98 - uit het radionieuws van 23-12-1961: naasten
Twee maal Egypte in het radionieuws vandaag. Het begon in de vroege ochtend toen het ANP meldde dat de 2500 ton metende veerboot Aida, in Zaandam gebouwd in opdracht van de Egyptische overheid, terugkerend van haar tweedaagse proefvaart in het Noordzeekanaal tegen een pijler van de oude Velserbrug is gevaren.
“Met een groot gat op stuurboord, boven en onder de waterlijn maakt het schip veel water. Onder de 70 gasten aan boord bevonden zich hoge Egyptische autoriteiten.” Fijne beurt voor de Nederlandse scheepsbouw.
s-Avonds maken de Egyptenaren zelf een fijne beurt, als wordt gemeld: “De Egyptische regering is van plan de landerijen te naasten van alle buitenlanders die in Egypte wonen. Dit heeft president Nasser bekend gemaakt. Hij zei dat als betrokkenen hier niet mee akkoord gaan, zij maar beter direct kunnen vertrekken.”
Dat is klare taal. Behalve dan het woord ‘naasten’. Beetje raar woord. Zo’n woord moet je niet in een dictee gebruiken, want dan worden de scholieren boos. Zoals laatst het woord ‘sedert’. Toen dat in een eindexamentekst stond kwamen daarover duizenden klachten binnen. Sedertdien mijden wij dit woord.
foto: de Velserbrug
97 - uit het radionieuws van 22-12-1961: medeleven
De Jaap Edenbaan is vandaag officieel geopend. Zonder die baan had, volgens schaatshistoricus Marnix Koolhaas, de stroom Nederlandse schaatssuccessen vanaf Ard en Keessie nooit op gang gekomen.
Verder twee berichten over het Koninklijk Huis op de radio. Juul en Benno hebben vanmiddag met het hele gezin en alle personeel kerst gevierd in het paleis op de Dam. ZKH de Prins heeft een toespraak gehouden. “Hij waarschuwde tegen egoïsme en het uitsluitend de ogen richten op het verzamelen van aardse schatten.” Met de kennis van nu klinkt dat heel amusant.
Eerder vandaag heeft de minister-president verzocht op 7 januari, de dag van het zilveren huwelijksfeest van Koningin en Prins “alle bewijzen van vreugde en medeleven achterwege te laten. De officiële viering is rond 1 mei.”
De keuze voor het woord medeleven valt me op. Het doet me denken aan sterfgevallen en ander leed. En aan dat gestoethaspel na een begrafenis of crematie, als alle gasten langs een hele rij familie gaan en achter mekaar ‘hartelijk gecondoleerd’ zeggen.
Condoleren betekent gewoon mede-lijden, maar je zegt niet tegen nabestaanden ‘ik heb medelijden met je’.
Ik zeg meestal ‘mijn deelneming’. Dat heb ik ooit thuis opgepikt. Het is ook een bezwerende formule, maar het is in elk geval afwijkend van ‘gecondoleerd’. Wat iedereen bedoelt is natuurlijk ‘wat rot voor je’ of nog bondiger: ‘zwaar kut’. Maar dat zeggen we niet hardop. Dat geeft geen pas.
96 - uit het radionieuws van 21-12-1961: hoon
De burgemeester van Oslo heeft vandaag de kerstboomlichtjes op de Dam ontstoken. Is waaraschijnlijk de boom achterna gereisd.
Een opvallend bericht aan het eind van de avond. Dan meldt het ANP dat “ongeveer een-vijfde deel van de bevolking maatregelen heeft genomen naar aanleiding van de BB-voorlichting over kernexplosies en radio-actief stof. Een ruime meerderheid van de bevolking heeft in de eigen woning nagegaan hoe het best een schuilplaats kan worden ingericht. De minister betreurt het dat sommigen zich geroepen hebben gevoeld zich over de bescherming tegen kernexplosies en radio-actief stof honend uit te laten. Hij vindt het onverantwoordelijk dat met drogredenen propaganda is gemaakt tegen zelfbescherming, die tallozen voor verwondingen, ziekte of dood kan behoeden.”
Er is dus lacherig over gedaan. Bij ons thuis was mijn vader ook in de weer geweest. Met betonplaten van 100 bij 40 waarmee schuttingen worden opgebouwd. Deze moesten in tijd van nood voor de souterrain ramen worden geplaatst, begreep ik destijds.
