866 - uit het radionieuws van 19 maart 1964: Robinson Crusoe
Vanmorgen is de 32ste Paasveetentoonstelling geopend met als hoogtepunt de verkiezing van een 3-jarige roodbonte koe tot Miss Rund 1964. Het ANP: “Zij ziet er heel anders uit dan haar voorgangsters. Jarenlang experimenteren heeft het mogelijk gemaakt tegemoet te komen aan de overtuiging van de medici dat de mens meer behoefte heeft aan vlees dan aan vet. De keurmeesters hebben met deze opvatting terdege rekening gehouden.”
Dit klinkt echt prehistorisch. Blij dat de keurslagers het licht hebben gezien.
Nog een waarheid als een koe om 13.00 uur. Een dure commissie gaat onderzoeken hoe het OV kan worden verbeterd. “Minister van Aartsen zei in zijn installatietoespraak dat mensen die een eigen vervoermiddel bezitten meer van het openbaar vervoer gebruik zullen maken als dat goed functioneert. Bovendien zullen anderen die overwegen een voertuig aan te schaffen, daar dan mogelijk van afzien.” Mooi gesproken, hij heeft wel alle gras weggemaaid, de commissie kan naar huis.
’s-Avonds nieuws waar boven staat ‘Robinson Crusoe’. “Een ex-sergeant van het Korps Commandotroepen, Anton van de Water, is onderweg naar het onbewoonde eiland Aves de Sotavento waar hij gedurende 6 maanden een uithoudingsproef zal ondergaan. De enige levende wezens die hem op het eiland zullen vergezellen, zijn twee jachthonden en twintig kippen.”
Hier droom ik over vanaf mijn tiende, overleven op een onbewoond eiland. En ik stel me voor dat ik daar heel goed in ben. Dat heeft natuurlijk iedereen, maar ik ben daar dan toch beter in.
Foto: De 23e jarige Anton van de Water neemt, voor een verblijf van 6 maanden op een onbewoond eiland in de Caraibische Zee, afscheid van zijn verloofde Ineke van Kesteren uit Ommen, 19 maart 1964. (Jac de Nijs, Anefo)
865 - uit het radionieuws van 18 maart 1964: auto kopen, meneer?
“De hoofdredacteur van de Volkskrant, de heer J.M. Lücker, heeft ontslag genomen. Tussen de directie en de hoofdredactie zijn de laatste tijd moeilijkheden ontstaan.”
Deze Joop Lücker (1914-1980) was de eerste hoofdredacteur na de oorlog en heeft de oplage vervijfvoudigd. Zijn stijl van leidinggeven was autoritair en veeleisend, staat op de wiki. Misschien goed dat hij niet nu hoefde te functioneren.
“Minister Witteveen denkt een jaar nodig te hebben voor de afwikkeling van de uitkeringsaanvragen van nazislachtoffers. Er zijn 60.000 aanvragen ingediend, nadat Westduitsland 125 miljoen mark beschikbaar heeft gesteld voor dit doel.” Men klaagt dat het erg lang duurt allemaal, maar wat een klus ook. Van de 8700 die zijn behandeld zijn er 2000 afgewezen, meldt het ANP.
“De Amsterdamse gemeenteraad is akkoord gegaan met de opheffing van de wilde automarkt ‘s-maandags op het Stadionplein. B&W waren van oordeel dat ‘verkeersgevaarlijke en ondeugdelijke voertuigen’ werden verhandeld.” In Utrecht was ook een hele grote. Daar werden wij thuis bang voor gemaakt. Dat was louche volk en daar werd je per definitie belazerd, was de boodschap.
Consternatie in Wormerveer. Een nieuwe fabriek daar moet worden gesloten “vanwege onduldbare hinder”. Het gaat om stank en lozingen op de sloot. “De fabriek voor de destillatie van tallolie is pas gebouwd voor 6 miljoen gulden en draait sinds drie weken proef.” Huh, tallolie? Dat blijkt een grondstof voor de productie van linoleum. Ja dan weet je het wel. Dat stinkt.
Foto: automarkt op het Amsterdamse Stadionplein, oktober 1963 (Joop van Bilsen, Anefo)
864 - uit het radionieuws van 17 maart 1964: de Bilderbergconferentie
Minister Luns is naar de VS is afgereisd om de Bilderbergconferentie bij te wonen. Het ANP: “Voor zijn vertrek prees de minister Prins Bernhard, een van de initiatiefnemers van deze conferentie. Dankzij de besloten sfeer van deze bijeenkomsten, aldus meester Luns, kunnen de aanwezige politici, industriëlen en bankiers er volkomen vrij van gedachten wisselen, zonder daarbij het standpunt van hun regering te hoeven weergeven.”
