414 - uit het radionieuws van 17-11-1962: Boemibol en Sirikit
Het eerste bulletin van deze zaterdag 60 jaar geleden werd geopend met “een vechtpartij tussen vijf Italiaans arbeiders en een groepje woonwagenbewoners. Een 22 jarige kampbewoner is met een mes gestoken en aan zijn verwondingen overleden.” En hup, zo krijgen alle clichés en vooroordelen gratis een enorme oppepper.
De grote reis van HKH Bea heeft haar nu in Thailand doen belanden. Daar, zo horen wij via het ANP, laat ze zich heerlijk verwennen door het koninklijk echtpaar ter plaatse, Boemibol en Sirikit. Deze Boemibol (1927-2016) heeft wel kilometers gemaakt, hij was van 1946 tot 2016, dus 70 jaar de monarch. Sirikit (1932) leeft nog maar laat zich na haar beroerte in 2012 niet meer zien.
Hier te lande, waait de wind heel anders. Het is noodweer in west Europa. “In Schotland zijn de hoofdwegen geblokkeerd omdat de sneeuw op plaatsen een meter hoog ligt. In Frankrijk zijn grote delen van het wegennet onberijdbaar wegens gladheid door sneeuw en ijs. In de Pyreneeën daalden de beren de bergen af tot op 1500 meter en maakten 14 schapen buit. Hun aanwezigheid op deze geringe hoogte is volgens de bewoners van deze streek een voorteken van een strenge winter.”
Dat vind ik wel aandoenlijk, dat het ANP zich hier inlaat met de voorspellingen uit de regio. Ze hadden ook de Enkhuizer Almanak of Greet Hofman kunnen raadplegen. Maar wij weten inmiddels dat deze schapenboeren uit de Pyreneeën het helemaal bij het rechte eind hadden. Chapeau.
Foto: Koninklijk bezoek uit Thailand, 1960. De Haagse burgemeester Kolfschoten onderhoudt zich met koning Boemibol. ZKH Bennie heeft meer aandacht voor her majesty Sirikit. (Joop van Bilsen, Anefo Coll NA)
413 - uit het radionieuws van 16-11-1962: melting pot
Noodweer gisteren en vanochtend, deze vrijdag 60 jaar geleden. Een zware storm raasde over de Noordzee en heeft bij Cadzand over een lengte van 700 meter duin weggeslagen. “De ernstigste duinafslag sinds 1953” weet het ANP. Het Belgische radiozendschip ‘Uilenspiegel’ heeft noodsignalen uitgezonden. Een Katwijks visserschip ligt bij Castricum aan de voet van de duinen. De storm heeft niet verhinderd dat duizenden boeren vanochtend met meer dan 100 bussen naar Den Haag zijn getogen om te protesteren tegen het beleid van minister Marijnen.
Om 13.00 uur ineens een wat verloren bericht. Het ANP: “In één jaar tijds zijn in ons land 2300 Italiaanse arbeidskrachten aangeworven en 3100 Spanjaarden. Er werken bijna 20.000 Nederlanders in Duitsland van wie ongeveer 3000 vrouwen. Ruim 1200 Duitsers zijn in Nederland werkzaam.” En dan doorgestreept dus waarschijnlijk niet voorgelezen: “Een en ander staat in de memorie van antwoord van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid.” Waarschijnlijk had een bezorgd kamerlid vragen gesteld over hoe dit nu precies zit met al die gastarbeiders, en hoe zich dat verhoudt tot onze mensen in het buitenland.
Ik lees in een tekst (Geurtjens, 2012) dat Nederland aparte wervingsverdragen sloot om de mannen binnen te halen. Met Italië (1960), Spanje (1961), Portugal (1963), Turkije (1964), Griekenland (1966), Marokko (1969), Joegoslavië (1970) en Tunesië (1971). Interessant, die volgorde. Het maakte de ‘zendtijd voor de buitenlandse gastarbeiders’ op zondagmiddag steeds gevarieerder. Maar een echte melting pot is het hier in Nederland nooit geworden. Ik werkte in 1971/72 vaak op de bottelarij van Heineken, aan de Ferdinand Bolstraat. De nachtdiensten, altijd tussen de Spanjaarden. Erg gelachen met die gasten, maar veel verder kwam het niet. Jammer, eigenlijk.
