218 - uit het radionieuws van 22-4-1962: pokken

Het is 1e Paasdag vandaag. Het is de warmste Pasen sinds tijden en Nederland zit tjokvol met toeristen. En dan het bericht dat een personentrein uit Leiden op een zijspoor is gezet omdat reizigers dachten dat één medepassagier besmet was met pokken. En dat is niet gek omdat men de laatste maanden regelmatig is opgeschrikt door uitbraken van pokken met veel doden tot gevolg. De besmettingshaarden lagen steeds in west Duitsland en zuid Engeland.
Het ANP: “Het ging om een Duits kind dat samen met zijn ouders op reis was. De directeur van de GGD in Utrecht onderzocht het kind in het Academisch Ziekenhuis. Het had geen pokken maar rode hond. Alle passagiers konden de reis, na een klein half uur oponthoud, voortzetten.”
Daar zijn die reizigers 60 jaar geleden goed mee weggekomen. Je staat vandaag de dag voor minder een half uurtje stil in het weiland.

217 - uit het radionieuws van 21-4-1962: Addeke Hendrik

500.000 buitenlandse toeristen herbergt ons land dit Paasweekend, 60 jaar geleden. Duitsers, Fransen en ook veel geallieerde militairen. In de Euromast staat de lift niet stil, meldt het ANP; iedere 11 seconden een toerist. Alle logiesmogelijkheden zijn uitgeput, alleen particulieren bieden nog soelaas. Met een soort trots wordt gemeld hoe het land wordt overspoeld met toeristen.
Dat moet, vooral de eerste jaren na de oorlog, toch wisselende gevoelens hebben opgeroepen als met name Duitsers zo massaal weer de grens overkwamen. Zimmer mit Frühstück.
Heel ander nieuws is de benoeming van Addeke Hendrik Boerma tot directeur van het Wereldvoedselprogramma van de VN. Hij zou later nog hoger klimmen en hoogste baas van de FAO worden, deze boerenzoon uit Drenthe. Hij wilde de honger uit de wereld verdrijven. Opvallend is dat in alle teksten die je leest over Addeke staat dat hij zo van lekker eten en drinken hield: ‘hij genoot van de geneugten des levens.’ Hij was een bon-vivant. Als dat eenmaal aan je kleeft, raak je het nooit meer kwijt.

Foto:  Addeke Hendrik Boerma  (Rob Mieremet, Anefo) 

216 - uit het radionieuws van 20-4-1962: Pasen

Goede vrijdag, 60 jaar geleden. Het radionieuws bericht de hele dag over de honderdduizenden, vooral Duitse toeristen die ons land binnenstromen om hier de Paasdagen door te brengen. Scheveningen, de Keukenhof. Ik herinner me als klein kind de eindeloze sliert auto’s die door onze stad, dichtbij de Duitse grens, kroop. Op een belangrijke kruising werd een zwart-wit geblokte eenpersoons podiumpje neergezet, een soort omgekeerde wastobbe, van waaraf de bekende politie-inspecteur D. met een fluitje en drukke gebaren het verkeer over het plein dirigeerde. En als ze dan maandags terugkwamen uit het westen waren heel veel van die auto’s opgesierd met bloemenslingers. Langs alle kanten van de motorkap. Rood en geel. Je vroeg je af hoe dat allemaal bleef zitten, bij 100 km per uur.

Om 13.00 uur een mooi Paasverhaal. Een man deed in Amsterdam aangifte van diefstal, omdat 12.000 gulden van hem was gestolen. Twee uur later werd dit geld op het politiebureau gebracht door een pastoor. De dief had berouw gekregen en het geld in de biechtstoel aan hem overhandigd, zei de pastoor.
Het ANP: “Toen de politie hem vroeg naar de identiteit van de dief, heeft de pastoor zich op het biechtgeheim beroepen.”

