737 - uit het radionieuws van 10 november 196: dieptevrees

Het ANP: “Japan rouwt om de dood van meer dan 600 mensen die gisteren bij twee rampen zijn omgekomen. Bij een treinongeluk hebben 164 mensen de dood gevonden. Na een botsing van twee treinen reed een derde trein hier in volle vaart op in. Een mijnramp kostte 452 mensen het leven. Na een enorme gasexplosie op ruim duizend meter diepte kwamen nog tientallen mijnwerkers extra om in een giftige gaswolk die door de mijn trok.”    Ik heb zelf geen enkele hoogtevrees. Maar dieptevrees is mij niet vreemd. In zo’n mijnschacht een kilometer naar beneden of in een duikboot: na u.
Verder veel sport vandaag op deze zondag zestig jaar geleden. En voorspelbaar, een verschrikkelijk verkeersongeval, dit keer tussen Hoofddorp en Heemstede: auto slipt naar verkeerde weghelft en botst op tegenligger: vier doden, zeven zwaargewonden. Elf personen in twee auto’s, dat is echt zondag.
Verder buitenlands nieuws: “De Franse nationale vergadering heeft vannacht de begroting voor 1964 van 70 miljard gulden goedgekeurd. Meer dan een-vijfde, zo'n 15 miljard gulden, gaat naar defensie en daarvan weer 8 miljard naar de ontwikkeling en productie van kernwapens.” Dik 20% naar defensie. De Fransen hebben hun prioriteiten op een rij. De ‘Force de frappe’ kost een paar centen, maar dan mag je wel meepraten met de grote jongens.

Foto: Сверхмалая подводная лодка "Тритон-1М" De Triton, een éénpersoonsduikbootje zp/zj

736 - uit het radionieuws van 9 november 1963: het gevangeniswezen

Het gevangeniswezen, is dat wel bij de tijd? Directeur Veringa: “Voorts moet meer aandacht worden besteed aan het sexuele vraagstuk van de gedetineerden, aan de voeding, aan de recreatie, aan de arbeidsbeloning. Gevangenissen voldoen niet aan de eisen van deze tijd. De meeste zijn gebouwd naar de opvattingen aan het eind van de 18e eeuw.”
Dat is wel erg lang geleden. Zou hij niet eind 19e eeuw bedoelen? De grote koepelgevangenissen van Arnhem, Breda en Haarlem zijn alle drie gebouwd tussen 1880 en 1900. Maar kijk, Veringa heeft gelijk, de eerste koepelgevangenis werd ontworpen in 1791, in Engeland door Jeremy Bentham, lees ik. Dus inderdaad eind 18e eeuw.
Dan onze omroep. Vorige week heeft de commissie Scholten het langverwachte advies uitgebracht over de herinrichting van het omroepbestel. VARA, KRO en NCRV hebben vandaag gereageerd en het rapport volledig afgebrand. Niets deugt, een gemiste kans, geen antwoord op gestelde vragen, kortom totaal waardeloos. Het ANP besteedt altijd ruim aandacht aan omroepkwesties, vandaag 6 pagina’s. Als je ze leest zou je zo geloven dat deze discussie zich vorige week afspeelde. Er is niets veranderd.
Wat wel verandert, vanzelf en in razend tempo, zijn studentenaantallen. Het ANP: “Dit jaar waren bijna 2500 buitenlandse studenten ingeschreven, 100 meer dan vorig jaar.”   Dit jaar, 2023, zijn er 123.000 buitenlandse studenten ingeschreven, dus 50 keer zoveel. Onze universiteiten en hogescholen zijn erg populair, to put it mildly.

Foto: Cellulaire gevangenis te Breda, 1901. Architect: J.F. Metzelaar; foto: Henri de Louw (coll. Rijksmuseum)

735 - uit het radionieuws van 8 november 1963: wie kruisigde Jezus?