Bar en boos, dat gewoon openlijk en met trots wordt toegeven dat hier de tips and tricks van het grootkapitaal worden uitgewisseld. Het doet me denken aan hoe vroeger (nu nog?) op het katholieke platteland de ‘notabelen’ (pastoor, dokter, notaris en burgemeester) op hun kaartavondjes in al hun wijsheid besloten wat het beste was voor het dorp en zijn bewoners. Als je van hun een kruisje achter je naam kreeg, kon je het de rest van je leven wel schudden. Een soort fout algoritme, avant la lettre.
Op 22 februari schreef ik over de Gereformeerde Laakkerk in Den Haag, die geheel door brand was verwoest. Vandaag blijkt “dat een 17-jarige machinebankwerker deze brand met benzine heeft gesticht. Hij zei te hebben gehandeld uit wraak omdat de vader van zijn meisje hem de omgang met haar had verboden. Het meisje is gereformeerd, de jongen rooms-katholiek.” Een paap met passie, dat mag gezegd.
Foto: ‘De Bilderbergconferenties’ geschreven door Gerard Aalders, 2007
863 - uit het radionieuws van 16 maart 1964: de tering
De dag opent met een bericht waar ik van opkijk. Het ANP: “De helft van de wereldbevolking, dat is anderhalf miljard mensen, is besmet met tuberkelbacillen. Per jaar sterven 3 miljoen mensen aan deze ziekte. Nederland heeft het laagste sterftecijfers, maar nog altijd overlijden ieder jaar 250 mensen in ons land aan tbc.” Vooral dat eerste, dat de helft van iedereen die bacil bij zich draagt, verwondert me. Vandaar natuurlijk steeds opnieuw die kruisjes en Mantoux-testen destijds op school.
Wat al weken speelt, met ups en downs, is de strijd over Noord-Borneo. Vandaag laait het weer op, zo te horen: “President Sukarno heeft de Indonesische jongere opgeroepen zich te melden als vrijwilligers voor de vernietiging van de federatie Maleisië, omdat premier Rachman van Maleisië niet bereid is te onderhandelen.” Fijne tekst, Soekarno.
Verder binnenlands nieuws: “Het ministerie van OK&W heeft besloten dat Nederland op het komend filmfestival in Cannes vertegenwoordigd zal zijn met ‘Alleman’ van Bert Haanstra.” Op de internationale podia heet deze film trouwens: ‘Everyone’, ‘The Human Dutch’ of ‘Zwölf Millionen’ lees ik op wiki.
“De Amsterdamse beeldhouwer Renze Hettema heeft vandaag opdracht gekregen een borstbeeld te maken van president Kennedy.” Het staat er nog, 60 jaar later, op de hoek van de Maasstraat en, jawel, de President Kennedylaan.
Foto: Treating Tuberculosis at Harefield Hospital, Hertfordshire, England, UK, 1943. An x-ray is being taken of the young man's chest to look for signs of TB. (public domain)
862 - uit het radionieuws van 15maart 1964: 'Geestelijk Reveil'
Over Nederland waait al sinds enkele dagen een straffe oostenwind, aan de kust aanwakkerend tot storm, met uitzonderlijke gevolgen: Zo wordt het water uit de Waddenzee geblazen. Er zijn zandstormen gemeld op het droge wad. Een paar bevoorradingsschepen voor de booreilanden zitten al dagen vast. “Door dezelfde storm bereikte het water op de Lek bij Schoonhoven een laagterecord van 1,40 meter beneden NAP. Diverse veerponten zijn vanwege het lage water uit de vaart genomen.”
Voor de rest is het een nieuwsarme zondag. Dan kun je het krijgen ook, dachten ze bij het ANP: “In Amsterdam is het 9e congres ‘Geestelijk Reveil’ gehouden. Verscheidene sprekers wezen erop dat welvaart nog geen welzijn is. De welvaart levert betere levensomstandigheden maar veroorzaakt ook bijvoorbeeld gejaagdheid en lusteloosheid. Welzijn is het resultaat van een proces van menswording. Om van welvaart tot welzijn te komen is geestelijke en sociale bewustwording nodig, zo werd gezegd.”
Amen, had hij erachter kunnen zeggen, maar dat deed hij niet. Opvallend dat het ANP zo citeert uit deze stichtelijke club, die kennelijk al sinds 1955 aan weg timmert. Misschien dat een van de redacteuren zich wat lusteloos voelde vandaag, en dacht hoe zou dat komen. Van de welvaart natuurlijk, gekkie.