foto:  Frans van Rooden, creative commons

215 - uit het radionieuws van 19-4-1962: stroei-voei

Vandaag, 60 jaar geleden, echt jaren 60 nieuws op de radio. “Het Haagse gerechtshof heeft uitspraak gedaan in de zaak van de overtreding van het processieverbod in Geertruidenberg. De twee kapelaans tegen wie proces verbaal was opgemaakt, hebben door het houden van godsdienst-oefeningen op de openbare weg inderdaad gehandeld in strijd met de wet. Van de beschuldiging kerkelijke gewaden te hebben gedragen werden ze vrijgesproken.” Ik zit ineens te denken aan die sliert hara krisna’s die tientallen jaren klingelend door de binnenstad trok.  Joh, joh wat zijn we tolerant geworden in dit land.
Later op de dag het nieuws dat een Nederlandse delegatie in Griekenland een overeenkomst heeft getekend over het werven van Grieken voor het Nederlandse bedrijfsleven. Dit in verband met de voortdurende behoefte aan arbeidskrachten. Hier ligt dus de kiem van het weergaloze lied van Annie MG met als refrein:
   Stroei-voei karakarakios notte kilas stadioelvoei
   Stroei-voei panapanapios notte koelas strilioelvoei
   Vasios vasios doenkakila, patios patios droemladida
   Stroei-voei karakarakios notte kilas stadiolvoei.

Foto:   Gastarbeiders (Lothar Schaack, creative commons)

214 - uit het radionieuws van 18-4-1962: straling

Miscellaneous. Zo zou je de samenstelling van het radionieuws van deze woensdag 60 jaar geleden kunnen noemen.
Het Reactorcentrum Petten zal radioactief afvalwater in zee gaan lozen via een 4 km lange plastieke pijp met straaldraadbewapening, koperplaat, een loodmantel, gebitumineerd jute en nog veel meer engs. Maar eenmaal in het water geloosd is de radioactiviteit “ter plaatse gelijk aan die in regenwater.” Zijn we daar ook weer gerust op.
Ter oriëntatie in de tijd: vandaag zijn de Nipkowschijven uitgereikt aan dr L. de Jong voor zijn serie De Bezetting en aan de bedenker van Pipo de Clown, de heer Meulendijk.
Om 18.00 uur horen we: “ZKH de Prins heeft vanmiddag een bezoek gebracht aan de biscuit- en chocoladefabriek Victoria in Dordrecht. De 16-jarige inpakster Jany Plazier bood de prins vier chocolade eieren aan die bestemd zijn voor de prinsessen. Ze wegen elk 15 kilo.”
Later wordt een nóg groter beroep gedaan op ons voorstellingsvermogen als we horen dat de Russen in de omgeving van Alma Ata een instituut bouwen voor de bestudering van kosmische stralen. Het ANP: “De kracht van kosmische stralen wordt enige duizenden keren groter geschat dan die in een kernreactor. Volgens Tass zijn de geleerden er al in geslaagd honderden bundels kosmische stralen op te vangen.”
Ik vermoed dat ik -als jong van 9- bij zo’n bericht niet verder kwam dan een associatie met een rijk bebaarde God die van tussen de wolken een zondaar treft met zijn bliksemschicht en roept 'Hier geleerde, vang!'

foto:  Aurea Borealis (Brian Schaller, wiki commons) 

213 - uit het radionieuws van 17-4-1962: revolutie romantiek

De Cubaanse revolutie had met zijn baardige mannen en vurige vrouwen een onmiskenbaar avontuurlijk of romantisch tintje. Hoeveel pubers hadden een affiche van Che Guevara aan de muur. Vandaag trakteerde de nieuwslezer ons om 8.00 al op een nieuwe dosis Cubaanse passie. “Een Cubaanse autobus is door het hek gereden van de Braziliaanse ambassade in Havanna. De chauffeur en 16 passagiers renden het grondgebied van de ambassade op. De conducteur van de bus riep dat hij een goede revolutionair was en met de ontsnapping niets te maken wilde hebben. Hij liep terug door het gat dat de bus had gemaakt.” Zo’n bericht uit de radio, s-ochtends in koud en mistig Nederland. De heroïek van zo’n Cubaanse kaartjesknipper doet je wel in de spiegel kijken. Hoe revolutionair ga ik eigenlijk worden, later als ik groot ben?
Om 13.00 uur: verder binnenlands nieuws. Onze majesteit was vanmorgen te gast bij de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen, die in Hilversum het 50-jarig bestaan viert, “in gezelschap van haar dame du palais mevrouw Repelaer van Driel.” Dat zou betekenen dat we vandaag, in 2022, het 110-jarig bestaan gaan vieren. Hallo, bestaan we nog, NVvH? Op internet zie ik dat de afkorting NVVH als een ‘dode letter’ moet worden beschouwd in de nieuwe naam NVVH Vrouwennetwerk. Het woord huisvrouw horen we liever niet meer, anno nu.
Om 22.30 uur: "Wielrennen, de Ronde van Duitsland. In de 6e rit over 259 km van Oldenburg naar Bielefeld werd onze landgenoot Peter Post voor de 5e keer tweede.” Ik wist helemaal niet van het bestaan van een Ronde van Duitsland. Die hebben ze al die jaren aardig low profile weten te houden. Even opgezocht. In 2021 deden 103 renners mee en eindigde de enige Nederlander, Danny van der Tuuk van het Equipo Kern Pharma in het rechter rijtje, op plaats 76.

