ook in Suriname.

Foto: het logeergebouw van het district Coronie  (Willem dan de Poll, coll Nat. Archief) 

300 - uit het radionieuws van 13-7-1962: niet op rijkskosten

De actie ‘tien maal tien’ wordt vandaag, 60 jaar geleden, afgerond en heeft meer dan 2 miljoen gulden opgeleverd. Tien weken lang gaven jongeren 10% van hun zakgeld. “Het geld wordt gebruikt voor het erfgewassenproject in de Afrikaanse staat Dahomey en werd vanochtend overgedragen aan de NOVIB in aanwezigheid van de heer Moise Mensah uit Dahomey.”

Om één uur een vervelender bericht op het ANP-radionieuws. “Van bevoegde zijde in Den Haag is medegedeeld dat het voorlopig niet in de bedoeling ligt, het stoffelijk overschot van Nederlandse militairen die in Nieuw Guinea zijn omgekomen op rijkskosten naar Nederland te laten overbrengen. Dit kan alleen als de familieleden zelf de kosten dragen.” Eerder al was er gedoe over de importheffing die moest worden betaald als ouders hun zoon in Nieuw Guinea een pakje stuurde. Hoe lullig kun je het krijgen.

Om 6 uur horen we dat het met Sir Winston Churchill weer iets beter gaat. “Zijn temperatuur is weer normaal en hij hoest minder. De bejaarde staatsman heeft zelfs weer een sigaar gerookt.” Dat herinner ik me van vroeger, roken als graadmeter voor griep en verkoudheid. Als de sigaret weer smaakte, dan was je beter.

Foto:  Marco Swart  / Creative Commons

299 - uit het radionieuws van 12-7-1962: belhamels

Het parlement heeft vandaag met 100 stemmen vóór en 44 tégen de Mammoetwet aangenomen. De eerste van een nadien onophoudelijke stroom onderwijshervormingen.
Via de satelliet Telstar zijn de eerste televisiebeelden van en naar de VS overgeseind. Vreugde alom, maar ook ergernis. Eurovisie in Genève had met alle betrokken organisaties afgesproken dat de eerste historische uitwisseling van tv-beelden door de Europese Radio Unie (Eurovisie) zou worden verzorgd. En nu heeft de Franse RTF dit al op eigen houtje gedaan. Weg primeur. De Franse woordvoerder: “Wij wilden Eurovisie niet vóór zijn, maar wij hebben de PTT geholpen met een technisch experiment.” Arrogante Franse belhamels.

Nee, dan de Nederlandse ergernisjes. Om 8 uur horen we dat de gemeente Amsterdam de feestverlichting van de boogbrug bij de Brouwersgracht en de Prinsengracht zal weghalen. “De illuminatie was niet bestand tegen de vernielzucht van de jeugd. De brug telde 100 lampjes. Door de voortdurende vernielingen heeft het GEB er 400 verspeeld.”
Vlak bij mijn lagere school was een plein met grindpaden, gras en perkjes met in het voorjaar plenty tulpen. De clou was om met een steentje de stijf rechtop staande tulpensteel zo te raken, dat die -tsjak- omknakte, en liefst zo fataal te treffen dat de tulp van de steel werd losgeschoten. Ook pure vernielzucht. Maar… deze tulpen kwamen ieder jaar vanzelf terug.

298 - uit het radionieuws van 11-7-1962: blikverruimend

In de Tweede Kamer wordt vandaag, 60 jaar geleden, druk gedebatteerd over steun aan de KLM. Die vraagt om leningen (50 miljoen) en garanties (400 miljoen) omdat de prognoses slecht zijn en een faillissement dreigt. Er zijn stemmen die roepen om nationalisatie van de KLM. Hoe dit debat afloopt wordt in de radiobulletins van vandaag niet duidelijk, maar wij weten anno nu dat de KLM het heeft overleefd.

Mogelijk heeft de gemeente Schoonebeek daar aan bijgedragen. Het ANP om 8 uur: “De gemeenteraad van Schoonebeek heeft besloten het personeel van de gemeente een toelage te geven voor reizen in de vrije tijd. Deze mobiliteitsbijdrage bedraagt maximaal 350 gulden per jaar. B&W van Schoonebeek wijzen op het veranderende levenspatroon. Het college meent dat de mens de behoefte voelt zich gemakkelijker te verplaatsen om de blik te verruimen.”
Kijk, dat zijn mooie initiatieven daar in Drenthe. Ze kunnen er wel een potje breken, met al die olie in de grond. Maar toch, geld om de ‘blik te verruimen’?   De kwitantie van een dagtocht naar Valkenburg zal worden geaccepteerd. Maar de rekening voor een paar flessen jenever, naar mijn smaak soms ook behoorlijk blikverruimend, zal ten stadhuize mogelijk niet direct tot uutbetoaling leiden. Geen geringe afwegingen daar voor de kassier. 