Foto: Samenzang in nieuwe RAI-gebouw te Amsterdam, dec. 1964 (Joop van Bilzen, Anefo)
861 - uit het radionieuws van 14 maart 1964: de positie van de vrouw
Onrust in het West Afrikaanse Dahomey, het huidige Benin. Opstandelingen schieten op het regeringsleger. “De premier heeft de vroegere president beschuldigd van spilzucht.” Goed woord, spilzucht. Goede reden ook voor een opstand, lijkt me.
Vandaag veel aandacht voor de positie van de vrouw: “Hare Majesteit de Koningin woont in Utrecht een manifestatie bij die is georganiseerd door het Nederlands Vrouwen Comitee. Daarin zijn 34 vrouwenorganisatie opgenomen van verschillende levensbeschouwelijke aard.” Een krachtig front zou je denken, maar een van de spreeksters vindt dat er nog veel is te winnen.
Het ANP: “Tweede Kamerlid mejuffrouw Klompé meent dat de vrouw nog niet overal de plaats inneemt die haar toekomt. Nederland kent maar één vrouwelijke minister, één vrouwelijke burgemeester en één vrouwelijk lid van de Raad van State. In de sport, de kunst en het sociale leven is zij wel helemaal aanvaard. Volgens mejuffrouw Klompé ligt de schuld niet alleen bij de mannen. Bij vrouwen, aldus de oud-minister, verflauwt de belangstelling vaak snel als ze eenmaal het gestelde doel hebben bereikt.”
Oeff. Ik weet niet wat ze precies heeft gezegd (en wat ze bedoelt met 'het gestelde doel') maar op basis van deze samenvatting zou ze vandaag de dag worden gevierendeeld, vrees ik. Maar goed, dat was toen. Wij hebben inmiddels Annemarie Jorritsma, Ankie Broekers-Knol, Ank Bijleveld en gelijkgestemden. Geheel voorzien, zou ik zeggen. Quota ruim gehaald, stoppen maar, dit voldoet.
Foto: Manifestatie Nederlands Vrouwen Comitee, Utrecht 14 maart 1964. Vlnr: prof Bot, de Majesteit en mw. Y.M. Stoffels. (Joop van Bilsen, Anefo)
860 - uit het radionieuws van 13 maart 1964: 1 jaar 3 maanden voor abortus
De dag opent met een mooi staaltje vaag KVP-gewauwel: “Minister de Jong van Defensie zal zich niet inlaten met het geschil rond het zogenoemde ‘atoompacifisme’. Wat betreft aanstelling, overplaatsing en ontslag van legerpredikanten stelt hij zich achter de zienswijze van hoofdpredikant dominee Bos. Minister de Jong bevestigt dat maatregelen zijn genomen tegen in dienst zijnde legerpredikanten en dat bepaalde reservepredikanten niet in werkelijke dienst zullen worden geroepen. Van enige censuur van de overheid op de dienaren van de kerk is hierbij, zo zegt de minister, geen sprake.”
Wat moet je hiervan maken, ’s-morgens om 7 uur? Hij zegt dus: ik bemoei me er niet mee maar ik gooi de pacifisten er wel uit.
Hierna een veel concreter item: “Spanje en Marokko gaan de mogelijkheden bestuderen van een verbinding van de twee landen over de Straat van Gibraltar. Het is niet bekend of voor de verbinding een tunnel of een brug wordt overwogen.”
Goed plan! Zou een hoop schelen als je daar zo Afrika op kan rijden. Ik heb even opgezocht hoe diep het daar is: 900 meter. Dat is erg diep. De kanaaltunnel tussen Frankrijk en Engeland ligt op zijn diepst 75 meter onder de zeespiegel.
Tot slot: “Een vrouwenarts uit Den Haag is op beschuldiging van het verstoren van een zwangerschap door het Haagse gerechtshof veroordeeld tot een jaar en drie maanden gevangenisstraf en 6 jaar ontzetting uit de medische bevoegdheid.” Je moet geloven dat het hier over abortus gaat.
Foto: Aktie baas in eigen buik, 1971 (fotopersbureau ’t Sticht)
859 - uit het radionieuws van 12 maart 1964: 'pendelaars uit de Betuwe'
Er is een enorm geheen en weer tussen de VS en Rusland, nadat een paar dagen geleden een Amerikaans bommenwerper boven de DDR is neergeschoten. De Russen nemen geen genoegen met de verklaring dat het toestel per ongeluk uit de koers is geraakt en zeggen: “Onderzoek heeft uitgewezen dat het toestel instrumenten aan boord had voor luchtfotografie en andere verkenningsapparatuur.” “De Amerikanen hebben de mogelijkheid geopperd dat het toestel in een Oost-Duitse electronische hinderlaag is gelokt en door misleidende radioseinen uit zijn koers is gebracht.” Ga er maar aanstaan als Nederlandse radioluisteraar. Wie gaan we geloven?