Foto: Spanjaarden op weg naar huis, Maastricht 1963 (Jac de Nijs, Anefo)
412 - uit het radionieuws van 15-11-1962: de Maharadja van Jaipoer
HKH Bea is weer gezond op reis door India, hersteld van haar ingewandstoornis van 11 november. “De prinses heeft een bezoek bij maanlicht gebracht aan de beroemde Taj Mahal.” Minder romantisch wordt het later in dit royalty item. Het ANP: “Voor haar vertrek had de prinses gedineerd in het jachthuis van de Maharadja. Een lid van het gevolg vertelde later dat de Maharadja 200 meter verder een buffel had laten vastbinden, in de hoop dat het dier zou worden aangevallen door een tijger. Maar in de 2,5 uur die de prinses daar doorbracht kwam er geen tijger opdagen.” Ik meen dat je vandaag de dag niet wegkomt met zulke grappen. Dat vindt Marianne Thieme niet goed.
Hoe anders gaat het Engeland waar een campagne is gestart ter verhoging van de nationale productie. Het ANP: “Koningin Elisabeth heeft, om het belang van de campagne te onderstrepen, een onderzoek gelast naar de arbeidsprestaties in alle afdelingen van het koninklijk huis.”
Waar dat toe leidt, daar heb ik nog even geen beeld bij.
In eigen land vandaag veel aandacht voor de voeding. “Doctor Buruma achtte het groot belang te weten of in de toekomst meer gehuwde vrouwen aan het arbeidsproces gaan deelnemen. In dat geval zou een grotere behoefte gaan ontstaan aan vooraf klaargemaakte maaltijden.” Kijk, een man met visie. Net als doctor Van Eekelen die vindt dat het testen van voeding niet moet eindigen met alleen dierproeven. “Hij vindt dat fabrieken die nieuwe voedingsartikelen op de markt willen brengen, die artikelen eerst op hun eigen personeelsleden zouden moeten proberen.”
Hoe je dat netjes in een arbeidscontract werkt, lijkt me nog een dingetje.
Foto: Boy on buffalo (creative commons)
411 - uit het radionieuws van 14-11-1962: Hirsch Birenblatt
Het ANP: “De Amerikanen lanceerden gisteren een satelliet van 7 ons. Het pyramidevormige kunstmaantje moet radioactieve straling in de ruimte meten en de resultaten doorseinen.” Grappig, dat woord kunstmaan, dat wordt nu niet meer gebruikt.
De Amsterdamse politie gaat strenger optreden tegen dubbelparkeerders en overweegt een algeheel stopverbod op de Amsterdamse grachten. “Ook op het stoppen voor rood en oranje verkeerslichten zal streng worden gelet, alsmede op de verlichting van auto’s en fietsen.” Opa zou nu kunnen zeggen dat dat nu, 60 jaar later, opnieuw hard nodig is, en dat doet ie ook.
Tot slot een maf verhaal uit Israël, waar “de dirigent van de Nationale Opera, Hirsch Birenblatt, tijdens een concert door iemand in het publiek is herkend als bewaker van een concentratiekamp waar duizenden joden zijn vermoord.” aldus het ANP. Deze nazi is wel het hol van de leeuw ingelopen. Ik stel me dat moment van herkenning voor, de twijfel en dan zoveel zekerheid vinden dat je als slachtoffer 17 jaar later opstaat en roept: hij was erbij, hij is schuldig. Onnavolgbaar. Het doet denken aan het plot van ‘De nazi en de kapper’ van Edgar Hilsenrath uit 1971, waarin een Duitse massamoordenaar meent, nadat hij de identiteit van zijn vermoorde joodse vriend heeft aangenomen, na de oorlog nota bene in Israël een nieuwe carrière te kunnen opbouwen.
(Even nagezocht op google: Birenblatt werd eerst tot 5 jaar cel veroordeeld, maar in hoger beroep door de Supreme Court vrijgesproken)
Foto: Hirsch Birenblatt / Barenblat (van wikipedia)
410 - uit het radionieuws van 13-11-1962: kwaliteit
De dag opent met nieuws dat me een knoopje in mijn maag veroorzaakt. “Een koor van 35 Koreaanse weeskinderen heeft gisteravond een uitvoering gegeven in het Concertgebouw in Amsterdam. Ze begonnen het optreden met het zingen van het Wilhelmus in het Nederlands.” Onder ‘normale’ omstandigheden vind ik het aanhoren van het Wilhelmus al een beproeving. Maar uitgevoerd door 35 Koreaanse weeskinderen…?
Het ANP later op de dag: “Het Vaticaans Concilie heeft vandaag de besprekingen over de liturgie afgesloten. Veel concilievaders hebben aangedrongen op het behoud van het gregoriaans, maar ook is gepleit voor eigentijdse liturgische muziek.” Is hier vandaag de deur op een kier gezet voor de ‘beatmis’ of erger nog, de gezalfde woordenbrij van Huub Oosterhuis en consorten. Ik heb, meen ik, in 1968/69 de kerkgang voorgoed vaarwel gezegd. Laat genoeg om er een open zenuw aan over te houden.