'Doorbraak' in Rome waar de 2000 prelaten de positie van de RK-kerk ten opzichte van de Joden bereid is te bespreken aan de hand van een tekst. Het ANP: “In het document staat dat de bijbel, met name de gedeelten over de kruisiging, geen grondslag biedt voor haat tegen of vervolging van Joden. De verantwoordelijkheid voor de dood van Christus ligt bij de hele zondige mensheid. De schuld van de Joodse leiders in de tijd van Christus kan niet ten laste worden gelegd aan het hele Joodse volk, noch van toen, noch van nu.”
Poeh.. wat een redenering. Eigenlijk staat er: als je een hekel hebt aan Joden haal dan -wat ons betreft- de bijbel er niet meer bij. 
Waar ik ook van opkeek: “Het instituut voor strategische studies in Londen meent dat de sterkte van het rode leger waarschijnlijk iets is gekrompen. Ze wordt nu geschat op 2,3 miljoen man. De militaire mankracht van Communistisch China is opgevoerd tot bijna 2,5 miljoen.” Boodschap: er staan 5 miljoen communisten klaar om de wereld te veroveren.
Kamerlid van Dis (SGP) is ook niet vies van landjepik. “Hij eist de annexatie van de Belgische enclave Baarle-Hertog, een doorn in het vlees van Noord-Brabant. Minister Luns noemt het idee moeilijk uitvoerbaar en wijst erop dat we dan een aantal speelholen binnenhalen.” Touché Luns, een 100% overtuigend argument.

Foto: Gustave Doré - Crucifixion of Jesus 1866 (public domain)

734 - uit het radionieuws van 7 november 1963: het antropoceen

Vice president Johnson, later ook wel molenaar genoemd, heeft in de RAI een grote Amerikaanse landbouw- en voedseltentoonstelling geopend. Hij wees op het belang van goed georganiseerde landbouwpolitiek: “In het jaar 2000 zullen op deze wereld elke dag 6 miljard mensen gevoed moeten worden, terwijl het er nu maar 3 miljard zijn.” Hij had goede adviseurs, deze LBJ, het klopte precies, die 6 miljard in 2000. Nu zijn we met 8 miljard. De soort doet het relatief goed, in absolute aantallen. Grappig om te bedenken dat er een moment zal zijn dat er geen enkel menselijk leven meer op aarde is. Dat ‘onze’ tijd, het antropoceen, tot een laagje van 30 cm in een geologische stratificatie is verworden. Maar dat duurt nog even. 
Grote opwinding, met extra bulletins, over de redding van de mijnwerkers uit de mijn van het Duitse Lengede. In de vroege middag zijn ze alle elf naar boven getakeld. Ze worden allen bij naam genoemd. “De vierde mijnwerker is Adolf Herbst, 20 jaar.” Geboren dus in 1943, en ja, dan heet je Adolf.
Rond middernacht horen we dat de Belgische premier Lefèvre alle partijen oproept in te stemmen met de voorgestelde grondwetsherziening “die het mogelijk moet maken alle problemen tussen Vlamingen en Walen voor eens en voor altijd uit de wereld te helpen.” En dat hem dat niet is gelukt, weten we nu.

Foto: geologische stratificatie (fotograaf mij niet bekend, alle eer)

733 - uit het radionieuws van 6 november 1963: Vikingen in Amerika

In New Foundland (Canada) zijn resten gevonden van een Viking nederzetting bestaande uit 9 huizen en een smederij. Dus Columbus was niet de eerste Europeaan die Amerika ‘ontdekte’. Lekker puh.
Frankrijk gaat dicht vandaag. De regering wil economische stabilisatie en sluit daarom alle loonsverhogingen uit. Dat wordt niet gepikt. Alors: 2 miljoen ambtenaren leggen het werk neer, er is geen stroom, geen openbaar vervoer, de post wordt niet besteld, de scholen blijven dicht, de vliegvelden gaan dicht en de mijnwerkers staken. Er zal geen televisie zijn vandaag.
En dan meldt het ANP: “Een kwart van het Parijse stadscentrum zal wel gas en licht hebben. Daar woont een man met een ijzeren long die te zwak is om naar een ziekenhuis te worden gebracht.” Die gast heeft zijn pr goed voor me kaar.
Dat was allemaal om 8 uur ’s-morgens. Om half elf ’s-avonds: “De 24 uurs-staking van overheidspersoneel in Frankrijk heeft geleid tot een loonsverhoging van 4% voor alle ambtenaren. Het besluit hiertoe is genomen op een kabinetsvergadering onder leiding van president De Gaulle.” De oude generaal (73) is kennelijk door zijn knieën gegaan.
Nee, dan bij ons: “De Amsterdamse journalisten vinden een loonsverhoging van 10% voor hen ontoereikend. Zij wensen een looncorrectie van mínstens 20%.” Ik wens ze veel sterkte en succes, maar zie het donker in.