In mijn herinnering verbind ik dit altijd met de Cuba-crisis. Misschien zit ik ernaast en hoorde hij bij de 20% gehoorzamen. En hier ga ik mij niet honend over uitlaten.
95 - uit het radionieuws van 20-12-1961: Macaca mulatta
Heel gemengd nieuws vandaag op de radio, 60 jaar geleden.
Indonesië mobiliseert zijn troepen ter voorbereiding op een aanval op Nieuw Guinea. Machtsvertoon, omdat Nederland de papoea’s zelfbeschikkingsrecht willen geven en het eiland niet willen weggeven aan Soekarno.
Uit Londen wordt een overval op een geldwagen gemeld, met een buit van ca. 150.000 gulden. Dit is apart. Er werd destijds zelden over misdaad bericht op het radionieuws. Dat is nu wel even anders.
En weer is er een aapje zoek. De Amerikanen zonden een rhesusaapje de ruimte in met meetapparatuur om zijn middel. De trommel waarin die terug in zee viel is helaas niet gevonden. Na 15 uur is het zoeken gestaakt.
Heb ik altijd een gek, medicinaal woord gevonden: rhesusaap. Heeft die een bepaalde bloedgroep of juist geen?
Opgezocht, blijkt het gewoon een makaak te wezen.
94 - uit het radionieuws van 19-12-1961: mr Gijs van Hall
De burgemeester van Amsterdam doet al enkele dagen van zich spreken.
Gisteren hield hij een eindejaarstoespraak waaruit royaal werd geciteerd in het ANP-nieuws van half elf s-avonds. “Burgemeester van Hall meent dat de hoofdstad in 1961 bepaald geen slecht jaar heeft gehad. Hij is van oordeel dat de rest van Nederland nu beseft dat Amsterdam niet is ingeslapen, maar een dynamische stad is en een geduchte concurrent voor andere economische centra.”
Na wat over krotopruiming, de universiteit en de bouw van een tunnel, vervolgt het citaat met: “De verhouding met Rotterdam noemde Van Hall heel prettig. Na mijn laatste nieuwjaarstoespraak is de lucht gezuiverd.”
Wat was daar aan de hand geweest? Na-ijver, beledigingen, ruzie?
Grappig is dat pal na dit bericht het ANP meldt dat Rotterdam een eigen universiteit gaat stichten. En daar overheen het bericht dat de overheid met landschapsarchitecten plannen ontwikkelt om tot een groenstrook te komen tussen Amsterdam en Rotterdam.
Vandaag was Van Hall weer in het nieuws, nu als PvdA senator. Heel actueel eigenlijk. Hij heeft kritiek op het afstoten van staatsbezit, meer precies de aandelen Middenstandsbank “die, zei hij, in slechte tijden met belastinggeld omhoog zijn gebracht. Nu er voordeel komt deelt het volk daar niet in, aldus de heer Van Hall. Hij meent dat als de overheid in slechte tijden een vinger in de pap heeft, die vinger daar ook in tijden van voorspoed moet zijn.” Nee, die is niet ingeslapen.
93 - uit het radionieuws van 18-12-1961: moeders
De binnenvaart heeft erg veel last van ijsgang, en zelfs de veerdiensten op de Waddenzee worden vertraagd door zware ijsgang.
In deze tijd van barre kou gloort ook licht. De ambtenarenrechter heeft het ontslag van een maatschappelijk werkster door het Ministerie van Defensie nietig verklaard. Zij was ontslagen toen ze haar 2e kind verwachtte. “Want” zo werd door Defensie gesteld, “zij zou door haar dienstverband niet in staat zijn als moeder voortdurend aanwezig te zijn bij de opvoeding van haar kinderen. Een deel van het personeel zal er daardoor van worden weerhouden haar hun moeilijkheden voor te leggen.”
Het ANP meldt gelukkig ook waarom het ontslag is teruggedraaid. “Het ambtenarengerecht oordeelde echter dat de ambtenares, juist omdat zij zelf huismoeder is, zeer geschikt is om adviezen te geven.”
Kijk, hier laten we de ijstijd achter ons en stappen we de vrolijke jaren 60 binnen.