Een dan de commerciële TV. Vandaag vier volle pagina’s tekst voor het 1 uur bulletin over het regeringsstandpunt. Eén zin trof me: “Het argument dat commerciële televisie het peil van de programma’s zal verlagen noemt de regering een onderschatting van het Nederlandse publiek.” Oef, wat kregen ze gelijk. Geef toe, zodra het niveau zakt haakt het Nederlands publiek direct massaal af.
Zelf ben ik een keer geheel door mijn stoel gezakt toen ik voor het eerst, vroege jaren 90 in de VS, een hard-core Jerry Springer show zag. Brood en spelen van het laagste niveau. Bekentenissen van overspel, incest, racisme, pedofilie, you name it, op het podium, een zaal vol gillende mensen, en dan de bedrogene die de bekenner in de haren vliegt. En als dan de plukken haar in het rond vliegen en bijna echt ogen worden uitgekrabd, trekken twee reuzen de vechters uit elkaar. Jerry kijkt er naar en zegt: het is toch wat, hè mensen.
Foto: beatmis in de Bonifatiuskerk (RoomseHerrie.nl/poparchief)
409 - uit het radionieuws van 12-11-1962: klapwieken
“De eerste sneeuw in ons land is dit jaar al vroeg gevallen” meldt het ANP om 18.00 uur.
Later op de dag een onbevredigend bericht. Een middeleeuws houten beeldje, dat eerder uit de kerk van het West Duitse Volkach was gestolen, is terecht. En dan: “De dieven hebben het kunstwerk, dat ongeveer een miljoen gulden waard is, gegeven aan de hoofdredacteur van een West-Duits blad. Zij zullen een losgeld krijgen van ongeveer 90.000 gulden. Het blad zal de namen van de dieven geheim houden.” Ja, ja, je bronnen geheim houden, dat is een goed recht van journalisten. Soms worden ze gegijzeld, als het OM echt meer wil weten. Maar losgeld uitruilen. Hier moet de NVJ maar eens naar kijken.
En dan is er een verhaal dat ons 500 jaar terugplaatst, naar de tijd van Leonardo da Vinci. Het ANP: “Russische geleerden zijn van plan een vliegtuig te bouwen met vleugels die kunnen klapwieken. Dat zou 10 tot 30 keer meer gewicht kunnen tillen dan de tegenwoordige machines. De geleerden bestuderen nu de wiekslag van vogels om daarvan te leren.”
Dit vind ik heel raar. Iedere dag maakt het ANP ons bang voor de Sovjets. In Berlijn schieten ze vluchtelingen dood, op Cuba worden lange afstandsraketten geplaatst, ze veroveren de ruimte en iedere week ontploffen er een paar atoombommen als experiment. En nu deze kul. Het is toch geen 1 april.
Bij bron staat rtr. Ik vrees dat dat Reuters betekent.
Afbeelding: L. da Vinci
408 - uit het radionieuws van 11-11-1962: racekak
Wapenstilstandsdag. De Gaulle legde een krans bij de onbekende soldaat. En wij, die de nieuwe film ‘Im Westen nichts neues’ hebben gezien, weten nu dat een Fransoos er 11-11 om 11 uur van heeft gemaakt, in plaats van bij dageraad. Le con.
In het kader van de bestrijding van de nog steeds heersende hondsdolheid wordt door de Veeartsenijkundige dienst gepleit voor het doden van alle zwerfkatten. Het ANP: “Dat zijn er alleen in Amsterdam al naar schatting 20.000. Ook pleit de dienst voor een krachtiger bestrijding van muizen en ratten.” Boeiende combinatie van maatregelen. Ik vermoed dat 20.000 zwerfkatten dagelijks heel wat muizen en ratten verorberen.
Hoera, er is ook weer belangrijke royalty. Het ANP om 6 uur: “ZKH prinses Beatrix is in Benares, India, licht ongesteld geworden. Ze was ietwat koortsachtig en schijnt een ingewandstoornis te hebben. Daarvan hebben ook enkele leden van haar gezelschap last gehad.” Aan de dunne, schijterites, buikloop, eventueel spuitpoep of heel misschien racekak zal de diagnose van de behandelend arts zijn geweest. Daar kun je wel op wachten in een warm land, als je thuis een steriel leven leidt. In Oaxaca, Mexico, verbleef ik een maand om Spaans te leren. De meeste collega studenten waren Amerikanen die nogal argwanend stonden tegenover de Mexicaanse catering en de andere voorzieningen. Ik zag ze allemaal met een roze flesje rondlopen waaruit ieder kwartier een slokje werd genomen. Navraag leerde dat dit Pepto Bismol was, een voorzorgmaatregel die bij sommigen toch niet bleek te werken. Ik had een fles Mezcal op mijn kamer. De hele maand, geen centje pijn.