Foto:  Che Guevarra   (René Burri - public domain) 

212 - uit het radionieuws van 16-4-1962: gezagvoerder van Keppel

Deze maandag opent het ANP met het bericht dat de Amerikaanse minister Harriman meent dat Communistisch China “een grotere bedreiging voor de wereldvrede is dan de Sovjet Unie.” Mooie boel is dat. Zover het oor reikt horen we al jaren over de hel en verdoemenis die de Rus ons zal brengen, mocht die ooit, als het westen verslapt, zijn kans schoon zien. Blijkt er een nog gevaarlijker boeman op aarde rond te lopen. De rode Chinees die “binnenkort over kernwapens beschikt en bij een oorlog niets kan verliezen, alleen maar kan winnen, zegt Harriman.”

Dan is wat er op Schiphol gebeurde vandaag klein bier. Daar werd KLM-gezagvoerder Van Keppel na de start door een Portugees bedreigd met een pistool en gedwongen niet naar Zurich maar naar Oost Duitsland te vliegen. Van Keppel “keerde terug naar Schiphol onder het voorwendsel dat er iets aan de motoren haperde. Nadat de DC7 was geland verlieten de 51 passagiers het toestel aan touwen (!) via de nooddeuren, waarna de politie de man kon inrekenen. Na een vertraging van 2 uur ging de DC7 weer de lucht in met de oorspronkelijke passagiers, op één na.”   Grapje van het ANP.
Maar wat een koelbloedigheid. Niks opvang of nazorg. Twee uur vertraging, en hup, all aboard en vliegen jongens.

foto: DC7  (Jon Proctor wikicommons) 

211 - uit het radionieuws van 15-4-1962: Hollands Glorie

Om 8.00 uur op het radionieuws: “De burgemeester van Sliedrecht heeft gisteren, voor het eerst in ons land, aan 40 personeelsleden uit het baggerbedrijf het brevet van bekwaamheid als molenbaas of zuigbaas uitgereikt.” Baggeren en zuigen, nog steeds typisch Nederlandse vaardigheden, geëxporteerd naar alle delen van de wereld.

Even later horen we dat de New Yorkse gouverneur Rockefeller ook trots is op zijn land. “Hij zei dat de 4 miljoen Amerikaanse boeren 60% meer voedsel produceren dan de 48 miljoen in de Sovjet Unie.”
Dat is een ingewikkelde manier om te zeggen dat in de VS de boer 20 maal zo productief is als in de USSR. Nou stoer zeg. Hoeveel knechten heeft zo’n boer in de VS? En wanneer is een man boer in de Sovjet Unie, als hij één geit heeft, of twee?
Ik zei een keer tegen een vriendin uit het noorden dat er op het Groningse Hoge Land zulke ontzettend grote, heel karakteristieke boerderijen staan. Behoorlijk pissig vroeg ze of ik de bijhorende, ontzettend kleine, armoedig uitgevoerde landarbeiderswoningen ook zo karakteristiek vond.

foto:  collectie Nationaal Archief

210 - uit het radionieuws van 14-4-1962: Che ora è ?