92 - uit het radionieuws van 17-12-1961: Sterling Moss
Zondag is uitslagendag. De radionieuwsdienst ANP verblijdt ons met eindeloze reeksen sportuitslagen en ander cijfermateriaal. Onbegrijpelijk zijn de resultaten van het najaarsmuziekfeest in Hoorn waar ‘Ontwaakt’ uit Hattem in groep D van de afdeling Uitmuntendheid Fanfare 336 punten heeft behaald en daarmee promoveert naar groep E. En dan worden per groep alle winnaars met hun punten en promoties voorgelezen. Fanfare Concordia uit Oostzaan. Toe maar.
In de sport duiken soms namen op die bij mij wel belletjes doen rinkelen. Bij ‘Schaatssport’ komt Rudie Liebrechts opzetten, en bij ‘Automobilisme’ horen we over Stirling Moss.
Echt nieuws wacht op maandag. En dat is het in Azië eerder dan bij ons. Daarom meldt het ANP zondagavond dat het Indiase leger, na forse artillerie beschietingen, maandagochtend kort na middernacht op drie plaatsen de Portugese enclave Goa is binnengevallen.
Atenção, daar gaat weer een kolonie.
foto: Sterling Moss in actie
91 - uit het radionieuws van 16-12-1961: bronnen
Het is zaterdag 16 december 1961 en het is berekoud buiten. De ANP-radionieuwsdienst heeft een bericht voor de scheepvaart.
“In verband met de vorstperiode is de groene wraklichtboei nabij Schokkershaven tijdelijk opgenomen en vervangen door een groen wrakdrijfbaken met cilinder topteken.”
Nou, lekker belangrijk. Onderaan het uitgetikte bulletin staat in het vakje bron: Stadhouders (rijks waterst.).
Dus er is waarschijnlijk een meneer Stadhouders die dit soort berichten doorgeeft. Meestal staat als bron vermeld ‘anp’, het is per slot van rekening een persbureau. Of er staat: afp, rtr, ap, upi of dpa. En soms hr. Vink, dan betreft het berichten over de spoorwegen.
Vandaag was er een heel bijzondere bronvermelding onder dit bericht: “In Hilversum is even over half 7 een elektriciteitsstoring opgetreden, die onder meer het gebouw van de radionieuwsdienst en de studiogebouwen in het donker heeft gezet. Onze indruk is dat de storing van vrij grote omvang is. Bijzonderheden over omvang en oorzaak zijn op dit ogenblik nog niet te krijgen.”
Bron: eigen waarneming.
90 - uit het radionieuws van 15-12-1961: Katholieke pijp en snor
Uit het nieuws van 7 uur: “De leiding van de KVP heeft haar ernstige afkeuring uitgesproken over de afwezigheid van enkele leden van de 2e kamer fractie van de KVP. (..) KVP-voorzitter Mr. Van Doorn deelde mee dat de fractievoorzitter een nader onderzoek zal instellen naar het herhaaldelijke afwezig zijn van twee fractieleden, zonder duidelijk blijkende goede reden.”
Aah! Mr. Harry van Doorn, met snor, pijp en zware bril. Strenge man. Die twee kamerleden krijgen op hun flikker, zoveel is duidelijk.
Wat een type eigenlijk. Zo’n man heeft een enorm stempel gedrukt op mijn leven, bedenk ik me nu. Als voorzitter van de KVP van 54 tot 62, als voorzitter van de KRO van 61 tot 73 en als minister van CRM van 73 tot 77 (kabinet Den Uyl). Bijna 25 jaar lang one of the boys, als er wat ‘katholiek’ bij moest.
Ik vond autoritaire gezagdragers in die tijd eigenlijk per definitie ‘verkeerd’, maar het waren natuurlijk wel mannetjesputters. Hij stapte in 68 uit de KVP en werd, na een tijdje PPR, uiteindelijk lid van de PvdA . Onder zijn regie is de RK-kerk voor driekwart leeggelopen. Hulde.
En dan lees ik op parlement.com : “Voor hij de politiek in ging was hij advocaat-fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof . Van Doorn eiste verscheidene malen de doodstraf, maar was blij dat het gewone strafrecht in Nederland de doodstraf niet kent. Hij eiste de doodstraf tegen de landverrader Anton van der Waals die schuldig was aan de dood van tachtig mensen en woonde diens fusillade persoonlijk bij.” Poeh, deze snor beter niet tegenspreken.