407 - uit het radionieuws van 10-11-1962: de natuur
Wat is nieuw, kun je je afvragen als je leest welke zorgen het ANP 60 jaar geleden met ons deelde.
“Nederland heeft voor elke inwoner minder natuurruimte dan welk ander land ter wereld ook. Dat heeft de burgemeester van Haarlem, meester Cremers, vandaag gezegd in een toespraak te Utrecht. De teruggang in de vrije natuur is schrikbarend. Per inwoner is er nog maar een kwart over van het bos en de woeste grond die 50 jaar geleden ter beschikking stonden. De natuur heeft te lijden van ontwatering, toevoer van kunstmest en het gebruik van planten- en insectendodende middelen. Hij meent dat 46% van de plantengroei in Nederland met ondergang wordt bedreigd.”
Hier kijk ik van op. Dat er toen mensen -met cijfers onderbouwd- waarschuwden dat er te snel en te veel natuurwaarden verloren gingen of werden bedreigd, wist ik niet. Terwijl ik nu, terugdenkend aan het Nederland van toen, dit zie als een vrijwel ongerept, schoon, arcadisch landschap waarin vooral kleine boeren met een paard of een bescheiden trekker en verder vooral met hun blote handen het land bewerkten en hun koeien (na)melkten. Ik had allemaal omes en tantes die, boerend vanuit oude boerderijen, ogenschijnlijk rondkwamen met 12 varkens, 50 kippen en 18 koeien die s-winters op stal stonden en zomers buiten liepen in een wei vol boterbloemen. En in de sloot zat paling. Hoe pastoraal wil je het hebben. Van zorgen als die van meester Cremers had ik nog geen last, toen. Nu wel.
Foto: Natuurgebied Meinweg, Herkenbosch (L) (creative commons, use alike)
406 - uit het radionieuws van 9-11-1962: fratelli d'Italia
Een raar bericht uit Italië vandaag, 60 jaar geleden. De Britse veldmaarschalk Montgomery (1887-1976) heeft in zijn memoires “de strijdlust van de Italianen in twijfel getrokken en noemde hij hun zogenaamde breuk met Duitsland in 1943 een van de grootste bedriegerijen uit de geschiedenis.” Vier jaar geleden heeft een Italiaan hem aangeklaagd wegens belediging van zijn volk. En nu spreekt de rechtbank in Milaan hem vrij, niet omdat zijn analyse klopt, maar omdat “de verklaringen van Montgomery moeten worden beschouwd als de instinctieve reactie van een buitenlandse beroepsmilitair op een té ingewikkelde politieke situatie” aldus het ANP.
Ja, zo lust ik ze ook wel. De maarschalk is ontoerekeningsvatbaar. Case closed.
Grappig dat dit gebeurt op de dag dat het Londens Instituut voor Strategische Studies met cijfers komt. “Het instituut schat de sterkte van de Russische landmacht op ruim 3,5 miljoen man. De totale sterkte van het communistische blok, met inbegrip van Cuba, stelt men op 7,7 miljoen man. Het westen kan daar ruim 8 miljoen man tegenover stellen, volgens het rapport.”
Dan wil ik wel weten, mede namens Montgomery, of dit met inbegrip van de Italianen is.
Foto: Captain Alberto Bertorelli in Allo Allo
405 - uit het radionieuws van 8-11-1962: voorspoed
Het gaat Nederland voor de wind vandaag. Veel aandacht voor de oplevering van de miljoenste woning, na de oorlog gebouwd. Deze staat in Zwolle, in de wijk Dieze-oost. Minister van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid, meester van Aartsen, maakt er een feestje van met lintjes en al. Later op de dag verschijnt ook Hare Majesteit ten tonele. De 10-jarige dochter van de minister, Wilma van Aartsen, mag de koningin bloemen aanreiken. Raar, dat laat je toch een meisje uit Dieze-oost doen.
Hoofd-act is een optreden van de roomse literator met het pseudoniem Anton van Duinkerken, hier sprekend onder zijn eigen naam. Het ANP: “De Nijmeegse hoogleraar professor Asselbergs betoogde dat wonen meer is dan levensnoodzaak. Het is ook een toegepaste levenskunst.” Met de kennis van nu over de armoedige inrichting van paleis Soestdijk zou je er een sneer aan Juul in kunnen zien, maar zo is het vast niet bedoeld.
Later vernemen we dat 1962 een uitstekend aardappeljaar is. Er zijn 3,4 miljoen ton piepers uit de grond getrokken, bijna 8% meer dan in 1961.