Foto: Vikings sailing. A ship with striped sails, dragon head and cargo of horses. Detail from the Bayeux Tapestry. (public domain)

732 - uit het radionieuws van 5 november 1963: Lyndon Baines Johnson

Van de extreem grote hoeveelheid tekst vandaag (106 pagina’s) ging zeker de helft over een heftige brand in Vlaardingen. 4000 ton kunstmest van Delta Chemie was gaan branden en daar kwamen ‘nitreuze dampen’ bij vrij en dat, weet ik nog van scheikunde, is slecht nieuws. Alle registers werden opengetrokken: 400 mensen uit de naast liggende wijk werden direct geëvacueerd, in West-Vlaardingen, Maassluis en Maasland moest alle vee naar binnen, van huizen en kassen in het Westland alle ramen en deuren dicht, ziekenhuizen, politie, Rode Kruis en BB in staat van paraatheid, 900 militairen stand-by en er werd overwogen heel Vlaardingen te evacueren. Minister-president Marijnen, de DG van Volksgezondheid en minister Toxopeus waren ‘ter plaatse’. Het werd nog spannend omdat rond de middag een naastliggende opslag met zwavel vlam vatte. De brand werd bestreden met 50 stralen. Saillant detail is dat vorige maand 2500 omringende bewoners een petitie hadden ingediend om Delta Chemie weg te krijgen, vanwege gevaarlijke stoffen te dicht bij de woonhuizen. Het ANP kiest ervoor ieder uur de luisteraars bij te praten over wat is gebeurd en dan volgen de recente ontwikkelingen. Zo krijg je de dag wel vol. 
Was er dan geen ander nieuws? Jazeker: “Vanmorgen is de vice-president van de VS, Lyndon Johnson, geland op Ypenburg voor een driedaags bezoek aan ons land.” Hij bezoekt Rotterdam, hij spreekt de MP en morgenavond geniet hij een warme hap op Soestdijk. Yummie.

Foto: Premier Marijnen en Lyndon Baines Johnson luisteren naar het volkslied, Ypenburg 5 nov 1963 (Harry Pot, Anefo)

731 - uit het radionieuws van 4 november 1963: schaken: dames

De dag opent met een voor onze oren wonderlijk bericht op het radionieuws: “Commandotroepen van Nationalistisch China zijn, volgens het Communistische Persbureau Nieuw China, het vasteland binnengedrongen. Het persbureau meldt dat Formosa voortdurend kleine groepen gewapende agenten naar de Communistische Chinese kustgebieden stuurt om daar sabotage te plegen.” Dat is voor ons nu de omgekeerde wereld. Taiwan zou zich nu drie keer bedenken om het grote China uit te dagen.
Al dagenlang bericht het ANP over het damesschaaktoernooi dat zich in Amsterdam afspeelt. Komisch is het gestoei met de termen mejuffrouw en mevrouw. Kennelijk was het in 1963 belangrijk de juiste aanspreekvorm te hanteren. Van de Nederlandse speelsters is de huwelijkse staat bekend en gaat het over mejuffrouw de Klerk die heeft verloren en mevrouw Heemskerk die remise overeen is gekomen. Van de tegenstanders blijkbaar niet, het zijn steeds de Poolse Konarkowska of de Roemeense speelster Nicolau.
Triest nieuws om 13.00 uur: “Bij een ernstige botsing in dichte mist op rijksweg 34 onder Borger in Drenthe zijn vanmorgen zes kweekschoolleerlingen om het leven gekomen. Vier anderen zijn zwaargewond in een ziekenhuis opgenomen. Het waren leerlingen van de kweekschool met de Bijbel uit Groningen die op weg waren naar een sportdag in Emmen.” Om 18.00 uur horen we dat twee van de vier gewonden zijn overleden. Acht dodelijke slachtoffers, dat hakt erin. Ze gaan die bijbel hard nodig hebben.

Foto: : Hoogovenschaaktoernooi dames: mw Fenny Heemskerk, R. Bruce. De heren Bouwmeester en Donner kijken toe. 12 januari 1953 (Anefo, coll NA)