In Amsterdam gloort een grote lente schoonmaak. Om 13.00 uur: “De Amsterdamse politie overweegt drastische maatregelen tegen de straatrovers die de laatste tijd de binnenstad onveilig maken. Gisteravond al is een aantal Tunesiërs aangehouden die straatroverijen zouden hebben gepleegd.”
Om 18.00 uur meldt het ANP: De Amsterdamse stadsreiniging gaat binnenkort een actie houden om de grachten schoon te houden. Er zullen 50.000 folders worden verspreid met een foto van een vervuilde gracht. De eerdere actie ‘Opgeruimd staat netjes’ heeft weinig resultaat gehad, de stadsreiniging moet steeds meer vuil van de straten verwijderen. Directeur Otten zei dat de afgelopen twee jaar 250 man extra personeel is aangesteld, voornamelijk Italianen en pendelaars uit de Betuwe.”
Of zo’n foto van een vuile gracht helpt, ik twijfel. Maar die pendelaars uit de Betuwe, dat is voor mij een nieuw fenomeen. Propere lieden uit het land van de witte kersenbloesem.
Foto: De Amsterdamse Oudezijds Achterburgwal in 1963 (Waternet)
858 - uit het radionieuws van 11 maart 1964: eerst mist dan zonneschijn
Onze minister van Sociale Zaken, doctor Veldkamp, is op bezoek in Australië. Hij gaat daar emigranten bezoeken en met de autoriteiten over emigratie praten. Want zo zei hij: “Nederland voelt er niets voor om, wat de bevolkingsdichtheid betreft, het Manhattan van Europa te worden.” Ze waren toen blijkbaar serieus bang dat de zaak uit de hand zou lopen.
Hier worden we, vooral in de ochtend, geplaagd door ongekend dichte mist. Bij Maarssen heeft zich op rijksweg 2 een grote kettingbotsing voorgedaan met meerdere dodelijke slachtoffers en tientallen gewonden. “De toestand wordt door de politie chaotisch genoemd. Langs het hele weggedeelte onder Maarssen liggen autowrakken.” Bij Renswoude werd een vrachtauto gegrepen door een trein. “De chauffeur was op slag dood, de bestuurder van de trein raakte bewusteloos, waardoor de trein nog kilometers doorreed, het wrak meesleurend. Zo ontstond brand in het voorste deel van de trein waar een dieseltank ontplofte. Onder de passagiers brak paniek uit.” Daar kijk ik niet van op.
“Ook de luchtvaart en de scheepvaart ondervonden veel hinder. Schiphol en Zestienhoven zaten tot het middaguur helemaal dicht. Op de Nieuwe Waterweg bij Maassluis liep een Noors schip aan de grond. En bij Den Helder is in dichte mist de Noorse kustvaarder Joika in aanvaring gekomen met de Panamese Claire.”
En dan trekt de mist op en is alles weer normaal, zie ik op de foto.
Foto: ‘Voorjaar in het Vondelpark, 11 maart 1964’ (Hugo van Gelderen, Anefo)
857 - uit het radionieuws van 10 maart 1964: little Eddy
“De Amerikaanse senaat is gisteren begonnen met het debat over het omstreden wetsontwerp voor gelijke burgerrechten. De tegenstanders van rassengelijkheid hebben aangekondigd het wetsontwerp zo veel mogelijk te zullen tegenwerken.”
Dan volgt in de tekst het woord ‘filibusteren’ en de betekenis daarvan. Dat vond de nieuwslezer kennelijk te ver gaan; dat woord en de uitleg zijn resoluut doorgestreept. Met pen heeft hij erbij geschreven: “Ze willen door urenlange redevoeringen voorkomen dat beslissingen worden genomen.”
Hoe kinderachtig wil je het hebben? De boel saboteren door urenlang voort te wauwelen. Het record stamt uit 1957 toen een senator 24 uur en 18 minuten aan het woord bleef, lees ik op wiki. En ze doen het nog steeds daar, stelletje grote baby’s.
Om zes uur meldt het ANP: “In Engeland zijn vorig jaar meer sigaretten gerookt dan ooit, voor een kleine 13 miljard gulden. Dat is 7 procent van wat daar aan verbruiksgoederen werd besteed. In Nederland was dat percentage 4, in Frankrijk en België 2.”