En dan als klap op de vuurpijl tegen middernacht nieuws dat Nederland op de wereldkaart zet. Het ANP: “Het Nederlandse meisje Rina Lodders uit Haarlem is gekozen tot Miss World. De verkiezing van het mooiste meisje van de wereld werd gehouden in Londen. De 20-jarige Rina Lodders krijgt een prijs van 25-duizend gulden. De schoonheidskoninginnen van Finland en Frankrijk werden tweede en derde.”
Mijn vriend, de onvergetelijke Koos Steenwijk (1954-2006) die vaak in Joegoslavië kwam omdat zijn vrouw Djana daar vandaan kwam, had de gewoonte om bij de terugkerende beauty-contests die daar werden gehouden, het podium op te klimmen met de mededeling dat hij ook meedeed. Terwijl het publiek oorverdovend joelde en floot en zo’n beetje de doodstraf eiste, hadden de altijd kleffe, zweterige ceremoniemeesters er nog een hele kluif aan om hem er weer af te krijgen.
Foto: Miss World Rina Lodders weer thuis, 10 nov 1962 (Eric Koch, Anefo)
404 - uit het radionieuws van 7-11-1962: Den Uyl op Publieke Werken
Veel en divers nieuws vandaag op de radio. Een bloemlezing:
- Vandaag is het eerste exemplaar van het tijdschrift ‘Wacht te Kooi’ in een oplage van 7500 van de pers gerold. Het blad is een initiatief van de Stichting Zeemanswelzijn en heeft een redactie van 7 beroepsjournalisten. Prachtige titel, Wacht te Kooi (= vrij zijn, geen wacht hebben). Google leert dat wat rest is een Facebookpagina met 696 volgers, laatst ge-updatet september 2018.
- Joop den Uyl werd vanmiddag in Amsterdam verkozen tot wethouder Publieke Werken. Die term is inmiddels verdwenen. Op de Amsterdamsite staat bij portefeuille verdeling een lijst van 55 taken verdeeld over 1 burgemeester en 10 wethouders. Die taken variëren van ‘aanpak noord’ (vd Horst) tot ‘volkshuisvesting’ (Pels) en ‘woningbouw’ (van Dantzig). Ik vermoed af en toe een grensgeschil.
- Mandela is vandaag tot 5 jaar gevangenisstraf veroordeeld. In de VN worden boycotmaatregelen tegen Zuid Afrika voorgesteld, maar deze stranden keer op keer omdat “de belangrijkste handelspartners van Zuid Afrika (Amerika, Engeland, Frankrijk en Nederland) zich daar waarschijnlijk niet aan zullen houden.” meldt het ANP.
- In de Amerikaanse midterm verkiezingen hebben de democraten vandaag zowel in het congres als in de senaat hun meerderheid royaal versterkt. Kennedy kan dus helemaal los gaan. Wat een ongekende luxe vergeleken bij de dikke soep van nu.
- Tot slot nog wat van de dagelijkse royalty. ZKH prins Benno sprak gisteren in Londen als voorzitter van de wildbescherming. Het ANP: “De vervuiling van lucht, water en grond betekenen volgens hem een groter gevaar voor de mensheid dan de mogelijkheid van een militaire botsing. Als dit zo doorgaat zou de aarde weleens een woestijn van plastic, beton en elektronische robots kunnen worden met de mens en enkele huisdieren als enige overlevenden. Aldus de Prins.” Ere wie ere toekomt, ik vind dit een opvallend standpunt van de Prins. Nota bene, 10 jaar voor het alarm van de Club van Rome, en dat is al heeeel lang geleden. Vilein detail om 18.00 uur: “Toen de prins gisternacht met de Koninklijke Friendship naar huis wilde vliegen bleek deze een lekke band te hebben. Hij landde met een vracht Dakota om kwart voor drie op Schiphol.” Waarvan akte.
Foto: Joop den Uyl 1961 (Jack de Nijs, Anefo)
403 - uit het radionieuws van 6-11-1962: melk, pap, vla en dergelijke
Om 7 uur s-ochtends trakteert de nieuwslezer ons op slecht nieuws: “De melkprijs en de prijzen van consumptiemelkartikelen zoals pap, vla en dergelijke, worden met ingang van volgende week maandag verhoogd met één cent per liter.” Vorige week was het brood aan de beurt, ook één cent duurder.
Hier is sindsdien wel het een en ander veranderd, lijkt me. In mijn beleving schieten in 2022 de prijzen van basale levensbehoeften als brood en pap, alle kanten op, zeker als je een beetje op de aanbiedingen let. Dat was toen dus anders, met centraal gestuurde prijzen?
Alles was sowieso anders.