Het radionieuws van 60 jaar geleden, met soms sporen uit voorbije tijden en soms proeven we aan wat nog komen moet. Deze gewone zaterdag half april 1962 was er weer een voorbeeld van.
Om 13.00 uur meldt het ANP dat de regering van India 3000 slaven heeft vrijgekocht in het grensgebied met Tibet. “Enkele stamhoofden lieten hun lijfeigenen op verzoek vrij, maar de meesten eisten contante betaling.”
In Londen is op initiatief van de VN gesproken over de vervuiling van het zeewater. “Men adviseert het storten van afgewerkte olie in zee te verbieden op de Noordzee, de Oostzee en een deel van de Atlantische Oceaan.” Moet ik hieruit lezen dat het lozen van olie elders nog niet zo’n probleem is.
En om 20.00 uur is er de wetenschap. In Italië is een proef begonnen om het begrip van tijd bij de mens te testen. Zestien geleerden, twee journalisten, drie televisietechnici en een aantal dieren zijn 400 meter diep in een grot afgedaald en zullen daar in volslagen duisternis voor onbepaalde tijd blijven. “Er zijn geen horloges of andere tijdmeters meegenomen. Een geleerde op de begane grond zal af en toe telefonisch informeren hoe men het beneden maakt en vragen of men weet hoe laat het is.”
Vooral het woord geleerde geeft me veel vertrouwen.

209 - uit het radionieuws van 13-4-1962: veil hebben

Vrijdag de 13e. In Rusland zijn de onderscheidingen die eerder aan 700 mensen zijn uitgereikt, ongeldig verklaard. Alles in het kader van de destalinisatie. Hoe gaat dat in Nederland met lintjes, als ‘onze’ visie op goed en fout met terugwerkende kracht wijzigt. Op politionele acties, op het succes van de DSB-bank of op een kinky caféhouder die alle haar van het lichaam verwijdert, behalve de militaire Willemsorde.
"Ik zweer mij als een getrouw en wakker ridder te zullen gedragen, mijn leven altoos te zullen veil hebben voor Koning en Vaderland en door al mijn vermogen mij steeds trachten waardig te maken de onderscheiding, mij door den Koning toegestaan. Zoo waarlijk helpe mij God almachtig." Die woorden spraken Majesteit en Marco Kroon op 2 juni 2009. Daar staat niks bij over coke of kaalscheren, over stroomstootwapens, over kopstoten of over het toebrengen van ‘shockschade’ door het tonen van de penis. Zo lang hij zijn leven maar veil houdt, zie ik geen probleem. Hier geen Russische toestanden.

Foto:  Ruud Mol  Min. van Defensie

208 - uit het radionieuws van 12-4-1962: Apekool

Om 8.00 uur meldt het radionieuws dat op London Airport een baviaan is losgebroken. Het dier is ongevaarlijk zolang hem niets in de weg wordt gelegd. Om 13.00 uur horen we dat de baviaan is doodgeschoten. Nu wordt erbij vermeld dat het dier “gevaarlijk had kunnen worden als het in het nauw was gebracht.”
Om 22.30 uur horen we dat de Sjah van Perzië, op bezoek in de VS, vandaag het congres toesprak. “Hij zei dat zijn land een politiek zal voeren van positief nationalisme, maar dat het bij een internationaal conflict niet neutraal zal blijven. Perzië zal voor het westen kiezen, zei de Sjah.”  Klare taal. Dit hoort het congres graag.
Precies tien jaar eerder sprak het Nederlandse staatshoofd het Amerikaanse congres toe. Zij koos ook voor het westen maar toch weer anders dan de Sjah. Zij sprak: ‘Goodwill among nations and men will lead to understanding. And understanding leads to confidence. And confidence is the only workable basis for international cooperation. (..) Let us all do the best we can. Leave the rest to God. He will not forsake this poor world for the sake of all the good willing and bravely striving souls living in it.’
Geen speld tussen te krijgen. Bij een internationaal conflict kiezen wij voor God.

President Truman en Queeen Juliana beluisteren het Wilhelmus, april 1952  (foto collectie Nat. Archief) 

207 - uit het radionieuws van 11-4-1962: schoeisel

Vandaag te horen op de radionieuwsdienst ANP:  “President Kennedy heeft te kennen gegeven dat het bemiddelend optreden van Amerika tussen Indonesië en Nederland geen plezierige rol is. Maar, zo zei hij op zijn persconferentie in Washington, we hebben het er voor over dat iedereen kwaad op ons is, áls de bemiddeling maar resultaat heeft.”
Eind jaren 80 bezocht ik een paar keer the Museum for Television and Radio in New York, waar ze toen een aardige archief met televisienieuws en -documentaires beheerden. Het was met een kaartcatalogus ontsloten, alfabetisch en thematisch. Ik weet nog dat ik ook bij Holland en the Netherlands keek, en dan verwacht je gedoe met tulpen en molens, of desnoods drugs. Opvallend was dat alle treffers, een stuk of vier items, gingen over de kwestie Nieuw Guinea en de rol van de Kennedy's hierin.
In het half elf bulletin gaat het over schoenen, meer speciaal over de groei van de import van leren schoenen, en de afname van de export van onze eigen productie. Onmiddellijk schiet door mijn hoofd: De Langstraat, Waalwijk, Waspik, leerlooierijen en schoenindustrie.
Maar het nieuws gaat verder met de mededeling dat in 1961 gemiddeld bijna 3 paar schoenen per Nederlander werden gekocht.
Wat veel, joh. Dat haal ik beslist niet. Gemiddeld één paar, schat ik.  A la, who cares?