Dat lijkt me sterk. Dat zou betekenen dat ze in het VK 3,5 keer zoveel roken als in Frankrijk. Misschien zijn daar de sigs gewoon duurder.
De Queen heeft hopelijk een maand of negen niet gerookt: “Koningin Elizabeth heeft vanavond het leven geschonken aan zoon. Moeder en kind maken het goed.” Dat moet de kleine Eddy zijn.
Foto: The Queen posed with her children in her bedroom after the birth of Prince Edward for a private photograph taken by the Duke of Edinburgh, which was leaked decades later. (The Royal Watcher)
856 - uit het radionieuws van 9 maart 1964: Bromsnor met sabel
Het ANP om 7 uur: “Een vooraanstaand Amerikaans luchtvaarttijdschrift schrijft dat het pas ontwikkelde supersonische verkenningsvliegtuig A11 ongemerkt proefvluchten heeft gemaakt boven communistisch grondgebied. Het toestel, dat een hoogte haalt van 30 km en een snelheid van meer dan 3-duizend kilometer per uur, kan volgens het blad ontkomen aan elk bestaand luchtverdedingingsstelsel.” Zeg dat nou niet te hard. Pas een jaar of drie geleden werd Gary Powers met zijn U2 spionagevliegtuig op 21 km hoogte boven de Sovjet Unie neergehaald. Die waande zich ook onaantastbaar.
Nog een space-bericht: “Amerika wil dat alle landen zich verplichten hulp te verlenen aan astronauten, die in de ruimte in nood komen te verkeren.” Dit klinkt vrij belachelijk op het Nederlandse radionieuws. We zullen eens bij de ANWB informeren of de wegenwacht hier iets kan betekenen, mits men lid is natuurlijk.
Verder binnenlands nieuws: “De Haagse officier van justitie zal geen maatregelen nemen tegen een politie-agent die op oudejaarsnacht een Hagenaar met een sabel heeft geslagen. Vast staat dat de man niet deelnam aan de relletjes, maar er was ook geen enkele noodzaak voor hem om daar op Oudejaarsnacht te zijn.” Dit bericht heeft een hoog Bromsnor gehalte. Eerst die sabel. Deel je daar klappen mee uit? En dan de redenering. Wat deed u daar? Waarom was u niet thuis bij de oliebollen?
Foto: Lou Geels als Bromsnor © ANP
855 - uit het radionieuws van 8 maart 1964: weer is het koud
In Cyprus duurt de heisa voort. Tijdens gevechten bij Paphos zijn 7 mensen omgekomen en 35 gewond. 200 Grieken worden vermist, zij zijn waarschijnlijk door de Turkse Cyprioten in gijzeling genomen. VN-secretaris Oe Thant probeert al weken een vredesmacht samen te stellen, tevergeefs. Geen enkele land wil troepen leveren en er is geen geld.
Om acht uur gaat het over nazi-processen: “In de Bondsrepubliek zullen de komende 5 tot 8 jaar nog zeker 5-honderd processen worden gevoerd tegen oorlogsmisdadigers.” Wat volgt is interessant: “De procureur generaal betoogde dat het ook in de tijd van Hitler mogelijk was het opvolgen van een bevel te weigeren. Uit de archieven blijkt dat niemand veroordeeld of terechtgesteld is omdat hij zich tegen misdaden in concentratiekampen heeft verzet of geweigerd heeft mee te doen.” Dat is waar veel beschuldigden zich achter verschuilen: ik moest wel anders was ik zelf de sjaak, of iets van die strekking.
In ons land is het weer koud: “Voor de vierde keer deze winter is zich op de vaarwegen van ons land ijs aan het vormen.” En dan volgt een opsomming van kanalen en vaarten waar de scheepvaart serieuze hinder gaat ondervinden. Ik zei het al eerder, een kleine ijstijd dient zich aan.
Foto: Sneeuwpret 1956 (JFM Trum, Fotopersbureau Gelderland)
854 - uit het radionieuws van 7 maart 1964: vrouwen aan het werk
Een paar weken geleden klonk er protest in Israël na het gerucht dat Duitse raketbouwers in Egypte actief waren. Dat werd vanuit West Duitsland hevig ontkent, maar vandaag toch een bericht waar ze in Tel Aviv niet blij van worden. Het ANP: “De eerste straaljager die in Egypte is gebouwd heeft vandaag een geslaagde proefvlucht gemaakt. Het toestel is vervaardigd volgens een ontwerp van de Duitse vliegtuigbouwer Messerschmitt. Zes van deze straaljagers zijn nog in aanbouw.” Op tijd klaar om drie jaar later, tijdens de eerste dag van de Zesdaagse Oorlog, samen met de rest van de Egyptische luchtmacht, volledig te worden vernietigd.