730 - uit het radionieuws van 3 november 1963: seksuele voorlichting

Ieder uur nieuws uit het Duitse Lengede waar 10 dagen geleden een mijnramp plaatsvond en gisteren op spectaculaire wijze 3 mijnwerkers zijn gered. De boorploeg ging met de spullen naar huis en de voorbereiding voor de grote rouwdienst nam een aanvang, toen vandaag klopsignalen werden opgevangen. Van de 40 vermiste mijnwerkers blijken 11 nog in leven. 
In Amsterdam loopt het tweedaagse NVSH-congres op zijn eind. Daar werd een onderzoek gepresenteerd: “Grote groepen jongeren krijgen geen sexuele voorlichting en van opvoeding op dit gebied is vrijwel nergens sprake.” Daar kijk ik niet van op. Thuis was seks een niet bestaand onderwerp. En op de jongensschool legde de godsdienstleraar, een priester, aan ons uit dat mannen een penis hebben en vrouwen een vagina en dat, om kinderen te verwekken, de penis in de vagina moet. Het onbegrip werd ruim overstemd door de hilariteit die volgde. Vragen? Geen vragen, dan gaan we verder met Mozes die van God de stenen tafelen ontving.
Tot slot cultuur: “Het Nederlands congres in Antwerpen heeft een resolutie aangenomen waarin wordt gepleit voor de oprichting van een Hoge Raad voor de Nederlandse cultuur. Deze zou de innerlijke kracht van de Nederlandse beschaving, de culturele eenwording van het taalgebied en de uitstraling van de Nederlandse cultuur naar het buitenland moeten bevorderen.”  Innerlijke kracht, uitstraling? Ik zie gelijk die oranje indiaan en die vrouw met een grote kaas op haar hoofd voor me die, als wij EK of WK spelen, steevast in beeld komen.

Foto: klas IIIA, 1967, met in het midden godsdienstleraar B. Jansen, beter bekend als ‘de Knoebel’. Rechts van hem de auteur dezes.

729 - uit het radionieuws van 2 november 1963: geschikt of ongeschikt

De hele dag nieuws uit Saigon, waar door een militaire coup president Ngo Dinh Diem is verjaagd, inclusief al zijn broers en schoonzussen die op cruciale posten waren aangesteld. Behalve broer Thoec, de aartsbisschop van Zuid Vietnam die in Rome is, en schoonzus Nhoe, op tournee in Amerika. “Zij beschuldigt de VS ervan tot deze revolte te hebben aangezet.” Het volk is blij, de nieuwe machthebber is Boeddhist. De afgelopen maanden hebben zeven boeddhistische monniken zichzelf door openbare zelfverbranding van het leven beroofd.
Verder binnenlands nieuws. “In de Westerkerk in Amsterdam is de jaarlijkse herdenkingsplechtigheid gehouden ter nagedachtenis van de 30-duizend geallieerde militairen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in ons land zijn gevallen.” Dertig duizend, ik schrik van dat aantal. En ik weet van geen jaarlijkse herdenking voor geallieerde slachtoffers. Is die verdampt in de loop der tijd?
Op een veilige tijd, 22.30 uur, gaat het over het NVSH-studiecongres, vandaag in Amsterdam. “Professor Oldewelt meent dat in de houding van ouderen tegenover het seksuele gedrag van jongeren te veel nawerking schuilt van het eigen verleden. Het enige wat ouderen kunnen doen is de jeugd verstandig begeleiden. Aan leiding hebben jongeren van nu, volgens hem, geen behoefte. Hij waarschuwde wel tegen bepaalde prikkelende lectuur en betreurde het dat er geen instantie is die hier het ‘ongeschikt’ uitspreekt." Wat een zeur. Laat het los, laat gaan die boel.

Foto: Sophia Loren in ‘Yesterday, today and tomorrow’ 1963 (Pierluigi Praturion, public domain)

728 - uit het radionieuws van 1 november 1963: het esthetisch moment

Het ANP: “De prijzen van yoghurt, pap en vla gaan aanstaande zondag met twee cent per liter omhoog. Dit is een gevolg van de prijsverhoging voor consumptiemelk.” Waarvan acte.

Ook belangrijk: “De verhouding tussen de loon- en inkomstenbelasting van gehuwden en ongehuwden zal niet worden veranderd. Minister Witteveen herinnerde eraan dat het ongehuwdentarief nog vrij kort geleden werd verlaagd.” Dus goed en wel, vrijgezellen mochten toen meer afdragen, ze hadden immers geen vrouw en kinderen te onderhouden.

Dat het echt een andere tijd was blijkt om 13.00 uur: “Voor de keuring van candidaten voor de Rijkspolitie zijn nieuwe eisen gesteld. Het zullen echte speurders moeten zijn, want ook hun reukvermogen zal aan een onderzoek worden onderworpen. Voor mannelijke kandidaten zijn kleine lichamelijke afwijkingen toegestaan, maar voor de dames spelen esthetische overwegingen een rol bij de keuring. Een goed geproportioneerde lichaamsbouw is vereist. In de Staatscourant wordt dit omschreven als het esthetisch moment.” Stel je de ophef voor als iets dergelijks vandaag zou worden gepubliceerd. Oeff. Maar praktisch, hoe zou dat die keuringscommissie aan dit ‘esthetisch moment’ invulling geven. ‘Deze kandidate heeft niet zo’n best beenwerk, afwijzen?’  Zoiets.