206 - uit het radionieuws van 10-4-1962: baldadig

Om 8 uur, deze ochtend 60 jaar geleden, wordt ons via het radionieuws gemeld dat de film West-Side Story gisteravond 11 Oscars heeft gekregen. Gisteravond? Het tijdverschil met Californië is 9 uur, dus het is daar dan pas 11 uur s-avonds. Behoorlijk vers van de pers. Onderaan de pagina staat bij ‘bron’: rtp, ap, up.

Het binnenlandse nieuws richt zich vandaag op de activiteiten van het koninklijk paar. Majesteit bracht een bezoek aan Rotterdam, meer bijzonder de gemeentepolitie van de Maasstad. Citaat: “In het gebouw van de verkeerspolitie vertelde inspecteur Huiskamp hoe de baldadigheid van de Rotterdamse jeugd wordt tegengegaan.”   Mooi woord. Een agent met zijn dienstrijwiel die tegen ons zegt: ‘Niet zo baldadig jongens, daar komt gedonder van.’
ZKH de prins heeft zo zijn eigen programma en bezocht op Schouwen Duiveland de eerste ‘Outward Bound’ school in Nederland waar jongens lichamelijk en geestelijk worden voorbereid op hun intrede in de maatschappij. Het ANP: “om 5 uur vertrok de prins met een helicopter in de richting van paleis Soestdijk.”
Kan hij het vast gezellig maken voor als Juul later met de auto terugkomt uit Rotjeknor;  ’t is zo’n lieverd, die Benno.

Foto:  West Side Story (public domain)

fimpje:   https://vpro.openbeelden.nl/media/1185338/BALDADIGE_JEUGD.th

205 - uit het radionieuws van 9-4-1962: anachronismen

Onverwachte berichten vandaag, 9 april 1962, op het radionieuws. Om 8.00 uur s-ochtends: “In Engeland is met de sluiting van de zogenoemde ‘Vrijheidsschool’ een einde gekomen aan een veelbesproken experiment in de opvoedkunde. De leerlingen van deze school werden aangemoedigd te doen waar ze zin in hadden. Zij mochten roken, drinken wat ze wilden en de lessen verzuimen. De school heeft 25 jaar bestaan.”  Mind you, dit werd tien jaar later geheel opnieuw uitgevonden. Ik herinner me filmpjes van anti-autoritaire kresjes, midden jaren 70, waar de kids helemaal los gingen. Hilarisch. Met je eigen drollen gooien. Moet kunnen. Aan de tepels van de juf knabbelen. Lekker toch.
En om 13.00 uur, net na de berichten voor de land- en tuinbouw: “De afdeling Hoekse Waard van de Hollandse Maatschappij voor Landbouw wil de benaming landarbeider vervangen door ‘landmachinist’  en ‘landmechaniciën’. Dit omdat ze term landarbeider weinig verheffend vindt in deze tijd van mechanisatie in de landbouw.”  Deze klok kon tien jaar later ook worden teruggezet. Het kon toen allemaal niet arbeideristisch genoeg, in de hoogtijdagen van de Jan Schaefers, Bram Vermeulens en Willem Breukers. Hans Spekman als PvdA voorzitter was nog een laatste oprisping in dit genre.
Zoekend naar vergelijkbare image-building in onze jaren kom ik bij de varianten die Hugo de Jonge levert met zijn strakke schoenen en Mark Rutte, populair met zijn ijsmuts en appel op de fiets.  Vooral dicht bij het (kies)volk blijven, denk erom.