Later op de dag een wonderlijk bericht uit Rusland: “In een uitzending van radio Moskou werd vanmiddag gezegd dat van de 500.000 artsen in de Sovjet Unie driekwart vrouwen zijn. Zeventig procent van het onderwijzend personeel aan lagere scholen zijn vrouwen. Ook het kantoorpersoneel in Rusland is voor bijna de helft vrouwelijk.”
Oké, interessant. Maar dan neemt het bericht een andere wending: “In de radio-uitzending werd aangedrongen op een grotere produktie van koelkasten en ingeblikt voedsel om nog meer vrouwen vrij te maken voor betrekkingen buitenshuis.”
In Nederland gaat het vaak over de deelname van vrouwen in het arbeidsproces; deze suggestie heb ik niet eerder gehoord.
Foto: Soviet electronics factory 1960s (Soviet Vintage)
853 - uit het radionieuws van 6 maart 1964: de riksja
Het ANP: “Op het eiland Zanzibar is het vervoer per rickshaw officieel afgeschaft. President Karoeme heeft als symbool zo’n wagentje in brand gestoken in aanwezigheid van het diplomatieke korps. Hij zei dat het gebruik van dit vervoermiddel een vernedering is voor de man die het moet trekken.” Dit is niet aangeslagen, je ziet ze in Azië nog overal.
In ons land een hele rits dodelijke verkeersongelukken. Een heel bizarre vond plaats bij Amersfoort waar een busje met vier inzittenden in botsing kwam met een paard dat plots de rijweg opliep. Twee doden en twee zwaargewonden.
Nog meer leed om 18.00 uur als radioluisterend Nederland het droeve nieuws verneemt dat Koning Paul van Griekenland is overleden. Zijn zoon Constantijn is inmiddels beëdigd en uitgeroepen tot Constantijn II, Koning der Hellenen. Hij is met zijn 23 jaar op dit moment het jongste staatshoofd ter wereld.
"Het Nederlandse hof zal, in verband met het overlijden van de Griekse koning, met ingang van morgen veertien dagen halve rouw aannemen” zo meldt het ANP om 19.00 uur. Zou een week hele rouw, gelijk zijn aan twee weken halve? En wie zegt dat en wat zijn de consequenties? Ze zoeken het maar lekker uit, daar op Soestdijk.
Foto: Dick and Cissie Rodgers in a rickshaw pulled by a South African man. Cape Town, South Africa, ca 1905. State Library of Queensland
852 - uit het radionieuws van 5 maart 1964: parkeermeters
De belasting op sigaretten gaat omhoog. “Staatssecretaris Van den Berge is zich ervan bewust dat dit tot enige moeilijkheden kan leiden voor de verkoop in automaten. Maar de handel heeft dit al geruime tijd zien aankomen, zo zei hij. Hij meende trouwens dat de automaten van een gulden behouden kunnen worden als men daarin pakjes verkoopt van 15 à 16 stuks.”
Zo denkt de overheid met de ondernemers mee. Het leidt ook tot een fijne proefwerksom voor de vierde klas (groep 6?): 16 sigaretten kosten 1 gulden. Wat betaal je voor een pakje van 20 sigaretten?
De Amerikaanse president is zijn tijd vooruit. Het ANP: “President Johnson heeft tien vrouwen aangewezen voor een hoge functie in overheidsdienst. Eén van hen, Katherine White, is benoemd tot ambassadeur. In welk land is nog niet bekend.” Oef, maar Google leert me dat het Denemarken werd.
Het ANP zelf zit nog vast in oude patronen, zo concludeer ik uit het bulletin van 6 uur. “Veel automobilisten blijken nog niet goed te weten hoe parkeermeters en parkeerschijven moeten worden gebruikt. Een aantal overtreders verscheen vandaag in Utrecht voor de rechter en werd veroordeeld tot boetes van 10 en 15 gulden. Een dame had een bijzonder excuus: ze had de parkeermeter voor een brandmelder aangezien.” Een ‘dame’, hoe relevant is dat, ANP?