Foto: Zondagsrijverbod, controle door Rijkspolitie. 1956 (Harry Pot, Anefo)

727 - uit het radionieuws van 31oktober 1963: adres aan Den Uyl

Het ANP: “Een vijfjarig meisje uit de Michelangelostraat in Amsterdamse heeft de gemeenteraad voor een probleem geplaatst door het zenden van een adres. Het meisje vraagt daarin geen parkeerhavens aan te brengen in haar straat omdat de stoep dan te smal wordt om te spelen. Burgemeester van Hall vroeg zich af of het staatsrecht toelaat dat minderjarigen adressen sturen. Professor van der Hoeven wees erop dat een adres sturen geen rechtshandeling is en dat kinderen dat best kunnen doen. Het argument dat alle kinderen dat kunnen gaan doen, weerlegde hij met de opmerking dat dat ook geldt voor alle volwassenen. De wethouder voor Publieke Werken, doctorandus den Uyl, deelde mee dat de parkeerhavens doorgaan maar, zei hij als troost, de stoep aan de overkant blijft vijf meter breed.” Zo leert de Nederlandse radioluisteraar Joop den Uyl al vroeg kennen als een besluitvaardige bestuurder. Kom daar nog eens om. 
We leren veel vandaag. “De Rotterdamse politie gaat strenger op de voetgangers op buitenwegen letten. Het wegenverkeersreglement schrijft voor dat voetgangers, waar geen trottoir is, links van de weg moeten lopen.” Die regel mag wel eens worden afgestoft, net als de afspraak dat we na zonsondergang op de fiets voor- en achterlicht dienen te voeren. Maar nu toon ik mij een oude zeur.
s-Avonds meldt het ANP dat de NS extra treinen heeft moeten inleggen vanwege grote drukte. “De drukte wordt veroorzaakt doordat veel mensen in verband met Allerheiligen een lang weekend hebben en op reis gaan.” Die vrije RK-feestdag zijn we kennelijk onderweg verloren.

Foto: Wethouder den Uyl en burgemeester van Hall op de publieke tribune in de Tweede Kamer, 1964 (Eric Koch, Anefo)

726 - uit het radionieuws van 30 oktober 1963: Nederland-Luxemburg 1-2

Door mislukte oogsten zit het Oostblok met enorme graantekorten. Ze vragen Canada en de VS hun overschotten aan hen te verkopen. Dat is controversieel, het zijn wel communisten, de vijand. Of het vanwege het geld is of uit mededogen, maar de verkoop komt op gang. Het ANP: “Canada gaat Tsjechoslowakije ruim 44 miljoen schepels tarwe leveren, over een periode van 5 jaar.” Schepels? Dat blijkt 10 liter, wist ik niet.
Frankrijk is weer in de contramine: “Minister Couve de Murville pleit voor een ingrijpende reorganisatie van de NAVO. De huidige opbouw noemde hij uit de tijd. Maar de reorganisatie zal pas mogelijk zijn als ook andere lidstaten tonen een eigen nationale wil te hebben, zoals Frankrijk heeft gedaan, aldus Couve de Murville.” Nou collega Luns, ‘put that in your pipe and smoke it.’ Couve wist natuurlijk allang dat Luns een meeloper is, eerst met de NSB, later met de VS.
Ons nationale zelfvertrouwen heeft sowieso een deuk opgelopen vandaag. “Het Nederlands voetbalelftal heeft in Rotterdam met 2-1 verloren van Luxemburg en is nu uitgeschakeld in het toernooi om de Europese beker voor landenploegen.”
Tot slot uit het avondbulletin: “In Naarden heeft vanmiddag een brand gewoed in een fabriek van brandblusapparaten.” Oh, oh wat zullen hier grappen over zijn gemaakt.