In Amsterdam gaan de tarieven voor de tram omhoog. De vierrittenkaart gaat naar f 1,10, de tienrittenkaart naar f 2,65. Dus bij aanschaf van 10 ritten kost je rit 26,5 cent, bij de vierrittenkaart is de ritprijs 27,5 cent. We moeten op de kleintjes letten, maar dit vind ik wel een heel mager voordeel.
En dan gaat het verder met buitenlands nieuws, zoals, niet erg verrassend: "President Kasavoeboe heeft opnieuw de noodtoestand uitgeroepen in oost-Congo."
Wel verrassend in het bulletin van middernacht: “De premier van Saoedi-Arabië, Prins Feisal, heeft bekend gemaakt dat de slavernij in zijn land zal worden afgeschaft.”
Toe maar, het moet niet gekker worden.
Foto: de melkboer in 1956 (collectie NA)
402 - uit het radionieuws van 5-11-1962: Zandvoort
Meerdere malen vandaag op de radio: Zuiveringen in het Bulgaarse politbureau. Zeven stalinisten mogen hun koffers pakken. Dat hoorde je toen vaker over het Warschau pact landen, zuiveringen. En als je uit de gratie viel, dan wachtte jou een droevig lot, brrr.
“In Tilburg is de laatste gasstraatlantaarn afgesloten.” Dat is wel laat zeg, dat klinkt 19-eeuws.
En dan om half elf, grootse plannen voor Zandvoort. Het ANP: “Volgend jaar zal Zandvoort beginnen met de bouw van een hotel, een pier en een zomercentrum. Het nieuwe hotel wordt 65 meter hoog en zal plaats bieden aan 700 bedden.”
Die pier is er nooit gekomen, maar die enorme galerijflat aan zee, het Bouwes Palace Hotel, werd in 1965 opgeleverd. Het oude Bouwes was fameus, het epicentrum van de Zandvoortse grandeur, if any.
Foto: badpakkenshow in Hotel Bouwes, Zandvoort 1956. (Harry Pot, Anefo)
401 - uit het radionieuws van 4-11-1962: Van Wyck Expressway
’s-Avonds bericht het ANP over het congres van de Pacifistisch-Socialistische Partij. “De PSP veroordeelt de Amerikaanse blokkade van Cuba als een daad die de wereldvrede direct in gevaar bracht. Het congres voegt hieraan toe dat dit niet betekent dat de PSP de Russische bewapening van Cuba goedkeurt. De PSP staat voor onvoorwaardelijke afwijzing van geweld.” Wat een heerlijke partij was dat toch. Daar kon je je geen buil aan vallen.
Later in dat bulletin een bericht over het vliegveld Idlewild bij New York, waar de protesten van omwonenden uiteindelijk tot maatregelen hebben geleid. Idlewild airport? Hoe zit dat, ken ik dat? Begrijpelijke verwarring, het is een paar jaar later omgedoopt in John F. Kennedy Airport, kortweg JFK. Wie van midtown Manhattan naar JFK gaat met de shuttlebus rijdt dwars door Queens over de Van Wyck Expressway, aanvankelijk met links en rechts grote begraafplaatsen. Als ik moest bellen met Amerikanen en mijn naam normaal uitsprak, Piet van Wijk, dan was het antwoord nog wel eens, how is that? Als ik dan terugkwam met Pete vèn Wyck, as in Van Wyck Expressway, dan was alle ijs gebroken. Dan was ik per direct familie.
Foto: Robert A. van Wyck, mayor elect of Greater NYC, in office 1898-1901
400 - uit het radionieuws van 3-11-1962: WP 5.1
Om 13.00 uur brengt de nieuwslezer nieuws dat ons allen aangaat: “De medische gegevens van meer dan een miljoen Nederlanders zijn nu vastgelegd op overzichtelijke kaarten. Het Nederlands Huisartsen Genootschap is hiermee in 1958 begonnen omdat de doktoren door hun drukke werk niet meer alles van hun patiënten kunnen onthouden. De kaarten waarop de kwaaltjes en ziekten zijn aangegeven komen ook goed van pas als de patiënt van huisarts verandert.”
Begin jaren negentig bezocht ik mijn huisarts en zag voor het eerst een computer met zo’n diep beeldscherm op zijn bureau staan, zo opgesteld dat ik bijna kon meelezen. Terwijl ik mijn verhaal deed tikte hij, met twee vingers, af en toe wat op het toetsenbord. Toen moest hij even weg en kon ik op het scherm kijken. Wat bleek, hij had een word-perfect document openstaan waarop hij zijn patiënten kennelijk op alfabet onder elkaar had gezet en bijhield. Ik zat -bij wijze van spreken- onder Gerard de Wit, en boven Margreet van Zijl. In de gauwigheid zag ik bij de Wit staan: ‘luduvudu’. Ik voelde me natuurlijk een beetje bezwaard met deze informatie. Anderzijds was ik wel blij verrast over de directe diagnostiek van mijn dokter. Mooie samenvatting van vaak complex pakket klachten, luduvudu.