Foto: Belangstelling voor parkeermeters in Amsterdam, maart 1964 (Jac de Nijs, Anefo)
851 - uit het radionieuws van 4 maart 1964: 'Ruby shoots Oswald'
Gisteren hoorden we dat het eindelijk was gelukt een jury samen te stellen voor het proces tegen Jack Ruby, beschuldigd van de moord op Lee Oswald, beschuldigd van de moord op Kennedy. De verdediging van Ruby had eerder geëist dat de jury moest bestaan uit mensen die de televisiebeelden van het doodschieten van Oswald door Ruby niet hebben gezien. Dat bleek een onhaalbare kaart. Begrijpelijk want het was letterlijk voor het oog van de wereld, met tientallen draaiende camera’s, dat Ruby naar voren sprong en Oswald neerschoot toen hij het gerechtsgebouw in Dallas verliet. Niettemin vandaag op de radio: “Na het voorlezen van de acte van beschuldiging verklaarde Ruby zich niet schuldig te achten aan de ten laste-legging.” Welkom in de wondere wereld die rechtspraak heet.
Verder Nederlands nieuws: “Bij de crematie van professor meester Jan Drion, noemde de minister van Justitie, mr Scholten, de overleden rechtsgeleerde een van Nederlands grootste zonen.” Een bekende naam, dus even kijken hoe dit zit. Wat blijkt, de Drions vormen een begenadigd geslacht van juristen. Het begon bij opa, kamerlid Frans Drion (1874-1948) die twee slimme zonen kreeg, Jan Drion (1915-1964) vandaag gecremeerd, en zijn broer Huib Drion (1917-2004) ook hoogleraar burgerlijk recht en erg betrokken bij het ‘recht’ van de mens op zelfdoding (ja, de pil). Coen Drion (1956- ) is de zoon van Jan, ook weer briljant rechtswetenschapper, en is bekend van de Code Drion, die voorziet in laagdrempelige toegang tot rechtsbescherming. Kortom, tijd van een Drionpleintje, ergens.
Foto: November 24, 1963: ‘Ruby shoots Oswald’ (Robert Jackson, winner of the 1964 Pulitzer Prize for Photography)
850 - uit het radionieuws van 3 maart 1964: 'Sjoukje wordt Skipper'
“Amstelveen heeft gisteravond Sjoukje Dijkstra bij haar thuiskomst een grootse huldiging bereid. Van de loco-burgemeester ontving ze de gouden ere-penning van de gemeente. De directie van de KLM benoemde haar tot Skipper of the Flying-Dutchman.” Daar word ik wel een beetje stil van.
Het gaat al weken niet goed met Paul, Koning der Hellenen. “Bij de bloedstollingen in een been en een long hebben zich nu complicaties voorgedaan. Een speciaal geneesmiddel tegen trombose is per vliegtuig uit West-Duitsland naar Athene gebracht. Een Griekse torpedobootjager is op weg naar het eiland Tinos om een ikoon te halen, waaraan wonderdoende kracht wordt toegeschreven. De ikoon zal in het ziekenhuis worden geplaatst.”
Men moet optimistisch zijn, net als Fidel Castro. Het ANP: “Premier Fidel Castro heeft voorspeld dat Cuba binnen tien jaar meer melk zal produceren dan Nederland en meer kaas dan Frankrijk.” Goed voor Cuba dat het niet is gelukt, dan had Cuba nu dras gestaan van mest en gier.
Tot slot wat uitzonderlijke ANP-humor: “Na een brandalarm in het Frans Hals museum in Haarlem rukte de brandweer met groot materieel uit, maar hoefde niet in actie te komen omdat geen vuur was te bekennen. De brandmelder was in werking gesteld door een forficula auricularia die in het mechanisme was gekropen. De forficula auricularia is een oorwurm.”
Foto: Sjoukje Dijkstra (midden) tijdens de persconferentie. Amstelveen 2 maart 1964 (F.N. Broers, Anefo)
849 - uit het radionieuws van 2 maart 1964: Haarlemse bloemenmeisjes
Je zou er vliegangst van krijgen. Vandaag is, net als gisteren, opnieuw een vliegtuig in slecht weer tegen een hoge berg aangevlogen, dit maal in Tahoe Valley, Californië. En ook nu 85 mensen aan boord, geen overlevenden.
Verder staat de hele dag in het teken van het bezoek van de Duitse Bondskanselier Ludwig Erhard aan Nederland. Superlatieven schieten tekort. Het ANP: “De besprekingen zijn volgens minister Luns in bijzonder goede sfeer gehouden. Bondskanselier Erhard heeft er zijn vreugde over uitgesproken dat de verhouding tussen Nederland en West Duitsland zoveel is verbeterd en op het ogenblik niets te wensen overlaat.”