Foto: Nederland-Luxemburg 1-2, Kruiver krijgt een terechtwijzing van de scheidsrechter. (Harry Pot, Anefo)

725 - uit het radionieuws van 29 oktober 1963: ms Henri Dunant

Vandaag bestaat het internationaal Rode Kruis 100 jaar. Want het was in 1863 dat 16 landen zich verplichtten onschendbaarheid te waarborgen aan gewonde soldaten en hun verplegers. Dit alles op initiatief van Henri Dunant die in 1859 op het slagveld van Solferino erg van streek was geraakt door het lijden van de gewonde soldaten.
Voor mij is Henri Dunant vooral de naamgever van het schip dat van Arnhem naar Keulen vaart en terug, waarop zieken een mooi reisje genieten, verzorgd door Zonnebloem vrijwilligers. Ik zag dat de oerversie van de Henri Dunant in 1959 te water is gelaten en in 2005 is verkocht aan Partyschepen BV. Zo gaat dat. Maar een nieuwe versie van de Henri Dunant vaart gelukkig nog rond.

Dan om half elf, roken. Het ANP: “Onder rokers blijken vooral jongeren en vrouwen er sterk van overtuigd te zijn dat roken ongezond is. Zware rokers denken dat het allemaal wel meevalt. Dit zei de Amsterdamse hoogleraar professor Koekebakker. Hij vindt het opvallend dat velen die de overtuiging hebben dat roken ongezond is toch meer zijn gaan roken. Het verstrekken van informatie alleen is dus niet voldoende om gezonder gedrag te bewerkstellingen.”   Belangwekkende conclusie; onthoud die naam: professor Koekebakker. Is niet moeilijk.

Foto: Prinses Beatrix bezoekt de Henri Dunant, 1967 (Ron Kroon, Anefo)

724 - uit het radionieuws van 28 oktober 1963: China in 1963

Complot denken is niet nieuw. Het ANP 60 jaar geleden: “Communistisch China ziet het kernstopakkoord als een politiek komplot van Amerika, Engeland en Rusland om de wereld te veroveren. Communistisch China zal daarom streven naar een eigen atoomstrijdmacht, aldus Tsjen Ji.” Zo de waard, zo zijn gasten. Iedereen speelt Risk.

Horror is Zuid Afrika waar een liftkooi met 75 mannen in een goudmijn op 1500 meter diepte door kabelbreuk in een vrije val kwam en toen door de noodrem is vast gelopen. Ieder uur horen we hoe erg het is, maar oplossingen zijn nog niet voorhanden.

Om 22.30 uur, het Vaticaan: “In de Sint Pieterskerk is de eerste stap gezet op weg naar simultaanvertalingen van redevoeringen tijdens het concilie. De cabines voor de vertalers zijn geplaatst. Nu wordt gezocht naar vertalers die de toespraken in het Latijn direct kunnen omzetten in de verschillende landstalen. Daarna zullen ruim 2000 transistorradio’s voor de concilievaders worden aangeschaft. De totale kosten worden geschat op 2 miljoen gulden.” Daar lopen dus lieden rond die in het Latijn oreren, en dan hopen dat dat netjes naar het Swahili, Bahasa en 50 andere talen wordt vertaald. Als het niet waar is, is het goed verzonnen. Maar het is waar, het ANP zegt het.

Foto: 1963-08  年 南京路上好八连

723 - uit het radionieuws van 27 oktober 1963: zondag

Zondag is traditioneel sportuitslagendag en verkeersongelukkendag. Zo ook vandaag. Opvallend bij de Korfbal, hoofdklasse B: ZKC-Allen Weerbaar 11-1. En die van Allen Weerbaar moesten toen nog naar huis.
“Bij de rotonde Deil in de Betuwe is een personenauto in het water gereden. De twee inzittenden, beiden afkomstig uit Vught, kwamen om het leven.”   Ik reed gisteren nog over klaverblad Deil. Je moet daar nu goed je best doen om in het water te rijden. Opvallend is dat knooppunt Deil een klavertje-drie vorm heeft gekregen. Verkeer van de A2 uit het noorden naar de A15 (Rotterdam-Bemmel) in oostelijke richting heeft een grote eigen bocht gekregen met twee extra viaducten. Wil je je dit dure voorrecht goed realiseren als je deze route ooit neemt.
Verder laat het ANP ons de hele dag meeleven met het lot van de drie mijnwerkers die in het Duitse plaatsje Peine nog in leven zijn na een vreselijk ongeluk. De schacht is vol modder gestroomd, van 40 mijnwerkers is niets meer vernomen en deze drie, op 64 meter diepte opgesloten in een zijgang, hebben nu via een boorgat van 15 cm contact met boven. Ze willen eten, drinken, warme truien en sigaretten. Die sigaretten zijn hun geweigerd, meldt het ANP. Flauw hè.