399 - uit het radionieuws van 2-11-1962: kettingbotsing
Het ANP opent de dag met twee Russische kernproeven, bommen van ‘middelbare kracht’ in midden Azië en boven Nova Zembla. Daarmee heeft Rusland in de afgelopen zes dagen zeven kernontploffingen te weeg gebracht. De Amerikanen zitten de laatste tijd op eenzelfde gemiddelde. Ik herinner me die proeven, maar dat het er zoveel waren, al een jaar lang, dat wist ik niet. Waar is al die straling gebleven, vraag ik dan als leek.
Praktischer is de aangekondigde wijziging in ons wegenverkeersreglement om knipperlichten toe te staan. “Veel kettingbotsingen ontstaan doordat autobestuurders te laat ontdekken dat het verkeer voor hen stilstaat.” Dit lijkt me wel de essentie van de kettingbotsing. Wat zijn andere redenen van kettingbotsingen. Gladheid? Maar ook dan geldt dat je er te laat achter kwam en je meer remweg nodig had dan beschikbaar. Het ANP had dus kunnen melden ‘alle kettingbotsingen ontstaan … etc.’ Genoeg hierover.
Tot slot nog wat royalty. HKH de prinses is in India aangekomen en moet daar kalm aandoen, het land is immers in oorlog met China. Ze bezoekt een pelgrimsoord en moet als iedereen de schoenen uit. Het ANP om 13.00 uur: “Maar de sandalen, die ze daarvoor in plaats kreeg, waren te groot zodat ze de kranslegging op haar kousen moest uitvoeren.” Dit zou een minor incident zijn gebleven. Maar nu het het ANP nieuws haalde, vermoed ik, krijgt onze ambassadeur in India, jonkheer Beelaerts van Blokland, te horen dat dit een serieuze omissie was. Categorie een keer, nooit weer.
Foto: kettingbotsing 1968 (Anefo. Coll NA)
398 - uit het radionieuws van 1-11-1962: Hr Ms Karel Doorman
Harer Majesteits vliegkampschip ‘Karel Doorman’ is te Istanbul aangekomen voor een vierdaags bezoek aan Turkije. Onze nationale trots, tevens ons nationale blok aan het been. Van de Britten gekocht in 1948 en verkocht aan de Argentijnen in 1969. Ik lees net op wiki dat het ding onder marinepersoneel Harer Majesteits Rookverbod werd genoemd.
Een raar bericht in het ochtendbulletin. Het ANP: “De beroepsmilitair van de marechaussee die in juli van dit jaar tijdens een treinreis een man aanhield wegens bepaalde uitlatingen over Prins Bernhard, heeft die uitlatingen niet opzettelijk afgeluisterd, zegt de minister van Justitie in antwoord op vragen. De man sprak in de trein zo luid dat medereizigers zijn opmerkingen wel moesten verstaan. De militair in burger had geen opsporingsbevoegdheid. Hij heeft gehandeld op grond van het wetsartikel dat iedereen machtigt de verdachte van een op heterdaad ontdekt strafbaar feit aan te houden.” De opgebrachte man heeft een dag en een nacht op een politiebureau in Utrecht moeten brommen. Ik zit nu enorm te fantaseren hoe het ons zou vergaan als deze actieve bewaking van normen en waarden, en de strafbare overtreding hiervan, nog zou worden gepraktiseerd en geaccepteerd. Brrr. Dat kost moeite. Het beeld van jantjes die de Dam schoonvegen komt bij me op.
Foto: HrMs Karel Doorman arriveert te Hoek van Holland, de Marinierskapel speelt ter begroeting, 20 dec 1960 (Herbert Behrens, Anefo)
397 - uit het radionieuws van 31-10-1962: de familie Peugeot
Zestig jaar geleden konden we al horen hoe landen een oorlog ‘inrommelen’ zoals dat heet. Communistisch China is met veel geweld India binnengevallen en claimt gebieden in de grensstreek. Grote verontwaardiging alom, vanwege zoveel agressie. Het ANP om 22.30 uur: “De VS zullen nog deze week een luchtbrug openen op India voor het overbrengen van wapens.” En bij monde van Edward Heath horen we dat de Britten overwegen “wapens in bruikleen te geven.” Die kende ik nog niet, wapens in bruikleen. Wel graag in goede staat en schoon teruggeven, tzt.
HKH onze kroonprinses heeft in Karatsji een groot tuinfeest bijgewoond. “Ook veel buitenlandse diplomaten woonden het feest bij” meldt het ANP subtiel. Is hier de operatie ‘help Bea aan de man’ gestart? Als je Annejet van der Zijl hebt gelezen weet je dat het aan de man brengen van haar moeder niet vanzelf ging, to put it mildly.