Dat moet worden gevierd: “Minister President Marijnen is onderscheiden met het Grootkruis met ster en sjerp van de Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland. Kanselier Erhard heeft de versierselen vanmiddag aan de premier overhandigd.” Ik ken zulke taferelen alleen van de carnaval, maar dit is serieus.
Terecht, ons land investeert serieus in de verhouding met ons buurland, horen we toevallig in een later bulletin: “Als binnenkort op de Hollandweek in München Haarlemse bloemenmeisjes weer bloemen aanbieden, is het precies tien jaar geleden dat de bloemenmeisjes voor het eerst de straat opgingen. In de loop van deze tien jaar hebben ze in binnen- en buitenland ongeveer een miljoen bloemen uitgereikt.”
Mag dat nog zo? Of moeten we ook bloemenjongens sturen, en naast Frau Antje ook Boer Henk op pad sturen met een homp kaas?
Foto: Haarlemse Bloemenmeisjes in hun nieuwe kostuum, voor hun vertrek naar München. 2 maart 1964 (Harry Pot, Anefo)
848 - uit het radionieuws van 1 maart 1964: 'Alpenjagers'
De dag begint met een vliegramp die zich gisteren bij het Oostenrijkse Innsbruck heeft voorgedaan. Een Brits vliegtuig verdween van de radar, niemand wist waar het was. Van zoeken uit de lucht kwam niets, vanwege te veel sneeuw en mist. "Reddingsploegen die te voet waren vertrokken hebben de nacht in berghutten doorgebracht en gaan vandaag verder zoeken."
Om 1 uur ’s-middags: “Het vliegtuig is gezien. Het ligt op 2-duizend meter hoogte op moeilijk begaanbaar terrein, bedekt met sneeuw en ijs.”
Om 6 uur ’s-avonds meldt het ANP dat de eerste reddingswerkers zijn aangekomen bij de wrakstukken van het toestel dat is te pletter gevlogen tegen de wand van de 2-duizend meter hoge Glungezer. “Onmiddellijk zijn meer reddingsploegen naar de plek des onheils gedirigeerd, ongeveer 300 militairen, gendarmes en alpenjagers. Het vliegtuig had 8 bemanningsleden en 75 passagiers aan boord waaronder een Oostenrijks meisje, een Zuid-Afrikaan en een Ier. De overige passagiers waren Britten op weg naar de wintersport. Niemand heeft de ramp overleefd. De Oostenrijkse radio heeft vanmiddag een minuut stilte in acht genomen voor de slachtoffers van de ramp, de grootste die ooit in Oostenrijk is gebeurd.”
Tegen middernacht: “Onder aan de berg is een kamp ingericht van waaruit morgen bij daglicht bergingsploegen en deskundigen zullen vertrekken naar de plaats waar de wrakstukken liggen.”
En zo maakt het ANP radioluisterend Nederland deelgenoot van een tragedie die de hele zondag in beslag heeft genomen.
Foto Österreichische Alpenjäger im Dachsteingebiet, 1931 (Bundesarchiv Bild)
847 - uit het radionieuws van 29 februari 1964: Hup, Sjoukje, hup
Vandaag is het schrikkeldag, maar alles blijft bij het oude. Vooral de hegemonie van ‘onze’ Sjoukje Dijkstra die, na eerder dit jaar al Europees en Olympisch goud te hebben veroverd, vanavond ook Wereldkampioen is geworden. Het wordt bijna saai.
Interessant nieuws uit China. Het ANP: “De partijleiding in Communistisch China heeft de geschiedschrijvers van het land verzocht een nieuwe wereldgeschiedenis samen te stellen. Ze zeggen dat niet langer gebruik kan worden gemaakt van geschiedenisboeken die door buitenlanders zijn geschreven. Waarnemers maken hieruit op dat niet alleen de westerse maar ook de Russische geschiedschrijving door de Chinese regering wordt verworpen.”
Ja, geschiedschrijving. Een collega bij Mediastudies had 15 jaar geleden als proef zijn studenten in kaart laten brengen hoe oorzaak en verloop van de oorlog in voormalig Joegoslavië op het zo objectief ogende Wikipedia werd omschreven. Zoveel talen, zoveel versies, en zeer, zeer uiteenlopend.
Onze geschiedenisdocenten krijgen ook iedere drie jaar een nieuwe methode aangereikt, inclusief nieuwe boeken die de leerlingen dan mogen kopen. Maar daar zitten andere motieven achter.
Foto: Meer dan 5000 supporters vertrokken vanmorgen vroeg met extra treinen naar Dortmund. 29 feb 1964 (Jac de Nijs, Anefo)