89 - uit het radionieuws van 14-12-1961: oud
Een dulle dag, deze donderdag 60 jaar geleden. In het ANP-nieuws veel Katanga, OAS, Berlijn en kernproeven. Albanië draait de Sovjets definitief de rug toe, en het conflict om Goa brengt de stad Poona in het nieuws. Daar gaan we later meer van horen.
In Rotterdam bezocht ZKH Prins Bernhard de gala-première van El Cid. Daar zal hij van hebben genoten. El Cid heeft een absolute glansrol voor de dan 27 jarige Sophia Loren.
Van een andere generatie is de schilderes Grandma Moses. Zij is vandaag in de VS, in Hoosick Falls meer precies, op 101 jarige leeftijd overleden. Zij begon landschappen te schilderen toen ze al ín de 70 was.
Volgens Wikipedia heeft Grandma Moses ‘3600 canvasses in 3 decades’ gemaakt, waarvan er een ooit 1,2 miljoen dollar opleverde.
De les is hier: we zijn nooit te oud om iets nieuws te proberen.
88 - uit het radionieuws van 13-12-1961: opvoedkundige waarde
Vanmiddag is de doodstraf geëist tegen Adolf Eichmann, nu hij in het proces in Jeruzalem op alle 15 punten in de aanklacht schuldig is bevonden.
“Voor deze man kan er, zo zei de aanklager, geen andere straf zijn dan de doodstraf. Na het uitspreken van de eis kreeg Eichmann zelf het woord. In zijn hoop op een rechtvaardige behandeling was hij door deze eis teleurgesteld. Eichmann zei zijn schuld niet te erkennen. De massamoord is volgens hem de schuld geweest van de politieke leiders. De verdediger van Eichmann, de Duitse advocaat Servatius, voerde aan dat zijn cliënt moet worden beschouwd als onderdeel van een machine waarin hij wel mee móést lopen. Wat Eichmann is overkomen kan, volgens de heer Servatius, ieder mens overkomen. Wat met het Duitse volk is gebeurd, kan met ieder volk gebeuren.”
Zo werden op 13 december 1961 s-avonds om 6 uur de luisteraars door de Radionieuwsdienst ANP op de hoogte gebracht van de eindfase van dit proces. De redacteur van dienst had uitgeschreven dat Servatius verder nog had betoogd dat bestraffing eigenlijk niet van belang is. “Er ligt geen enkele opvoedkundige waarde in.” Maar de nieuwslezer heeft, af te leiden uit zijn ferme doorhalingen, besloten deze overpeinzing maar eens niet voor te lezen. Het is nu welletjes geweest.
87 - uit het radionieuws van 12-12-1961: 'social seating'
In het altijd rijke palet van sporten waarvan de uitslagen in het nieuws worden vermeld zat vandaag zweefvliegen.
“De Nederlander Krolsz heeft tijdens een vlucht boven het Franse Centrale Massief het nationaal record gebroken. Hij bereikte een hoogte van 8000 meter.” Dat is wel allejezus hoog. Ik neem aan dat je het toestel omhoog werkt door behendig de thermiek op te zoeken. Maar 8 kilometer in de winter nota bene, brrr.
Warmer aan boord moet het zijn geweest op een speciale vlucht naar Athene. Om 13.00 uur wordt kort en droog vermeld dat onze Koninklijke Hoogheden, de prinsessen Beatrix en Irene, naar Athene zijn vertrokken om met de Griekse koning aldaar zijn verjaardag te vieren.
s-Avonds om half elf wordt extra informatie gegeven, om onze verbeelding wat te kietelen.
“In Athene is vanmiddag een vliegtuig aangekomen dat 27 prinsen en prinsessen aan boord had. Zij zullen morgen de 60ste verjaardag bijwonen van Koning Paul van Griekenland. Onder de genodigden zijn de Nederlandse prinsessen Beatrix en Irene alsook prins Harald van Noorwegen."
27 Prinsen en prinsessen in één vliegtuig. Riskant maar tegelijk ook potentieel heel vruchtbaar, zo’n royal uitje.
Met ‘social seating’ avant la lettre.
Foto: prins Harald van Noorwegen
86 - uit het radionieuws van 11-12-1961: schietstoel
"Het Rijk zal het Catshuis in eigendom verwerven om het tot ambtswoning van de MP in te richten."