Foto: 27 oktober 1963 Voetbal Eerste Divisie: Excelsior-Elinkwijk 2-3 (Jac de Nijs, Anefo)    Nat veld, zo te zien.

722 - uit het radionieuws van 26 oktober 1963: verkeersonderwijs

Soms brengt het ANP echt raar nieuws: “Eind deze maand wordt in Frankrijk de 48 miljoenste inwoner verwacht. In 1946 waren er 40 miljoen Fransen. Aangenomen wordt dat in 1971 de 50 miljoen zal zijn bereikt.” Is dat veel, weinig, zijn de Fransen er tevreden mee? Lekker belangrijk, zeggen we nu.
Of deze: “Alle Lappen in de buurt van het Zweedse Kiruna krijgen iedere keer dat daar een raket wordt gelanceerd 70 gulden. Het geld is bedoeld als tegemoetkoming voor de schade in de rendierstapel. Zo kunnen eindeloze discussies worden voorkomen over de vraag of er rendieren door neervallende raketten zijn gedood of gewond. Voor de 200 Lappen die in dit gebied als nomaden leven, zullen schuilplaatsen worden gebouwd en ze krijgen transistor radio’s om waarschuwingen op te vangen.” Leuk voor in de wist-je-dat-rubriek van de Okki of de Taptoe, maar op het ANP-radionieuws?
Wel serieus is het wetsvoorstel van staatsecretaris Grosheide van OKW. Hij wil op de lagere school “het verkeersonderwijs, dat nu nog onderdeel is van het vak aardrijkskunde, tot een afzonderlijk leervak maken. Dit moet tot een betere verkeersmentaliteit leiden.” "Verbond Veilig Verkeer is niet tevreden. Zij willen het ook in het kleuteronderwijs en het voorgezet onderwijs verplicht stellen."
Let op, Bond, wie overvraagt krijgt niets.

Foto: Verkeersdiploma behaald in 6e klas lagere school (juli 1965)

721 - uit het radionieuws van 25 oktober 1963: ''minister Luns presideert''

Den Haag is vandaag in rep en roer nu het zes ministers van Buitenlandse Zaken op bezoek heeft. Onze eigen Luns heeft ze uitgenodigd voor een ‘ministeriële conferentie’. Vijf van de EEG, waaronder de Franse Couve de Murville, en de nieuwe Britse minister Butler. Elk met een gevolg van 10, 15 man, samen meer dan 100, en er zijn 150 internationale journalisten. Juul houdt een borrel en Luns biedt de gasten een diner aan. Kortom, reuring in het Haagje, waarover het ANP uurlijks verslag doet.
Ook Utrecht komt in het nieuws: “B&W van Utrecht willen met het oog op strenge winters in de toekomst voor ruim 200.000 gulden materieel gaan kopen voor sneeuwruimen en gladheidbestrijding.” Het komt vaker langs, men is nog erg geschrokken van de barre winter dit jaar.
Dan het Vaticaan. Er gaan stemmen op om te komen tot een nieuwe universele kalender met een vaste datum voor Pasen. “Het concilie is akkoord maar stelt als enige eis dat de week zeven dagen blijft tellen waarvan één een zondag is.”
Hierbij bekruipt mij een raar gevoel. Gaan zij daarover? En de woensdag dan, of de vrijdag met zijn vrijmibo, die zijn mij ook heilig om het maar eens in hun termen te zeggen.

Foto: Luns in gesprek met Couve de Murville, Den Haag, 25 okt 1963 (Joop van Bilsen, Anefo)

720 - uit het radionieuws van 24 oktober 1963: vliegende vis

In het zuidwestelijk deel van de Stille Oceaan zijn drie bewoners van de Cook-eilanden teruggevonden die 2 maanden op zee hadden gezworven. Het ANP: “Het enige voedsel waren vliegende vissen die over het bootje sprongen en die ze met de hand grepen en twee cocosnoten die langs kwamen drijven.” Klinkt als een bijbels verhaal: ‘en zij baden tot God en ziet, vissen sprongen in de boot en kokosnoten klotsten tegen het voorplecht. En zij dankten God, die hen daarop een malse plensbui zond.’ Zoiets.

“Operatie ‘Big Lift’ is een volledig succes geworden. In 60 uur tijd zijn 16.000 Amerikaanse militairen uit de VS naar West-Europa overgevlogen. Aan deze oefening namen ook nog 24.000 militairen uit NAVO-landen deel.” Serieuze oefening. Ik denk dan altijd gelijk over waar al die gasten moeten slapen, wie ze te eten geeft en hoe je ze een beetje schoon houdt en in het gareel. Het zijn wel 40.000 jonge jongens, ja.