297 - uit het radionieuws van 10-7-1962: bermtoerisme

Een alledaagse dinsdag in juli, zestig jaar terug. De nieuwslezer meldt om 10.00 uur dat dominee Martin Luther King 45 dagen gevangenisstraf is opgelegd wegens het organiseren van een demonstratie zonder vergunning.

Om 13.00 uur horen we dat in Amsterdam het nieuwe Hilton Hotel is geopend door ZKH de Prins. “Onder de aanwezigen waren minister Veldkamp, staatssecretaris Gijzels, burgemeester van Hall en de Amerikaanse hotelexploitant de heer Hilton.” Hello mr.Hilton, how do you do. Later werd vooral het ‘barretje Hilton’ beroemd, of eerder berucht.

Om 18.00 bericht het ANP dat het Verbond voor Veilig Verkeer “waarschuwt tegen de gevaren van het bermtoerisme.” Dat was een geweldig fenomeen. Ik heb veel filmpjes gezien uit de jaren 50 en 60 waarop dat is vastgelegd. En maar goed ook, anders zou je het nu niet meer geloven. Hele gezinnen, met opa en oma erbij en de kinderen, die zich pal naast de drukke doorgaande weg op een strookje van anderhalve meter gras nestelen met tuinstoelen en een klaptafel. Een thermoskan, een fles Sisi en krentenbollen erbij, om dan een hele zondagmiddag heerlijk naar het langsrazende verkeer te kijken.

Foto: bermtoerisme 1963  (Hugo van Gelderen Anefo, coll NA) 

296 - uit het radionieuws van 9-7-1962: ego

Vandaag, 60 jaar terug, lieten de Amerikanen op 500 km hoogte een zeer zware atoombom ontploffen. Dat heette een kernproef, en terecht want het experiment had verrassende uitkomsten. Het ding sloeg zo’n groot gat in de ionosfeer dat alle radioverkeer boven het verre oosten kwam stil te liggen.

Om 13.00 uur het bericht dat Louis van Gasteren is overleden. Huh? Maar dat is dus van Gasteren senior (1887-1962), de vader van de geruchtmakende cineast Louis van Gasteren (1922-2016), met zijn waanzinnig ego en bijpassende bulderstem. Senior was acteur, dus dat theatrale had zoon Louis niet van een vreemde. Die was in zijn arrogantie zo over de top dat het lachwekkend werd.
Eén keer kon ik niet lachen en sindsdien heeft hij wat mij betreft afgedaan. Het was op een geschiedeniscongres waar hij werd bevraagd over zijn documentaire ‘Begrijpt u nu waarom ik huil’ uit 1969. Een aangrijpende registratie van een kampslachtoffer die een LSD-sessie ondergaat olv prof. Bastiaans. Van Gasteren vertelde met onverholen trots dat hij, om de zaak wat te bespoedigen (filmen ging toen nog met filmrollen), in de tuin achter de serre waarin het plaatsvond, op eigen initiatief luidsprekertjes had geplaatst die zachtjes, maar voor de patiënt net hoorbaar, in het Duits geschreeuwde bevelen en hondengeblaf lieten horen. En ja hoor het werkte. Samenvattend: eigenlijk hadden we de hele ommekeer in het denken over betekenis en impact van de Tweede Wereldoorlog aan de heer Van Gasteren te danken. En aan zijn vindingrijkheid.

Foto:  Louis van Gasteren jr in 1987  (Roland Gerrits, Anefo  coll NA)

295 - uit het radionieuws van 8-7-1962: vriendschapsbanden

Zondag 8 juli, maar dan 60 jaar geleden. De dag opent met het nieuws dat sir Winston Churchill (87) een goede nacht heeft gehad. De aderontsteking bezorgt hem weinig last; hij brengt zijn dagen voornamelijk door met het lezen van kranten. De oude baas.
Op het continent wordt een duet voor twee oude bazen opgevoerd. Bondskanselier Adenauer (88) is een week lang op bezoek geweest bij president de Gaulle (71). Het geheel is afgesloten met een groot banket te Reims, een militaire parade waaraan 1500 Franse en 1500 Duitse soldaten, en meer dan 500 voertuigen deelnamen. Het ANP: “De West-Duitse minister van Defensie, Strauss, die ook aanwezig was, sprak van een historische gebeurtenis, die een einde heeft gemaakt aan een duizendjarige vijandschap tussen beide landen.”
Toe maar, 1000 jaar. Bij tijd en wijle wordt deze vriendschap nu bekrachtigd. De grote Kohl en de kleine Mitterand stonden in 1984 hand in hand in Verdun, als een verloofd stel. Misschien daarom kuste Sarkozy Angela Merkel keer op keer. Macron is ook wel aanrakerig, met mate. Nee, dan de leiders uit het oost-blok vroeger. Die gingen elkaar recht op de bek.

Foto:  Leonid Breshnew, USSR (links) en Walter Ulbricht, DDR  op de SED partijdag 1967  (creative commons)