In Amsterdam heeft meester Jo Cals vandaag de Casa Academica geopend, later bekend als Casa 400, want zoveel kamers had het.
In Frankrijk hebben de ontvoerders van de kleine Eric Peugeot twintig jaar gevangenisstraf gekregen. Je moet geloven dat dat een telg is uit de familie van de auto’s. Dat wist ik niet, dat Peugeot zo’n familienaam is. Wij doen tijdens lange autoritten vaak ‘quiz’. Dit is dan ook een vraag: noem vijftien automerken met een familienaam. En dan vooral doorkomen met de bekende families Toyota, Mitsubishi, Honda, Suzuki, Nissan, Daihatsu, Picanto en Kever. Allemaal goed.
Foto: Peugeot reclame uit 1952 (public domain)
396 - uit het radionieuws van 30-10-1962: Terschelling
Het ANP: “De regering zal een ontwikkelings- en saneringsfonds stichten voor de landbouw. Het krijgt een kapitaal van 50 miljoen gulden. Daarvan zal maximaal de helft worden gebruikt om voorschotten te geven aan de gemengde bedrijven op de zandgronden die in nood zijn.” Saneren, dat is toch gezond maken? Beetje flauw, omdat nu te zeggen.
Ook de ouden van dagen worden bedacht. “De AOW voor alleenstaanden gaat met 13 gulden per maand omhoog naar f.126,50. Echtparen krijgen er 17 gulden bij en kunnen vanaf nu f.196,50 per maand verwachten.” De wereld verdeeld in alleenstaanden en echtparen.
In de avond praat de nieuwslezer ons bij over de uitkomsten van de Waddenconferentie. Omdat in het hoogseizoen de eilanden overvol zitten en in het voor- en naseizoen worden geteisterd door leegstand is besloten “propaganda te gaan maken voor juni als de ideale vakantiemaand.” Wat een briljant idee. Maar dit is nog wel de tijd van ‘de bouwvak’, de twee weken dat Nederland dicht gaat, meestal ergens eind juli, begin augustus.
Een ander issue op de conferentie is “het probleem van de jeugd die in de vakantie op de Waddeneilanden soms ergernis verwekt.”
Daar heb ik wel beeld bij. Mijn eerste en gelijk heftigste kennismaking met de Wadden was Terschelling in de vroege jaren 70. Een soort verplichte ‘rite de passage’ inzake seks, drugs en rock & roll, zich afspelend in Midsland en op de Appelhof. Met alle hoogte en dieptepunten. Ik heb begrepen dat daar niets is veranderd, behalve de gemiddelde leeftijd. Die is aanzienlijk gedaald.
Foto: Terschelling: Kijk daar es, de Brandaris. (J. Hellingman, wikicommons - use alike)
395 - uit het radionieuws van 29-10-1961: hondsdolle muizen
Twee referenda vandaag in het radionieuws. In Frankrijk heeft het plan van president De Gaulle om het Franse staatshoofd voortaan rechtsreeks door het volk te laten kiezen 62% van de uitgebrachte stemmen gehaald. Omdat de opkomst 76% bedroeg heeft in absolute zin ongeveer 46% van de bevolking voor gestemd. Dat vond De Gaulle in aanloop te weinig, hij had gedreigd af te treden als niet de meerderheid van het Franse volk achter hem ging staan. Inmiddels lijkt het erop dat hij “gelet op de oppositie” heeft besloten aan te blijven.
In de Voerstreek (B) werd de bevolking door het bestuur van de provincie Luik uitgenodigd te stemmen over aansluiting bij Franstalig Luik of Nederlandstalig Limburg. 92% koos voor Luik. Een duidelijke voorkeur dus. Maar ja, “de Belgische regering had vooraf meegedeeld dat de volksstemming in de Voerstreek geen enkele geldigheid of waarde zou hebben.”
In eigen land woekert, na drie sterfgevallen, de angst voor hondsdolheid voort. In Amsterdam worden nu alle loslopende honden en katten gedood. Het ANP: “In Amsterdam zijn gisteren drie leden van een gezin gebeten door een tamme witte muis. Het diertje is gisteren overleden. Het rijksinstituut voor volksgezondheid stelt een onderzoek in naar de doodsoorzaak.”
Holy moly, muizen ook al. Daarvan zijn er in Amsterdam heeeel veel, weet ik toevallig uit eigen ervaring. Op mijn zolderkamertje op de Overtoom waar ik 5 jaar woonde, bevatte een ordinaire muizenval onder mijn bed een keer twee slachtoffers tegelijk.