Foto:  Jos van Zetten, Creative Commons

204 - uit het radionieuws van 8-4-1962: emo nieuws

Triest bericht op de radio, vanmorgen om 8.00 uur. Een vliegtuig van de Colombiaanse luchtmacht is neergestort in het Andesgebergte. Er zijn geen overlevenden. “Onder de passagiers waren zes bewakers van een Colombiaanse gevangenis en acht gevangenen, van wie er vier juist waren vrijgelaten.”
Jeetje. Maar wat moeten we met die kennis. Och-arme, dat is de enig mogelijke reactie, maar daar hebben Pablo en zijn kornuiten weinig meer aan. Wat bewoog de redacteur dit erbij te vermelden. Je hoort vaker details over ongelukken waar je weinig mee kunt. Zoals iemand die overlijdt, en het was nog maar drie weken voor zijn pensionering. Of iemand breekt zijn been bij het skiën, en het gebeurde al op de tweede dag ! We zoeken graag aanknopingspunten om met de ‘erg-hé’  knop te kunnen draaien.
Nu ik: zaterdagochtend, geen kater, maar gelukkig stond mijn fietsband lek. Jammer, hé.

203 - uit het radionieuws van 7-4-1962: lachen

Het ANP bericht ons vandaag dat de gemeenteraad van Moskou een grondige herziening van de straatnamen heeft aangekondigd.
“Veel straten hebben er dezelfde naam. Zo zijn er 22 Sovietskaya straten en 11 zijn er naar de schrijver Gorki genoemd.”
En dan met een knipoog: “Ook het Leeglopersplein in Moskou wordt herdoopt.”
Later die dag horen we dat bij Terneuzen vier Britse militairen met hun kano’s op de Schelde zijn omgeslagen. Deze soldaten, gelegerd in Wuppertal, wilden kano-varend naar Engeland de aandacht vestigen op hun regiment om zo vrijwilligers te trekken.
“Ze waren zonder veel moeite de Rijn komen afzakken, maar op de Schelde vielen hun drieste plannen in het water.”
Ha, ha. De altijd zo serieuze radionieuwsdienst ANP permitteert zich vandaag voor de tweede maal een kwinkslag. Ze hadden er zin in.

202 - uit het radionieuws van 6-4-1962: lawaai

Twee gevluchte oost-Duitse officieren, zo bericht het ANP om 8.00 uur, hebben gemeld dat op dit moment wordt gewerkt aan een 25 meter breed mijnenveld langs de gehele grens met west-Duitsland. Een angstig idee, maar tegelijk is er de vraag: waar of niet waar?
Als ik ergens camera’s of detectiepoortjes aantref denk ik vooral aan de preventieve werking van die dingen. En ze bestaan, nep-camera’s en nep-poortjes. Een bordje 'PAS OP, MIJNEN’ geeft wel de ultieme afschrikking. Dat ga je niet testen. En zo’n bordje kost niets.
Om 18.00 uur horen we op het radionieuws dat Doctor van Egeraat, “een bekend deskundige op toeristisch gebied”, in Den Haag de nationale kampeer- en sporttentoonstelling heeft geopend. “Eén op de vier vakantiegangers gebruikt een tent of kampeerwagen. Door de geringe kosten hieraan verbonden kunnen ook gezinnen met kinderen hun vakantie samen doorbrengen.”
En dan: “In het feit dat sommige kampeerders het lawaai van de stad willen meenemen, zag doctor Van Egeraat een gevaar voor de rust in de natuur. Hij drong er op aan dat zij hun draagbare radio’s thuislaten.”
Ik herinner me die dr L. van Egeraat nog, een soort Dr Klavan van het toerisme. Hij had blijkbaar het beste met ons voor.