“De 198 bewoners van het eiland Tristan de Cunha, dat twee jaar geleden door een vulkaanuitbarsting werd verwoest (zie Oud-Nieuws 10 okt. 1961), zijn uit Engeland vertrokken op terugreis naar het eiland. Hun leider, Willie Repetto, vond dat het leven in Engeland alleen bestaat uit geld en zorgen.” Nee, die bolhoed past niet iedereen.

Foto: Wilhelm von Gloeden: Boy with Flying Fish. Albumen print 1895 (public domain)

719 - uit het radionieuws van 23 oktober 1963: Koekoek afgeluisterd?

Haarlem krijgt een bunker van 1,25 miljoen gulden. Het ANP: “De bunker zal worden geplaatst in de tuin van het provinciehuis en zal in oorlogstijd dienst doen als overleg- en verbindingscentrum en plaats bieden aan 50 personen.” Je ziet die dingen wel op filmpjes over de koude oorlog: stapelbedden, dekens, gasmaskers aan de muur en een sobere vergaderzaal waar de gezagdragers hun wijze beslissingen zullen nemen als de atoombomen over ons heen vliegen. Zij liever dan ik.
Verder binnenlands nieuws: “Sinterklaas blijkt op 16 november in Rotterdam en Amsterdam gelijktijdig aan te komen. Dat betekent dat de Rotterdamse kinderen, terwijl Sint door de Maasstad trekt, op televisie zijn intocht in Amsterdam kunnen volgen. Men zoekt naarstig naar een oplossing.” Heel verstandig heeft het ANP dit probleem pas om half elf s-avonds gebracht, als alle kindertjes slapen, nemen we aan. 
En dan: “De heer Koekoek van de Boerenpartij verklaarde er van overtuigd te zijn dat zijn telefoon al vijf jaar wordt afgetapt. Minister Toxopeus verklaarde onmiddellijk dat deze kwalijke beschuldiging ongegrond is. ‘Mijn ja staat tegenover het nee van de minister’ aldus de heer Koekoek.”   Hij kreeg weinig bijval: wie beschuldigt moet bewijzen, werd geroepen. “Minister Toxopeus zal een nader onderzoek laten instellen.” Ai, zwaktebod. Het is onzin of het klopt.

Foto: Kamerlid Hendrik Koekoek met naast hem zijn collega Evert Jan Harmsen, 1963 (Harry Pot, Anefo)

718 - uit het radionieuws van 22 oktober 1963: Hans Grosheides cijferdouche

President Tito is in New York. Hij werd gisteravond in zijn hotel belaagd door Anti-Titoïsten. Dat woord kende ik niet. Maar dat zal onze Josip Broz weinig schelen, punt is dat hij zich nu "onvoldoende beschermd voelt en daarom een grote receptie voor 1100 gasten in het Waldorf Astoria heeft afgezegd." De drank blijft wel goed, maar die duizenden canapés en ćevapčići?
De Belgische kardinaal Suenens heeft voorgesteld om bij het Vaticaans Concilie wat vrouwelijke waarnemers toe te laten. “Hij betoogde dat de helft van de wereldbevolking uit vrouwen bestaat.” Een man met visie, zou ik zeggen. Onthoud die naam.
De Kamer wil het arbeidsverbod voor jongeren gefaseerd optrekken van 14 naar 15 jaar. Parallel hieraan wordt overwogen de leerplicht te verlengen, maar dat gaat geld kosten. Staatssecretaris Grosheide van onderwijs had alle varianten zorgvuldig doorgerekend, maar dat werd de kamer te veel. Het ANP: “De Tweede Kamer besloot een punt achter de diskussie te zetten. Ze had bezwaar tegen een dergelijke cijfer-douche midden in het debat.”
Kamerlid Peschar (PvdA) heeft andere zorgen. Hij heeft gezien “dat 27.500 gulden is uitgetrokken voor een nieuwe dienstauto voor de minister-president. Hij had de catalogus van auto-RAI meegebracht met knappe auto’s voor een veel bescheidener prijs.” Zou die catalogus nu ook bij de kamerstukken zitten?

Foto: Staatssecretaris van OKW en bolleboos  JH Grosheide, ‘kind van staat’ genoemd vanwege zijn jeugdige uiterlijk (Harry Pot, Anefo)