Een mooi vooruitzicht op de dag dat Nederland twee vliegtuigen verloor. Een ´Thunderstreak´ is bij de vliegbasis Eindhoven neergestort. De vlieger wist zich op 300 meter hoogte met zijn schietstoel in veiligheid te brengen. En op Biak, Nieuw Guinea, is een ´Hunter´ van de Koninklijke Luchtmacht bij de start verongelukt. “De piloot bleef ongedeerd, het toestel werd vernield” meldt het ANP ons.
Eén keer, ergens midden jaren zestig, was ik door toeval heel snel bij een neergestort militair vliegtuig van de RAF. Het had zich in de grond geboord en wat je zag was een onherkenbaar verwrongen hoofdbestanddeel, en er om heen in een straal van 50 meter losse brokstukken, alles nog heet en rokend. Het stonk geweldig. Dat moest kerosine zijn, dachten wij, kleine jongens van een jaar of 11, 12. We vonden het allemaal reuze spannend, en de meesten van ons staken wel wat souvenirs in de zak. Even verderop zat een enorm gat in het dak van een boerenschuur. Daar was, met fatale afloop, de schietstoel met inhoud naar binnen gevlogen, zo deed het gerucht snel de ronde.
Het duurde wel een half uur voordat de politie ons wegstuurde en het gebied met rood-wit lint afzette. Toch alles bijeen weer een stoer verhaal, vonden wij.
85 - uit het radionieuws van 10-12-1961: 'Kennedy moordenaar'
’ ‘Kennedy moordenaar’ stond vandaag op spandoeken in een betoging voor de Amerikaanse ambassade in Brussel. Tweehonderd demonstranten keerden zich tegen de amerikaanse steun aan VN acties in Katanga.
‘Johnson moordenaar’, dat klinkt me vertrouwd in de oren, vooral het ritme waarin het werd gescandeerd ( - - . . . ) .
Maar dat ook John F. Kennedy -later zelf vermoord- zo is betiteld was me niet bekend. Katanga is een brandhaard, waarover al maanden dagelijks wordt bericht.
Opkomend als brandhaard is Goa, toentertijd nog Portugees bezit. Na grensschermutselingen hebben de Portugezen hun troepenmacht versterkt tot 10.000 man. De Indiërs hebben inmiddels 30.000 man samengetrokken. De spanning groeit hier met de dag.
De Nobelprijs voor de scheikunde is vandaag uitgereikt aan prof Calvin. Even was ik in de war met de man van 0 graden Kelvin. Dus snel internet geraadpleegd. Prijswinnaar Melvin Calvin is de man van het chlorofyl en de fotosynthese, Kelvin is de tot sir Kelvin geridderde fysicus William Thomson. Hij is de man die de laagste temperatuur berekende die theoretische bereikbaar is, en die noemen we 0 graden Kelvin. Voor ons min 273 graden Celsius. Bij die koude is alles stilgevallen.
Waarom die gradenschaal Kelvin heet, en niet Thomson, zou je willen weten. Dat staat er niet bij.
84 - uit het radionieuws van 9-12-1961: de strijd tegen onwetendheid
Vandaag doet de directeur-generaal van de PTT , professor Bast, een voorspelling. “Hij spreekt de verwachting uit dat op den duur de kiesschijf bij de telefoon zal worden vervangen door een systeem van druktoetsen.” Deze Bast had een vooruitziende blik want volgens mij duurde het zeker nog 25 jaar voordat druktoetsen gemeengoed werden. Jammer dat dat geluid van die draaischijf er niet meer is.
Vandaag, exact 60 jaar geleden, is Tanganyika onafhankelijk geworden. De Britse prins-gemaal heeft de vlag gestreken en de eerste premier, Julius Nyerere, heeft de bevolking opgeroepen “de strijd aan te binden tegen armoede en onwetendheid. Deze kwalen zijn bij het verkrijgen van de onafhankelijkheid niet verdwenen, zei hij.”
Wat een geweldige levensbestemming is dat, de strijd tegen onwetendheid. Zo nobel en altruïstisch. Maar tegelijk grenzeloos vaag en arrogant. Ik zie het beeld voor me van de missiepater aan het kruis, daarop vastgespijkerd door bosbewoners die het lijdensverhaal van Christus nog niet helemaal hadden begrepen.
83 - uit het radionieuws van 8-12-1961: hardrijden op de schaats
Soms houdt nieuws zo lang aan, dat je je moet afvragen waarom het nog als nieuwsbericht wordt gebracht. Het is alles, behalve nieuw. Het moet met schrijnend leed en drama te maken hebben.