201 - uit het radionieuws van 5-4-1962: fornuis met radar

Met dynamiet zijn vandaag de laatste steenresten opgeblazen en is de doorboring van de Sint Bernhard een feit. Dit zal de eerste autotunnel tussen Zwitserland en Italië worden.
En dan om 20.00 uur een raar bericht in het ANP-nieuws. “De directeur van het Instituut voor Huishoudkundig Onderzoek, doctorandus Janssen, heeft de 17e huishoudbeurs geopend. De heer Janssen zei dat steeds nieuwe vindingen worden gedaan dankzij (enorme = doorgestreept) UITGEBREIDE militaire onderzoekprogramma’s. Een groot aantal van de nieuwe producten komt ten goede aan (de burgermaatschappij = doorgestreept) HET HUISHOUDEN. Als voorbeelden noemde de heer Janssen electronische koelkasten en de toepassing van (ultra geluid in wasmachines = doorgestreept) RADAR IN FORNUIZEN.”
Wat is hier gebeurd? In de geest van de tijd concludeer ik dat het Instituut voor Huishoudkundig Onderzoek onderdeel is van het militair-industrieel complex. Stroman Janssen houdt een propagandistisch praatje over hoe nuttig onze defensiecentjes wel niet worden besteed. De ANP redacteur zat te suffen en schreef het persbericht bijna letterlijk over. De nieuwslezer las de tekst en dacht vlak voor uitzending, dit gaat te ver. Hij is gaan schrappen, maar ja wat moet je, twee minuten voor uitzending. Radar in fornuizen, dan maar.
Of zien we hier de magnetron in statu nascendi.

200 - uit het radionieuws van 4-4-1962: A. Marja

Vandaag 60 jaar geleden om 8 uur s-ochtends een cryptisch bericht op het  ANP-radionieuws:   
“In Amsterdam discussieerde gisteravond de Vereniging van Letterkundigen over de kwestie Marja. Het voorstel de dichter A.Marja als lid te royeren werd verworpen met 67 tegen 33 stemmen bij 4 onthoudingen.”
De naam A. Marja deed mij geen bel rinkelen, maar één blik op Google laat zien dat de herinneringen aan de dichter en kwelgeest A. Marja (1917-1963) nog levend zijn. Zijn onsterfelijkheid wordt meer gevoed door zijn zgn ‘practical jokes’ dan door zijn poëzie. Omroepfenomeen Gijs Stappershoef zei over hem: ‘Marja was misschien wel een aardige man, maar hij wist dat verdomde goed te maskeren. Als ik hem in één woord moet samenvatten: irritant.’    Zijn ‘jokes’ waren inderdaad flauw (huis van een ander in de krant te koop aanbieden, etc.) maar bij het idee dat hij, als mede-oprichter van Radio Noord, 20 dominees tegelijk uitnodigde voor een stichtelijk woord op de radio moet ik toch glimlachen. Hij had een gloeiende hekel aan de hypocrisie van christenen, zoveel is mij wel duidelijk.  Men leze:

Gebed uit oprecht schuldbesef,      door A. Marja

Ik ken ze Heer, die dierbaar met uw naam
als met de vaderlandse vlag optrekken,
hun eigen vuiligheid ermee bedekken,
en achterbakse, vrome wegen gaan.

Ik ken ze Heer, en mijd hun wrakke kraam,
niet dat ik beter ben dan dit gespuis,
maar als dezulken wonen in uw huis,
blijf ik, vergeef het Heer, liefst buiten staan.

De hemel is op harmonie gesteld,
zo heeft men mij tenminste steeds verteld;
er heerst volkomen rust in 't Vaderland.

Laat mij dan Heer als een getrouwe heiden
de woonplaats van uw vromen mogen mijden,
opdat ik u niet kwel als dissonant.

foto:  A. Marja (wikipedia)

199 - uit het radionieuws van 3-4-1962: 'de evenmens'

Het ANP-radionieuws doet vandaag, 60 jaar geleden, vooral verslag van de discussie in de 2e Kamer over een nieuwe Dienstweigeraarswet. Er blijken principiële verschillen van mening te bestaan. “Van Anti-Revolutionaire zijde werd bij amendement voorgesteld de term ‘deelnemen aan wapengeweld’ te vervangen door ‘het doden van de evenmens’. De PSP vroeg de ‘binding van gewetensbezwaren aan godsdienstige of zedelijke overtuiging’ te laten vallen. Waar allen het over eens zijn is dat de vervangende dienstplicht niet langer dan 26 maanden (!) hoeft te duren. “Men mag van de gewetensbezwaarden geen martelaars maken” klonk het vanuit de PvdA.
Ik herinner me de dilemma’s als je zelf aan de beurt was. Voor S5 kiezen was stoer, maar wellicht niet zonder risico in je latere loopbaan. Dienstweigeren, en dan als gewetensbezwaarde 2 jaar worden opgebost, was weer het andere uiterste. Meer iets voor watjes, tuinbroekenvolk. Tsja, wat te doen.

foto  Anefo (wikicommons)