“Gisteravond zijn 12 oost-Duitsers erin geslaagd naar het westen uit te wijken. Vier jonge mannen en een meisje kropen door het riool naar de Franse sector, 5 klommen over het prikkeldraad en 2 meisjes van 16 bereikten zwemmend het westen.”
En dat terwijl het daar al vriest, denk ik dan, want van de week vroor er een stuk van de Berlijnse muur kapot.
“Schaatsenrijden. Een internationale wedstrijd over 500 meter in het Noorse Fagernes is gewonnen door onze landgenoot Van der Grift. Hij liet 44 en een halve seconde voor zich afdrukken.”
Henk van der Grift (1935) heeft jaren terug mijn hart gestolen. In een aflevering van Andere Tijden Sport liet hij zien hoe hij in 1960, ontevreden over de trainingsmogelijkheden in eigen land (er was geen kunstijsbaan), zijn hebben en houwen verkocht, en met zijn vriendin in een klein autootje vol huisraad en spullen naar Noorwegen vertrok. Hij vond werk als automonteur en in het weekend reden ze samen naar een dichtgevroren meer. Daar werd een baan geveegd en vervolgens getraind. Drie maanden later was hij wereldkampioen.
Bij de perspresentatie van die uitzending zag ik ze in Hilversum. Ze stonden erbij alsof ze het direct weer zo zouden doen.
82 - uit het radionieuws van 7-12-1961: de AHOB
“De Sovjet Unie is van plan over enige tijd een ruimtevoertuig met een vrouw aan boord te lanceren.”
Kort geleden berichtte het ANP over een hondje dat rond de aarde ging. Volgde een aapje dat het niet overleefde. Toen kwam Gagarin als eerste mens in de ruimte. De Amerikanen kondigen John Glenn aan. En nu, het moet niet gekker worden, komen de Russen met een vrouw! Was dit afschrikwekkend of jaloersmakend bedoeld?
In Nederland zijn de problemen meer down-to-earth. De directeur van de NS dringt aan op voorzichtigheid bij het passeren van een overweg. Dit jaar waren er tot nu 165 ongelukken, waarbij 70 mensen omkwamen. Meestal bij niet beveiligde overwegen.
Dat snap ik, want de beveiligde waren ook wel heel goed beveiligd. Bij trein in aantocht kwam de spoorwegwachter uit zijn huis, zette een bel aan en begon aan een lier te draaien waardoor een enorme spoorboom met een gordijn van rood-witte strips naar beneden kwam. Gebeurde dit aan beide zijden van het spoor tegelijk, of moest de man, of zijn vrouw kon het ook, als één boom neer was, het spoor oversteken om dezelfde handeling aan de andere zijde te herhalen? Lijkt me gevaarlijk, met een trein in aantocht. Maar anderzijds, met één beweging de bomen aan weerszijden neerlaten veronderstelt een hoop techniek.
Gelukkig kwam snel de AHOB, de automatische halve overweg boom. Een wonder van vernuft, met altijd de uitnodiging te wachten tot het rode licht is gedoofd. Er kan nog een trein komen.
81 - uit het radionieuws van 6-12-1961: filmtheorie
Slecht nieuws voor scholieren vandaag. “De minister van OK en W meent dat een vijfdaagse schoolweek voorlopig zeker niet moet worden ingevoerd.”
En dat zou nog even duren. In mijn laatste schooljaar (70-71) was er op zaterdagochtend nog school, van half negen tot een.
Verder buitenlands nieuws: “De regering van Cuba zal alle bezittingen van Cubanen die naar het buitenland zijn gevlucht in beslag nemen.”
Inmiddels weten we dat Cuba particulier (huis)bezit toestaat. Krijgen we daar ook van die oostblok toestanden dat grootgrondbezitters en hun nazaten na 60 jaar exil hun eigendommen gaan claimen?
Verder binnenlands nieuws: “Politieke partijen die al radiozendtijd hebben, kunnen van de NTS televisiezendtijd krijgen.”
Dit is een nette manier om te zeggen: alle partijen - met uitzondering van de Communistische Partij - kunnen deelnemen in de Zendtijd voor Politieke Partijen. De CPN mocht namelijk vanaf het begin niet meedoen in het ZPP-radio blokje, want anti-democratisch.
Als filmarchivaris heb ik een heleboel oude ZPP-filmpjes in handen gehad. Soms origineel, soms tenenkrommend amateuristisch, altijd goedkoop gemaakt. Ik herinner me er een van de VVD waarin de aantrekkelijk gewelfde Haya van Someren-Downer, strak getailleerd, met volle natte lippen en quasi onschuldige ogen, aan de kijker uitlegt dat politiek is als een bokswedstrijd. Voor zover je haar kunt verstaan, want ze staat voor een boksring waarin twee gespierde, zwetende jongens in korte broekjes elkaar stevige klappen uitdelen. Een heel hoofdstuk filmtheorie trekt aan je voorbij.
foto: Haya van Someren-Downer vloert haar tegenstander (1961)
80 - uit het radionieuws van 3-12-1961: sport
Vroeger werd méér tijd besteed aan méér takken van sport. Het heeft iets aandoenlijks, iets democratisch, want van ons allemaal. Op deze normale zondag, 60 jaar geleden, meldt de radionieuwsdienst ANP ons over voetbal (34 uitslagen uit ere-, 1e en 2e divisie, dus 68 clubs), hockey (4 uitslagen, rest afgelast), tafeltennis (6 wedstrijden in ereklasse), turnen (Ria van Velzen opnieuw NL-kampioen), biljarten (Piet van de Pol wordt NL kampioen 47/2), korfbal (Nederland wint van België), atletiek (Kantorek wint marathon in 2.22.05), schaken (WGA verslaat VASZ), voetbal (Leo Horn mag WK fluiten in Chili 1962), atletiek (Joep Delnoye wint 8 km cross in Beringen), paardensport (Renate Freytag wint concour met Ramona), wielrennen (Jan Derksen wint grote prijs van Antwerp), volleybal (Nederland verslaat Luxemburg), zwemmen (Adrie Lasterie kampioen in 4 de varianten van 100 m), boksen (halfzwaargewichten Gerard van Eyk en Nelis Oostrum verliezen beiden in Duitsland), Dammen (14e partij Tsjegolef-Koeperman eindigt in remise) en judo (Anton Geesink wordt wereldkampioen in Parijs: eerste niet Japanner die dit presteert !)
Er is ook gewoon nieuws. Zoals om 13.00 uur: “De oostduitse muur in Berlijn is vanochtend over een lengte van 6 meter ingestort. Het was in de Franse sector waar de muur 2,5 meter hoog is.”
Men wijt het aan de invallende vorst.
Het ANP: “De west-Berlijners wachten met belangstelling af wat er zal gebeuren als de vorst goed doorzet.”
79 - uit het radionieuws van 2-12-1961: de OAS
Een dag met heel gemengd nieuws, deze tweede december 60 jaar geleden. Een terugkerend onderwerp in alle bulletins is de wateroverlast in oost-Nederland. Daar regent het al dagen en nu loopt alles onder. We krijgen opvallende gedetailleerde informatie. Zo worden we de hele dag geïnformeerd over de gedragingen van de Barneveldsebeek, de Deurningerbeek, het Twentekanaal, de Berkel, de Bolksbeek, de Wold AA, de Oude Vaart, de Ruiten AA en het Tijdenskanaal. Je moet met de Bosatlas op schoot zitten om dit te kunnen volgen.
In Musselkanaal isVoer afwijkende instellingen in voor de weergave van foto's in deze pagina-fotomap. een evangelist uit Apeldoorn met zijn auto onder een goederentrein geraakt. Wonderlijke term, voor mij als paap. Ik ken de vier evangelisten, maar wist niet dat er een uit Apeldoorn kwam.
Iedere dag, al maanden lang, is 'Algerië' in het nieuws. De OAS, het geheime leger dat tegen onafhankelijkheid is, pleegt dagelijks aanslagen met ‘kneedbommen’ en ‘plastiekbommen’ in Oran en Algiers, maar meer nog in Parijs en elders in Frankrijk waarbij inmiddels honderden doden zijn gevallen.
Vandaag een nieuwe wending: “De Franse bond van acteurs steunt actrice Brigitte Bardot, die de OAS heeft beschuldigd van afpersing. De OAS wilde haar een bedrag van 50.000 francs laten betalen. Ze heeft dat geweigerd.” Wat voor sancties de OAS in gedachten had bij weigering, wordt niet vermeld. Klopt dit wel? Of is hier een spindoctor actief. Ben benieuwd of het ANP hier nog op terug gaat komen.
